ندا اظهری، مترجم:بیش از 6 ماه از نخستین‌باری که دانشمندان برای اولین‌بار مقوله ChatGPT را مطرح کردند، می‌گذرد. این نرم‌افزار هوش‌مصنوعی در مدت زمانی کوتاه آنقدر سروصدا به پا کرد که محققان را وادار کرد بیانیه‌ای جهانی پیرامون پیشرفت سریع و نگران‌کننده این فناوری نوظهور ارائه دهند، مبنی‌بر اینکه تحقیقات در زمینه هوش‌مصنوعی باید حدود 6 ماه متوقف شود، در غیر این صورت از کنترل بشر خارج خواهد شد. این نرم‌افزار هوش‌مصنوعی قدرتی چندبرابر نرم‌افزارهای دیگر دارد و از روزها ابتدایی ظهورش به‌عنوان یک نرم‌افزار تقلب در دانشگاه‌ها مطرح شد و نگرانی‌های زیادی را برای آموزش عالی کشورهای مختلف ایجاد کرد. ChatGPT به اندازه‌ای پیشرفته است که می‌تواند در کمتر از یک‌دقیقه مقاله‌ای کامل را بنویسد.
آمار تقلب‌های دانشجویی با همدستی ChatGPT
به گزارش thetab، بررسی‌هایی که طی ماه‌های گذشته انجام شده نشان می‌دهد بیش از 40 درصد از دانشگاه‌های انگلیس اعلام کردهاند که دانشجویان این نظام آموزشی از ربات‌های هوش‌مصنوعی مانند ChatGPT برای تقلب در امتحانات خود استفاده می‌کنند. اطلاعاتی که از بیش از 40 درصد از 114 دانشگاه انگلیسی منتشرشده نشان داده است که 48 موسسه آموزشی اعلام کردهاند حداقل یک دانشجو از دسامبر 2022 از این نرم‌افزار هوش‌مصنوعی استفاده می‌کند، به‌عبارتی به‌طور متوسط کمتر از 10 مورد تقلب به ازای هر دانشگاه به اثبات رسیده است. درمجموع حدود 400 دانشجو در مورد استفاده از چت‌بات‌های هوش‌مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند که در این میان دست‌کم 146 نفر متهم به استفاده از این ربات‌های هوش‌مصنوعی در امتحانات خود شده‌اند. بالاترین آمار دانشجویان در انگلیس به دانشگاه «کنت» مربوط می‌شود که 47 دانشجوی آن از نرم‌افزار ChatGPT یا چت‌بات‌های هوش‌مصنوعی مشابه استفاده کردهاند. گسترش این نرم‌افزار در میان دانشگاه‌ها، مقامات را بر آن داشته تا به اعضای هیات‌علمی آموزش دهند که بتوانند سوءاستفاده از این فناوری را شناسایی کنند. دانشگاه‌ها اعلام کردهاند که ارائه متن یا تصاویر تولیدشده توسط هوش‌مصنوعی نوعی سرقت و جعل به‌شمار می‌رود و دانشجویانی که از این نرم‌افزارها در امتحانات خود استفاده می‌کنند، مجرم شناخته می‌شوند. در بررسی‌های انجام‌شده، 22 دانشجوی دانشگاه «کنت» به جرم استفاده از چت‌بات‌های هوش‌مصنوعی مجرم شناخته‌شده‌اند. همچنین 41 دانشجو نیز در دانشگاه لندن شناسایی شده‌اند که کمتر از پنج نفر به جرم خود اعتراف کردهاند و پرونده بقیه دانشجویان هنوز باز است. آمارها حکایت از آن دارد که تعداد دانشجویان متقلب و مجرم در استفاده از این نرم‌افزار بالاتر از ارقام اعلام شده است اما دانشگاه‌ها برای اینکه به اعتبار دانشگاهی خود لطمه‌ای نزنند، از بیان آمار دقیق خودداری می‌کنند. اما هنوز هیچ دانشجویی به جرم استفاده از این نرم‌افزار از دانشگاه اخراج نشده است. موارد مشکوکی هم از دانشجویان در دانشگاه‌های گلاسکو، دانشگاه کالج لندن و مدرسه اقتصاد و علوم سیاسی لندن مشاهده شده است. دانشگاه «یورک» هم 20 دانشجو را مورد مطالعه قرار داده که پنج‌نفر از آنها مجرم شناخته شده‌اند. درست است که بررسی‌ها نشان می‌دهد نرم‌افزار ChatGPT به‌خوبی می‌تواند مقاله‌نویسی کند اما استادان دانشگاه‌ها عنوان کردهاند به‌رغم دستور زبان دقیقی که نرم‌افزار در نگارش جملات استفاده می‌کند، اما ساختار و سبک نوشتار شبیه نوشتن یک کودک پنج‌‌ساله و ساختاری بسیار خسته‌کننده دارد.
