دستورالعمل ارزیابی جامع و حداقل نمره آزمون زبان دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد اسلامی دیروز ابلاغ و حداقل نمره قبول مشروط برای شرکت در آزمون جامع اعلام شد؛ حداقل نمره‌ای که دانشجویان برای رسیدن به صندلی دکتری باید آن را کسب کنند. اما آزمون جامع چیست؟ دانشجویان دوره دکتری پس از گذراندن واحدهای آموزشی موظف به گذراندن آزمون جامع هستند. این آزمون شرط ورود به مرحله پژوهشی، یعنی نوشتن پایان‌نامه است.

اما شرط رسیدن به آزمون جامع و گذراندن این دوره چیست؟ برای سپری کردن دوره دکتری باید تلاش بیشتری نسبت به مقاطع دیگر تحصیلی کرد، زیرا «دکتر شدن» به همین راحتی‌ها نیست. دانشجویانی که خواهان تحصیل در این مقطع هستند، باید شاخص‌های مختلفی از توانایی‌های خود را محک بزنند تا بتوانند مدرک دکتری بگیرند. یکی از این شاخص‌ها سنجش سطح زبان دانشجویان است. دانشجویان دوره دکتری براساس قانون، قبل از اینکه به مرحله آزمون جامع (آزمونی که پس از گذراندن دروس تئوری برگزار می‌شود) برسند، باید در یکی از آزمون‌های زبان شرکت کنند تا سطح زبان‌شان سنجیده شود. در واقع یکی از شروط ورود به دوره دکتری میزان تسلط به زبان است و فقط دانشجویانی در این مقطع پذیرفته می‌شوند که سواد بین‌المللی انجام پژوهش‌ها و تحقیقات جهانی را داشته باشند. یکی از شروط دفاع رساله دکتری در دانشگاه‌های ایران نیز همین موضوع است.

حال سوال اینجاست که آیا دانشگاه هر مدرکی در حوزه زبان را می‌پذیرد؟ قطعا تمام دانشجویان دوره دکتری کم و بیش می‌دانند که دانشگاه هر مدرکی را قبول نمی‌کند و تنها مدرک آزمون‌های زبان تافل (TOEFL)، تولیمو (TOLIMO)، آیلتس (IELTS، MSRT، MHLE، UTEPT) را به رسمیت می‌شناسد و داوطلبان باید کارنامه خود را در هر یک از این آزمون‌ها هنگام مصاحبه علمی ارائه دهند.

اما و اگرهای آزمون EPT

در این میان اما دانشگاه آزاد اسلامی آزمونی به نام EPT را در کنار سایر آزمون‌های رسمی کشور برای دانشجویان این دانشگاه در نظر گرفته است، بنابراین دانشجویان این دانشگاه حق انتخاب دارند و می‌توانند در این آزمون شرکت کنند یا مانند سایر دانشجویان بخت خود را در دیگر آزمون‌ها محک بزنند. این آزمون هرماه توسط همین دانشگاه برگزار می‌شود و سطح زبان عمومی متقاضیان در محک آزمون قرار می‌گیرد؛ درواقع این آزمون پلی است برای داوطلبانی که نتوانسته‌اند مدرک بین‌المللی زبان انگلیسی با نمره تعیین‌شده توسط دانشگاه را کسب کنند، بنابراین موظف به شرکت در آزمون EPT و کسب حداقل نمره قبولی در آن هستند. آزمون MCHE هم به‌عنوان مجوز ورود دانشجو به دوره دکتری داخل کشور تلقی می‌شود و اگر دانشجویی این مدرک زبان را نداشته باشد، نمی‌تواند به دوره دکتری وارد شود، هرچند این آزمون تنها در داخل کشور دارای اعتبار است. برای گذشتن از سد هرکدام از این آزمون‌ها باید یک نمره قابل‌قبول را کسب کرد تا علاوه‌بر کنکور دکتری، مدرک زبان نیز برای مصاحبه‌ها آماده شود. هرچند تعداد زیادی از دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد اسلامی ترجیح می‌دهند EPT را برای محک زدن خود انتخاب کنند، اما برخی از آنها هم نسبت به این آزمون گله‌مند بوده و می‌گویند گذشتن از پل این آزمون کار هر کسی نیست. در ابتدا نمره قبولی در این آزمون 50 بود، اما دانشجویان می‌گفتند کسب این نمره آنها را با مشکل مواجه کرده است. الان چند سالی است که حداقل نمره قبول مشروط EPT برای شرکت در آزمون جامع 40 است، اما سال گذشته نیز دانشجویان باز هم گفتند کسب نمره 40 هم برای آنها سخت است. هرچند دانشگاه آزاد اسلامی در همان ابتدای امر و با شروع اعتراضات اعلام کرد این آزمون یکی از آزمون‌های استاندارد زبان است و دانشگاه نمی‌تواند برای تعدادی که چندین‌بار در این آزمون شرکت کرده‌اند و نتوانسته‌اند نمره قبولی کسب کنند، استانداردهای آموزشی را تقلیل دهد، اما باز هم راه جایگزینی را پیش روی داوطلبانش گذاشت. اوایل سال گذشته بود که قرار شد شکل آزمون EPT تغییر کند.

