در حالی که در روزهای آینده وضعیت اعتبارات هریک از وزارتخانهها و به تبع آن وزارت بهداشت مشخص خواهد شد، گروهی معتقدند که هنوز بحث پیشگیری، ماجرای مغفول مانده حوزه سلامت کشور است. گرچه در بسیاری از کشورهای توسعهیافته دنیا، بیش از 60 درصد بودجه سلامت به امر پیشگیری اختصاص مییابد اما در ایران بودجه مشخص شده برای این امر کمتر از 30 درصد است که به دلیل اعتبارات ناپایدار عملا کمتر از پنج درصد بودجه در بحث پیشگیری هزینه میشود. وزارت بهداشت نیز گرچه کارنامه بهنسبت موفقی در درمان داشته اما تمرکز این وزارتخانه به درمان، باعث شده که موضوع پیشگیری در این وزارتخانه کمرنگتر از قبل شود.
اعتبارات ناپایدار
براساس پیشنهاد دولت، بودجه وزارت بهداشت در سال 94، 40 هزار میلیارد تومان تعیین شده است که در صورت تصویب نهایی این بودجه از سوی مجلس، شاهد رشد 59 درصدی نسبت به پارسال خواهیم بود. این در حالی است که به گفته کارشناسان این رشد، رشد واقعی نیست و بسیاری از منابع تعیینشده در اختیار وزارت بهداشت قرار نمیگیرد. سال 94 در حوزه سلامت از دو بخش منابع مالی پایدار و منابع مالی ناپایدار تشکیل شده است ازجمله این منابع ناپایدار بحث تخصیص اعتبار از محل انصراف برخی از یارانههای نقدی، مالیات دخانیات و مواردی از این دست است که به گفته کارشناسان بودجه، بخش اندکی از این اعتبارات عملا در اختیار وزارت بهداشت قرار میگیرد.
بودجه پیشگیری رشد نکرد
پارسال اعتبار پیشنهادی دولت برای بخش سلامت 30 هزار میلیارد تومان بود که براساس برآوردهای صورتگرفته حدود 11 هزار میلیارد آن به وزارت بهداشت تخصیص یافت. اما از آنجایی که بحث پیشگیری جزء اولویتهای آخر حوزه سلامت محسوب میشود در این شرایط، برنامههای حذف شده نیز مربوط به حوزه پیشگیری است. با این حال امسال با وجود رشد بیش از 50 درصدی بودجه، حتی درمورد اعتبارات در نظر گرفته شده در بحث پیشگیری افزایشی مشاهده نمیشود.
طرحهایی برای پیشگیری
از مهمترین طرحهایی که برای پیشگیری چند سالی است که از سوی وزارت بهداشت دنبال میشود و در طرح تحول نظام سلامت نیز به صورت جدیتری در دستور کار قرار گرفته، بحث پزشک خانواده است. همچنین گسترش فعالیت خانههای بهداشت در مناطق حاشیهای و روستایی نیز از موارد مهمی است که وزارت بهداشت در مدت اخیر به آن پرداخته است. با این حال هیچکدام از این طرحها بهخصوص پزشک خانواده در یک سال گذشته به سرانجام نرسیده است و وزارت بهداشت در نظر دارد این موضوع را در سال 94 اجرایی کند. براساس بودجه اعلام شده از سوی دولت برای طرح پزشک خانواده، دولت مبلغ دو هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است که گرچه در بودجه سال 93 نیز این مبلغ تعیین شده بود اما جامه عمل نپوشید. این مبلغ در صورت اختصاص، پنج درصد از بودجهای است که در حوزه سلامت کشور هزینه خواهد شد. شاهین محمدصادقی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس در این مورد به فرهیختگان میگوید: «امسال بودجهای که وزارت بهداشت برای امر پیشگیری در نظر گرفته حدود سه هزار میلیارد تومان است که نسبت به سالهای قبل تغییر محسوسی نداشته است.»
وزارت بهداشت کمکاری نداشته است
سیدحسن قاضیزادههاشمی، وزیر بهداشت دیروز در واکنش به برخی انتقادهای مطرحشده به وزارت بهداشت مبنیبر درمانمحور بودن این وزارتخانه، گفته است: «واقعیت آن است که اگر طرح تحول سلامت را با بهداشت آغاز میکردیم برخی انتقاد میکردند که این وزارتخانه معضلات دارو و درمان مردم را به فراموشی سپرده است.»
این در حالی است که به گفته وزیر، این وزارتخانه در حوزه بهداشت کمکاری نداشته است، بهطوری که در گذشته مکملها برای کودکان زیر دو سال و مادران باردار وجود نداشت، اما حال این مکملها در سراسر کشور توزیع شده است. همچنین واردات واکسن پنتاوالان بعد از 10 سال به کشور نیز نمونه دیگری از اقدامات بهداشتی وزارت بهداشت و درمان به شمار میرود. این در حالی است که اعتبارات این بخش مهر ماه در اختیار این وزارتخانه قرار گرفته است.
در این باره ایرج خسرونیا، رئیس انجمن جراحان عمومی به فرهیختگان میگوید: «یکی از پلانهایی که وزارت بهداشت در فازهای بعدی طرح تحول سلامت آن را پیگیری خواهد کرد و در سال آینده نیز به آن میپردازد، بحث پیشگیری است.» او توجه ویژه به بحث واکسیناسیون و گسترش فعالیت خانههای بهداشت را از موضوعات مهمی دانست که باید وزارت بهداشت روی آن سرمایهگذاری کند.
به گفته او، تخصیص اعتبار در بحث پیشگیری در واقع سرمایهگذاری در حوزه سلامت است و در آینده از هزینههای درمان بهشدت کم خواهد کرد. در نتیجه مخارج مردم را در بخش درمان کنترل میکند. او تاکید کرد: «یکی از موارد مهمی که باید به آن توجه شود بحث بیمه روستاییان و افزایش مراکز بهداشتی در روستاهاست. این در حالی است که این قشر به دلیل دسترسیهای سختتر، معمولا با مشکلات عدیده درمانی مواجه هستند و هزینههای بیمارستانهای دولتی نیز به دلیل مراجعه زیاد این افراد بالا میرود.» او میگوید: «اگر طرح پزشک خانواده در کشور ما همچون کشورهای دیگر اجرایی شود سبب خواهد شد تا از بروز بسیاری از بیماریها و مشکلات در آینده جلوگیری شود.» حال به نظر میرسد با توجه به اینکه تصویب بودجه سال آینده مراحل پایانی خود را طی میکند نمایندگان با توجه بیشتر به بحث پیشگیری و تعریف سه فصل مشخص برای آن، گامی برای کاهش هزینههای درمانی و بهداشت عمومی جامعه بردارند.
.gif?v=0)