فقط 3 درصد دانشکده‌ها سیاستگذاری کردهاند
به گزارش universitybusiness، با افزایش استفاده از هوش‌مصنوعی در آموزش عالی، دانشجویان نیز با این موج همراه شده‌اند و بیش از هر زمان دیگری از این فناوری نوظهور استفاده می‌کنند و همین مساله نگرانی‌هایی را برای مقامات دانشگاهی فراهم کرده است. یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی که به‌ویژه در سال‌های اخیر با آن مواجه هستند، جلوگیری از تقلب در دانشجویان است اما بعد از رونمایی از نرم‌افزار ChatGPT از سوی شرکت OpenAI، این نگرانی دوچندان شده و با توجه به قابلیت‌های بالایی که این نرم‌افزار هوش مصنوعی دارد، دانشگاه‌ها تلاش کردهاند بیش از گذشته دقت کنند تا از تقلب دانشجویان در امتحانات جلوگیری کنند. اما واقعا با ظهور این نرم‌افزار، این امر بسیار دشوارتر شده است. به‌رغم این نگرانی‌ها، تنها 3 درصد از موسسات آموزشی در این بازه زمانی توانسته‌اند سیاستی رسمی برای استفاده از ابزارهای هوش‌مصنوعی طراحی و اعمال کنند. در این میان بیشتر موسسات که حدود 58 درصد از دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی را تشکیل می‌دهند، قرار است به‌زودی سیاست‌هایی را برای جلوگیری از تقلب دانشجویان اعمال کنند. اما داده‌ها بیانگر آن است که تنها اعمال این سیاست کفایت نمی‌کند. بیش از نیمی از دانشجویان (حدود 51 درصد) اعلام کردهاند که حتی اگر استادان و موسسات مانع آنها شوند، باز هم به استفاده از ابزارهای هوش‌مصنوعی ادامه خواهند داد. استفاده بیش از حد از هوش‌مصنوعی، مقامات دانشگاهی را بر آن داشت تا مقررات مربوط به این فناوری را تغییر دهند. بسیاری از مدیران بر این باورند که ابزارهای نوشتاری مولد هوش‌مصنوعی تاثیر مثبتی بر یادگیری دانش‌آموزان می‌گذارد و مطالعات هم نشان می‌دهد میزان یادگیری در دانش‌آموزانی که از این ابزارها استفاده می‌کنند، 24 درصد افزایش می‌یابد. همچنین شمار افرادی که دیدگاه‌های منفی نسبت به هوش‌مصنوعی مولد داشته‌اند، تا 38 درصد کاهش یافته و نارضایتی آنها را از این فناوری به 14 درصد کاهش داده است. این گزارش نشان می‌دهد مربیان و مدیران از چیزی که اطلاع ندارند، می‌ترسند و نسبت به آن ابراز نگرانی می‌کنند و تنها راه مقابله با آن، غوطه‌ور شدن در این فناوری و یاد گرفتن ابعاد مختلف آن است. به‌طور تقریبی نیمی از دانشجویان (حدود 48 درصد) گزارش کردهاند که حداقل یک‌بار از هوش‌مصنوعی مولد استفاده کردهاند، درحالیکه 71 درصد از مربیان و مدیران هرگز از این فناوری بهره‌مند نشده‌اند. یادگیری چگونگی استفاده از ابزارهای هوش‌مصنوعی می‌تواند نگرانی استادان و مقامات دانشگاهی را کاهش دهد.
