مطهره سادات قاسمی، خبرنگار:موضوع استفاده از هوش مصنوعی در تدریس یکی از اولویت‌های معاونت‌های موضوعی در ماه‌های اخیر بوده است. محمد علی‌اکبری، معاون علوم، مهندسی و کشاورزی در این خصوص می‌گوید توانستیم ۵۰ درصد سرفصل درس فیزیک و تا ۴۰ درصد سرفصل درس ریاضی را تغییر دهیم‌. دلیل اینکه تدریس با استفاده هوش مصنوعی را از درس ریاضی و فیزیک یک آغاز کردیم این است که این دروس اولین گام آموزش دانشجویان در دانشگاه است. او همچنین پیش‌بینی کرده که تا سال آینده دانشسرای هوش مصنوعی و به موازات آن دانشکده امنیت غذایی راه‌اندازی شود و گروه‌ها و دانشجویان به‌هم متصل شوند. همچنین فرآیند درس کارآموزی مقطع کارشناسی در حوزه هوش مصنوعی نیز تدوین شده است. علاوه‌بر این اقدامات، فیلم آموزش پایتون را آماده کرده‌ام تا دانشجویان علاقه‌مند بتوانند از این دوره استفاده کنند.     قرار است تدریس این دروس از نیمسال تحصیلی آینده به صورت اختیاری آغاز شود. در همین خصوص گفت‌وگوی کوتاهی با محمد علی‌اکبری معاون علوم، مهندسی و کشاورزی داشتیم که در ادامه می‌خوانید. 

کارگاه آموزشی نحوه تدریس دروس «ریاضی ۱» و «فیزیک ۱» با رویکرد هوش مصنوعی در واحد تهران مرکزی در حال برگزاری است. این کارگاه با چه هدفی تشکیل شده است؟ رویکرد دانشگاه آزاد نسبت به هوش مصنوعی چگونه است؟
یک سال است که در حال برنامه‌ریزی هستیم تا هوش مصنوعی را در دوره‌های فنی مهندسی، علوم پایه، علوم انسانی و کشاورزی وارد کنیم. ورود هوش مصنوعی به این حوزه‌ها کار سختی است و طبیعتا با چالش‌ها و مقاومتی مواجه خواهد شد. بررسی موقعیت فعلی ما را به این جمع‌بندی رساند که فعلا به حوزه دروس ورود کنیم. ورود هوش مصنوعی به دروس به چند شکل صورت خواهد پذیرفت؛ یک مدل این است که همان درس‌هایی که در سیلابس‌های موجود وجود دارد را به رشته‌های متفاوت درس بدهیم. مثلا درس و برنامه هوش مصنوعی را به رشته مهندسی مکانیک، حقوق یا مهندسی برق ببریم به شرطی که آن رشته را بتواند بپذیرد و قبول کند که مفید است؛ بخش زیادی از وقت خودمان را برای در این حوزه گذاشته‌ایم.  روش دیگری که می‌شد به این داستان نزدیک شد، طراحی دروس جدید بود. درسی بنویسیم که مثلا مهندسی مکانیک و... بخورد و خودمان سرفصل‌ها را طراحی کنیم. این کار را هم شروع کرده‌ایم.  کار دیگری که می‌شد به درس نزدیک شد، این بود که در لحظه ورود دانشجو به دانشگاه وارد شده، از ابتدا با هوش مصنوعی مواجه و آشنا شود. بنابراین تصمیم گرفتیم برای رشته‌های فنی مهندسی و ریاضی در دروس ابتدایی نظیر ریاضی1 و فیزیک1 یک‌سری از مفاهیم هوش مصنوعی را در این دروس وارد کنیم که اساتید به آنها تدریس کنند.  حرکتی که در واحد تهران‌مرکزی صورت گرفت در اصل نتیجه برنامه‌ریزی بود که برای این دروس انجام شد. سیلابس درسی آماده شده و سعی می‌کنیم با آموزش آن در کلاس‌ها به بدنه دانشگاه تزریق کنیم.

شرکت‌کنندگان در این کارگاه چه کسانی هستند؟ با معیار خاصی انتخاب شد‌ه‌اند؟
این افراد اعضای هیات‌علمی واحدهای منتخب دانشگاه آزاد در گروه‌های علوم انسانی، علوم پایه و فنی مهندسی هستند. معیار اصلی دعوت افراد هم علاقه‌مندی بوده است. در اصل از اساتید ریاضی و فیزیک که به موضوع هوش مصنوعی علاقه‌مند هستند و می‌خواهند تدریس کنند دعوت کردیم. برای اینکه کار به صورت انتخاب پیش می‌رود. هیچ اجباری در هیچ سطحی وجود ندارد. حتی دروس هم به صورت انتخابی در اختیار دانشجویان قرار خواهد گرفت و اجباری نخواهند داشت. اعتقاد داریم چون هوش مصنوعی به‌شدت جذاب است همه علاقه‌مند هستند که بیایند و ببینند داستان چیست. 

این نحوه از تدریس حرکت نویی محسوب می‌شود. دانشگاه تجربه‌ای از این اتفاق ندارد و تحقق آن هم نیازمند بسترسازی ویژه‌ای است. چه اقداماتی تاکنون در راستا صورت گرفته است؟
تشکیل نشست اساتید یکی از همین موارد است. ببینید در سطح همین جلسه هم مشکلاتی وجود دارد. در مرحله اول باید با اساتید رفت‌و‌برگشت داشته باشیم. مرحله بعد دانشجویان هستند. در مرحله اول باید در رفت و برگشت‌ها تشریح کنیم که دقیقا چه چیزی برای تدریس باید آماده شود. آیا توانمندی ارائه آن وجود دارد؟ اگر نه آموزش لازم ارائه شود. مرحله اول که حل شود باید سراغ دانشجویان رفت. مثلا متوجه شدیم شاید سه واحد برای چنین درسی کم باشد. این به قسمتی از دانشجویی بازمی‌گردد. یا مثلا در ارزشیابی باید مدل متفاوتی را در نظر گرفت. این موارد به مرور اتفاق می‌افتد. این جلسات شروع یک تحول در فضای دانشگاه است. 

چشم‌انداز چگونه است و درنهایت قرار است چه اتفاقی رخ دهد؟
ما درنهایت به یک دانشسرای هوش مصنوعی خواهیم رسید که رشته‌های متفاوت درش مشارکت می‌کنند. به همان اندازه‌ای که رشته حقوق مهم است، رشته مهندسی مکانیک و برق هم مهم است. می‌خواهیم یک دانشسرا داشته باشیم که در ذیل آن رشته‌های متفاوتی برای ارتقای هوش مصنوعی همکاری کنند.
 
چه میزان از برنامه‌ریزی فعال تا آغاز سال تحصیلی جدید و مهر ماه آتی آماده خواهد شد؟
برخی کلاس‌ها با رویکرد هوش مصنوعی آماده و به دانشجویان ارائه خواهد شد که درصورت علاقه‌مندی می‌توانند از آنها استفاده کنند.