پسری که در 17سالگی دست به قتل زده و به قصاص محکوم شده بود در راستای اجرای ماده 91 قانون جدید مجازات اسلامی برای دومین بار پای میز محاکمه ایستاد. «عباس» که حالا 18 سال دارد یکسال قبل در جدال دستهجمعی در خیابان، دوست 19سالهاش را با چاقو کشت و همانجا در محاصره شاهدان عینی بازداشت شد. این پسر گفت: وقتی درگیری بالا گرفت و «امیر» با چاقو به من حمله کرد برای دفاع از خودم چاقویی را که در جیبم داشتم، بیرون آوردم و یک ضربه به او زدم. عباس پس از بازسازی صحنه جرم و محاکمه در شعبه 74 دادگاه کیفری به قصاص محکوم شد. اما با تصویب قانون جدید مجازات اسلامی، وکیلش درخواست اعمال ماده 91 را مطرح کرد. به این ترتیب این پسر دیروز برای دومین بار و با امید بازگشت دوباره به زندگی در شعبه 74دادگاه کیفری استان تهران به ریاست قاضی عبداللهی پای میز محاکمه ایستاد و گفت: وقتی درگیری بالا گرفت و من چاقو کشیدم قصد کشتن امیر را نداشتم. اصلا فکر نمیکردم، ضربهای که به او میزنم موجب مرگش میشود.
در پایان این جلسه هیات قضایی وارد شور شد تا رای صادر کند. در ماده 91 قانون مجازات اسلامی جدید که اردیبهشت ماه 92 به دستگاههای قضایی ابلاغ شد، قانونگذار امتیازی نسبت به قانون پیشین برای محکومان زیر 18 سال در نظر گرفته است. در این ماده تصریح شده: در جرائم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از 18 سال ماهیت جرم انجام شده یا حرمت آن را درک نکند یا در کمال عقل وی شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازاتهای پیشبینی شده در این فصل محکوم میشود. در همین رابطه عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه یک دادگستری، در گفتوگو با فرهیختگان گفت: با تصویب این ماده قانونی تمامی محکومانی که بعد از تصویب این قانون و در سن زیر 18 سالگی مرتکب جرم شده باشند، میتوانند به حکم صادره اعتراض کرده و برای دومینبار محاکمه شوند. بنابراین قاضی برای تشخیص رشد و کمال قطعی فرد میتواند نظر پزشکیقانونی را استعلام کند یا از هر طریق دیگر که مقتضی بداند استفاده کند.
وی به چندین پرونده که پس از تصویب این ماده قانونی دوباره مورد بررسی قرار گرفت و منجر به نقض حکم قصاص شد، اشاره کرد و گفت: در این مورد پروندههای بسیاری که پیشتر به حکم قصاص منتهی شده بود تحترسیدگی دوباره قرار گرفت و قضات فردمحکوم را تبرئه و مجازات او را به زندان تقلیل دادند. این ماده قانون امتیازی است که قانونگذار برای مجرمان کمسن و سال در نظر گرفته است.
بازگشت به زندگی با تصویب این ماده قانونی
در راستای اجرای این ماده قانونی حکم قصاص پسر نوجوانی که در جدال خیابانی دوستش را کشته بود، در دیوان عالی کشور نقض شد و این پسر به زندگی برگشت.
ایرج عصر بیست وهفتم بهمن 91 وقتی 17 سال داشت در جدال خیابانی با چند پسر در قرچک پسر 17 سالهای را از پا درآورد.
ایرج بیستم مهر 92 در شعبه 113 دادگاه کیفری استان محاکمه شد و در دفاع از خود گفت: یک ماه قبل از کشته شدن محمد دو نفر از دوستانم تهدیدم کردند و مرا به خانهای در باقرآباد بردند. آنها اسیر وسوسه شده بودند و میخواستند آزارم دهند که مقاومت کردم. یک هفته بعد، فیلمی در قرچک پخش شد که زندگیام را نابود کرد. چند روز پیش پسرعمه محمد به نام میلاد مرا در خیابان مسخره کرد و گفت میداند که دوستانم منرا آزار دادهاند. به او گفتم این موضوع، واقعیت ندارد و فیلم جعلی است اما قبول نکرد که با میلاد درگیر شدم. عصر همان روز محمد به هواخواهی از پسر داییاش با من درگیر شد. من هم برای دفاع از خودم، یک ضربه چاقو به سینه محمد زدم. در پایان آن جلسه هیات قضایی، ایرج را به قصاص و 80 ضربه شلاق محکوم کرد. این رای با اعتراض وکیلمدافع متهم و در راستای اجرای ماده 91 قانون مجازات در دیوان عالی کشور تایید نشد و از آنجا که ایرج هنگام ارتکاب به جرم 17سال داشت پرونده برای رسیدگی دوباره به دادگاه کیفری فرستاده شد. در دومین جلسه رسیدگی به این پرونده پنج قاضی دادگاه از ایرج درباره اینکه هنگام ارتکاب جرم مفهوم واقعی قتل و قصاص را میدانسته، سوال کردند. ایرج در آن جلسه گفت: میدانستم عاقبت کسی که دست به قتل بزند اعدام است. هرگز قصد کشتن محمد را نداشتم و برای دفاع از خودم چاقو کشیدم. در پایان آن جلسه هیات قضایی با توجه به سن کم این پسر، او را به پرداخت دیه، پنج سال زندان و 80 ضربه شلاق محکوم کرد و به این ترتیب این پسر از مجازات مرگ رهایی یافت.
درخواست عروس 17ساله برای اعمال ماده 91
همچنین زنی که در 17 سالگی مرتکب قتل شوهرش شده بود در نامهای به رئیس قوه قضائیه خواستار اعمال ماده 91 قانون مجازات اسلامی شد. این زن در سال 88 وقتی که 17سال داشت شوهرش را با شلیک گلوله کشته بود. او در دادگاه کیفری استان خوزستان محاکمه و با درخواست اولیایدم به قصاص محکوم شد. این حکم در دیوان عالی کشور تایید شد و همه چیز برای اجرای حکم مهیا بود که وکیل این زن توانست مهلت چند روزه بگیرد و درخواست اعمال ماده 91 را از رئیس قوه قضائیه مطرح کند.
رد درخواست نوعروس از سوی قوه قضائیه
اما درخواست یک زن هم که در سن نوجوانی در شیراز شوهرش را کشته و اعمال ماده 91 را از قوه قضائیه خواستار شده بود، رد شد و این زن در یک قدمی چوبه دار قرار گرفت.
این زن فروردین 88 شوهرش را با سیم لپتاپ خفه کرد. او در دادگاه به قصاص محکوم شد اما وکیلمدافع این زن با ارسال لایحهای به دیوانعالی کشور درخواست اعمال ماده 91 را مطرح کرد. او درلایحهاش نوشت: این دختر وقتی 15 ساله بود با اصرار خانوادهاش با یکی از اقوامش ازدواج کرد و بارها از سوی همسرش مورد ضرب و جرح قرار گرفت. این زن هنگام ارتکاب قتل به رشد عقلی نرسیده بود.
دیوان عالی کشور با توجه به این خواسته رای صادره را نقض و دستور رسیدگی مجدد را براساس ماده91 صادر کرد، اما هیات قضایی با بررسی نظر پزشکی قانونی مبنیبر سلامت روانی وی و همچنین تایید اینکه او هنگام ارتکاب جرم حرمت عمل و مجازات قتل را میدانسته بار دیگر او را به قصاص محکوم کرد.