فرصت‌های ChatGPT و بهبود خدمات دانشگاه‌ها
درمقابل تهدیدات و مواجهه‌های منفی برخی مراکز آموزش عالی، کمی آن‌طرف‌تر دانشگاه‌هایی هم هستند که از امکانات ChatGPT برای تقویت ارائه خدمات استفاده می‌کنند. به گزارش asianews، دانشگاه هانگ سنگ واقع در هنگ‌کنگ به‌تازگی اعلام کرده این دانشگاه نخستین موسسه آموزشی این کشور است که آمادگی پذیرش این فناوری جدید را پیدا کرده است. این دانشگاه قرار است از ماه سپتامبر خدمات ChatGPT سفارشی‌شده را برای دانشجویان به‌صورت رایگان ارائه دهد. دستورالعمل‌های استفاده از این فناوری را در اواسط آگوست منتشر خواهد کرد تا به دانشجویان و استادان کمک کند به‌طور موثر و صحیح از این فناوری قدرتمند استفاده کنند. در کنفرانسی مطبوعاتی که در روزهای گذشته برگزار شده بود، رئیس این دانشگاه اعلام کرد که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته قرار است تمهیداتی برای ارائه این خدمات فناورانه به استادان فراهم شود و از ماه سپتامبر هم این خدمات برای دانشجویان قابل دسترس خواهد بود. این دانشگاه تاکنون 2240 متقاضی در مقطع کارشناسی و 4250 متقاضی تحصیلات تکمیلی برای سال تحصیلی 2024- 2023 دریافت کرده که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود. این دانشگاه معتقد است استفاده از نرم‌افزار مولد هوش‌مصنوعی در دانشگاه فرآیندی مثبت دارد، به‌طوری که دانشجویان و استادان را به یادگیری و استفاده از جدیدترین فناوری‌ها در راستای افزایش آموزش، یادگیری و کارایی کاری تشویق می‌کند. تمام اطلاعات شخصی دانشجویان و استادانی که از نسخه سفارشی‌سازی‌شده ChatGPT استفاده می‌کنند، به پلتفرم‌های عمومی منتقل نمی‌شوند و از حریم خصوصی کاربران آن اطمینان حاصل می‌شود. دانشگاه‌ها همچنین آموزش‌هایی را برای کمک به استادان و دانشجویان ارائه می‌دهند تا به‌طور موثر از ابزار هوش‌مصنوعی استفاده و به یکپارچگی تحصیلی بین دانشجویان کمک می‌کنند. این دانشگاه از نرم‌افزارهای تشخیص تقلب و سرقت ادبی مانند Turnitin برای رسیدگی به مسائل مربوط به عدم تقلب دانشجویان در دانشگاه استفاده می‌کند. هنگامی که شواهدی دال بر سرقت ادبی در بین دانشجویان یافت می‌شود، طبق حجم تقلبی که انجام شده، دانشگاه مجازات مربوط به آن را اعمال خواهد کرد.
آغوش باز دانشگاه‌های آمریکای لاتین به روی ChatGPT
به‌رغم تمام نگرانی‌هایی که نسبت به استفاده از فناوری نوظهور ChatGPT در دنیا وجود دارد، دانشگاه‌های آمریکای لاتین جزء معدود دانشگاه‌های دنیا هستند که این فناوری هوش‌مصنوعی را با آغوش باز پذیرا شده‌اند. زمانی که یکی از استادان دانشگاه‌های شیلی از 50 دانشجوی خود نسبت به استفاده از این فناوری در آزمون‌های مهندسی نظرسنجی کرد، متوجه شد که تمام دانشجویانش از ChatGPT استفاده کردهاند. این فناوری معروف و محبوب می‌تواند نوشتار منسجمی ازجمله مقاله، داستان، خلاصه، متون حقوقی و حتی اشعاری را در هر موضوعی که از آن خواسته شود، در کمترین زمان ممکن تولید کند. درواقع این فناوری به‌گونه‌ای طراحی شده که مکالمه انسان را تقلید می‌کند؛ گویی یک دانشجو در کلاس درس حضور دارد که به دانشجویان دیگر تقلب می‌رساند و به آنها کمک می‌کند. از شیلی گرفته تا کلمبیا، استادان و دانشجویان به‌طور مرتب از چت ربات‌ها استفاده کردهاند که می‌تواند یادگیری را تقویت کند و بار زیادی را از روی دوش استادان کاهش دهد. یکی از استادان حوزه علوم کامپیوتر در دانشگاه Autonomous واقع در ایالت مکزیکو که نسبت به این فناوری مقاومت می‌کرد، کوتاه آمد و آن را به‌عنوان یک فناوری تاثیرگذار پذیرفت. دانشجویان پیش از استادان خود به استفاده از هوش‌مصنوعی روی آورده‌اند و این زمانی مشخص شد که استادان به‌طور ناگهانی شاهد بهبود نمرات آزمون‌های دانشجویان خود شده‌اند و حتی هیچ اشتباه املایی و گرامری و ساختاری هم نداشته‌اند. در دانشگاه Brasília واقع در برزیل، دانشجویان هنر تا ماه‌ها از این فناوری برای پژوهش و نوشتن پایان‌نامه خود استفاده می‌کردند. در ابتدا استادان از این فناوری ناشناخته می‌ترسیدند و نگران بودند اما حالا به‌گونه‌ای شده است که نه‌تنها خودشان به فراگیری آن روی آورده‌اند، بلکه تلاش می‌کنند دانشجویان را به آموختن آن ترغیب