راه‌حل جایگزین چه بود؟

راه‌حل جایگزین این بود که قرار شد کلاس‌های فشرده طی چهارماه در چهار بخش تشکیل و در پایان هر بخش از دانشجویان امتحان اخذ شود. جمع این امتحانات شامل چهار نمره می‌شود که قرار شد میانگین نمرات چهاربخش، ملاک عمل قرار داده شده و نمره اصلی آزمون را تشکیل دهد و جایگزین نمره EPT شود. هرچند مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی بارها اعلام کردند افرادی که می‌خواهند دانشجوی دکتری باشند و مدرک دکتری بگیرند، لازم است به زبان انگلیسی مسلط بوده و تلاش در جهت حذف این مرحله مهم فایده‌ای ندارد.

حداقل نمره قبول مشروط برای شرکت در آزمون جامع

حالا دیروز دستورالعمل ارزیابی جامع و حداقل نمره قابل‌قبول آزمون زبان انگلیسی برای دانشجویان دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی به روسای استان‌ها، واحدها، مراکز آموزشی و معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی از سوی عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر و جواد علمایی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد.  در این بخشنامه حداقل نمره قبول مشروط و حداقل نمره قابل‌قبول برای دفاع نهایی از رساله در هر آزمون زبان اعلام شد. بر این اساس دانشجویان برای ورود به مرحله آزمون جامع دوره دکتری باید حداقل نمره ۵۰ یا نمره مشروط ۴۰ از آزمون EPT را کسب کنند. همچنین این دانشجویان می‌توانند نمره حداقلی ۶۵ و نمره مشروطی ۵۲ در آزمون تافل، نمره حداقلی ۵0۰ و نمره مشروطی ۴00 در آزمون تافل پیپر، نمره حداقل 400 و مشروطی ۵00 در آزمون MCHE، نمره حداقلی 500 و نمره مشروطی ۴00 در آزمون تولیمو و نمره حداقلی ۶ و نمره مشروطی 4.8 از آزمون آیلتس را کسب کنند.  در این بخشنامه تاکید شده که نمره ارزیابی جامع تمام دانشجویان دوره دکتری تخصصی که در ارزیابی شرکت و نمره قبولی کسب کرده‌اند، دارای اعتبار بوده و در کارنامه ثبت می‌شود. این دسته از دانشجویان می‌توانند نسبت به اخذ و ثبت رساله اقدام کنند. دانشجویانی که نمره قبولی آزمون جامع آنان در کارنامه ثبت شده و 80 درصد نمره قبولی زبان را کسب کرده‌اند، می‌توانند تا قبل از دفاع از رساله نمره قبولی زبان را برابر ضوابط دانشگاه ارائه کنند.

دانشجویانی که نمره قبولی آزمون جامع آنان در کارنامه ثبت شده و 80 درصد نمره قبولی زبان را کسب یا ارائه کرده‌اند، باید همزمان با اخذ و ثبت رساله در دوره‌های زبان مورد تایید دانشگاه ثبت‌نام و شرکت کنند. ثبت‌نام و اخذ رساله در نیمسال بعد مشروط به کسب نمره قبولی (یا قبول مشروط) زبان از جدول ابلاغی ذیل بند سوم است، در غیر این صورت نیمسال مربوطه مرخصی با احتساب در سنوات و با اخذ 25درصد شهریه ثابت است. (جدول شماره یک را بخوانید)

براساس این بخشنامه آن دسته از دانشجویان ورودی 97 و ماقبل که آزمون جامع را اخذ کرده یا خواهند کرد، ولی نمره زبان موردتایید دانشگاه را ارائه نکرده‌اند، می‌توانند در آزمون جامع شرکت کنند، در صورت قبولی در آزمون جامع باید همزمان با اخذ و ثبت رساله در دوره‌های زبان موردتایید دانشگاه ثبت‌نام و شرکت کنند.  دانشجویان ورودی 98 به بعد باید در نیمسال اول سال شروع به تحصیل (سال ورود) نسبت به ارائه گواهی زبان مورد تایید دانشگاه یا کسب نمره لازم براساس جدول زیر اقدام کنند، در غیر این صورت باید در آزمون تعیین سطح زبان شرکت و متناسب با سطح در دوره‌های زبان دانشگاه ثبت‌نام و شرکت کنند. شرکت این دسته از دانشجویان در آزمون جامع منوط به ارائه مدرک زبان مورد تایید دانشگاه است.  در این بخشنامه تاکید شده است که با توجه به ابلاغ آیین‌نامه تسهیلات آموزشی ویژه دانشجویان شاهد و ایثارگر از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران و بخشنامه دانشگاه درخصوص نمره آزمون زبان مورد قبول برای دانشجویان شاهد و ایثارگر، بدینوسیله جدول عناوین آزمون‌های مورد تایید دانشگاه به شرح ذیل جهت اجرا اعلام می‌شود. (جدول شماره 2 را بخوانید)