کنند. استادان دانشگاه‌های شیلی معتقدند در حالی که ChatGPT می‌تواند به بهبود آموزش و یادگیری کمک کند، دانشجویان باید با ذهنی انتقادی با آن برخورد کنند و دستورالعمل‌های خود را درمورد استفاده از آن ارائه دهند. دانشگاه‌های دولتی برزیل به‌تازگی سمیناری را در مورد این فناوری برگزار کرده است. در مکزیک هم دانشگاه‌هایی مانند موسسه فناوری «مونتری» توصیه‌هایی را در مورد استفاده اخلاقی از چت‌بات‌ها با استادان و دانشجویان به اشتراک گذاشته‌اند. محققان و استادان آمریکای لاتین درحال تهیه پیش‌نویس دستورالعمل‌های هوش مصنوعی برای دانشگاه «ایبرو» در مکزیکوسیتی هستند. چالش اصلی پیش‌روی دانشگاه‌ها این است که چگونه می‌توان اطمینان حاصل کرد که استفاده از این فناوری نمی‌تواند منجر به تقلب در امتحانات شود. برخی دانشگاه‌ها هشدار داده‌اند که درصورت استفاده از ChatGPT، نمرات دانشجویان لغو می‌شود، درحالیکه برخی دیگر چگونگی ارزیابی دانشجویان را تغییر داده‌اند به‌طوری‌که آزمون‌ها به‌صورت ارزیابی‌هایی با حجم کمتر در منزل و درخواست تعداد مقالات بیشتر و امتحانات دستنویس در کلاس و امتحانات شفاهی می‌شود. در مقابل برخی استادان دانشکده‌های حقوق، اقتصاد و بازرگانی به دانشجویان آموزش می‌دهند که از این ابزار به‌طور موثری استفاده کنند. استادان بر این باورند دانشجویان که اغلب به امید کسب مدرک دانشگاهی روانه دانشگاه شده‌اند، ابراز نگرانی کردهاند که آنها تصور می‌کنند توسعه هر‌چه بیشتر ابزارهای هوش مصنوعی، بسیاری از حرفه‌ها مانند کدنویسی سطح ابتدایی، حقوق و تحلیلگری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است جایگزین نیروی انسانی شود. از این رو یکی از برترین دانشگاه‌های فرانسه، استفاده از این فناوری را در ماه ژانویه ممنوع اعلام کرد. در آمریکا و استرالیا نیز برخی دانشکده‌ها استفاده از ChatGPT را برای جلوگیری از تقلب دانشجویان در امتحانات ممنوع کردهاند.
چگونه به استقبال یک چالش جدی باید رفت؟
ChatGPT و ربات‌های همانند سایر خروجی‌ها و محصولات هوش مصنوعی حتما چالش‌های جدیدی را برای انسان ایجاد خواهد کرد. اقتضائات شرایط جدید نیازمند هوشمندی و تدوین مقررات و حراست از جنبه‌های گوناگون حقوق افراد و مجموعه‌های آموزشی است. چیزی که حتمی می‌باشد تغییر شرایطی است که آینده متفاوتی را در فضای آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها رقم خواهد زد. در این بین دو رویکرد مشخص پیش‌روی حکمرانان آموزش عالی است که داخلی یا خارجی هم ندارد. نخست با بی‌توجهی و چشم بستن بر تحولات جدید منتظر پیشامدها و بحران‌های آینده ماند و یا اینکه با درک شرایط جدید، ضمن بهره‌گیری از فرصت‌ها و توجه به آسیب‌ها، زمینه جلوگیری و آسیب به فضای علمی دانشگاه را فراهم کرد. مثلا دانشگاه‌های گروه راسل که شامل دانشگاه‌های برتر انگلیس ازجمله دانشگاه آکسفورد، دانشکده اقتصاد لندن و دانشگاه کمبریج است، پنج راهبرد و قانون برای استفاده از هوش مصنوعی در دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها اعلام کردهاند. ایده‌ای که در پس این قوانین نهفته، ایجاد تعادل بین استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی برای بهبود یادگیری و بهبود مهارت‌هاست و همچنین از سوءاستفاده از این فناوری جلوگیری می‌کند. این اصول به دانشجویان و استادان در کلاس‌های درس کمک کرده و یادگیری مدرن را در کلاس‌های درس شامل فناوری‌های هوش مصنوعی شکل می‌دهد. این اصول شامل این موارد می‌شود: اول اینکه دانشگاه‌ها از دانشجویان و استادان حمایت می‌کنند تا در زمینه هوش مصنوعی دانش آموخته و با مهارت شوند. دوم اینکه استادان باید از دانشجویان حمایت کنند تا به‌طور موثری در تجربه یادگیری از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کنند. سوم اینکه دانشگاه‌ها فرآیند آموزش و آزمون را برای استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی و حمایت از دسترسی برابر سازگار می‌کنند. چهارم اینکه دانشگاه‌ها باید سختگیری‌ها و ایجاد یکپارچگی در آموزش را تضمین کنند. پنجم اینکه دانشگاه‌ها به‌طور مشترک با یکدیگر همکاری می‌کنند تا بهترین عملکرد را در زمینه این فناوری و کاربرد آن در حوزه آموزش داشته باشند.
