فرهیختگان: موسسه تنظیم و نشر آثار بنیانگذار کبیر انقلاب در سال 67، در پی نامه حاج احمدآقا خمینی به امام تاسیس شد. سیداحمد خمینی را همان‌گونه که خود نیز تاکید دارد، نمی‌توان تنها فرزند امام خواند از این رو است که در این نامه نیز امام(ره) را علاوه‌بر پدر عزیز، «مراد بزرگوار» خطاب قرار داده است. حاج‌احمدآقا برای امام نوشت که یکی از مسائل بسیار مهم که بعد از امام(ره) موجب موضع‌گیری فرزندان انقلاب، افراد گوناگون و احیانا اختلاف آنها می‌شود، برداشت‌های مختلف سیاسی و غیرسیاسی از یک متن، سند، فیلم و... از بنیانگذار کبیر انقلاب خواهد بود و به صدها سند منتشرنشده نیز اشاره داشت. از طرفی دیگر نکته مهم این بود که در برخی موارد به دلایل سیاسی یا غیرسیاسی یا حتی سهوا، جمله یا جملاتی از کلام امام در منابع مختلف انتشار حذف شده و ممکن بود فحوای کلام را تغییر دهد، از این رو حاج‌احمد از امام استمداد طلبید که «چه کسی باید تشخیص دهد آن جمله از حضرتعالی است یا نه؟» علاوه‌بر رفع شبهات که ضرورتی بسیار مهم بود، تعیین‌تکلیف نامه‌ها، نوشته‌ها، پیام‌ها، فیلم‌ها، نوارها و اشعار و اسناد منتشرنشده از امام نیز مهم بود و دیگر بخش‌های نامه یادگار امام را تشکیل می‌داد. امام نیز در پاسخ نوشت: «فرزند عزیزم احمد – حفظه‌الله تعالی و ایده- از آنجا که شما را بحمدالله تعالی در مسائل سیاسی و اجتماعی صاحب‌نظر می‌دانم و در تمامی فراز و نشیب‌ها در کنار من بوده‌ای و هستی و با صداقت و کیاست امور سیاسی و اجتماعی اینجانب را متصدی هستی، لهذا شما را برای تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به خود که بسا در رسانه‌های گروهی اختلافات و اشتباهاتی رخ داده است، انتخاب می‌نمایم و از خداوند متعال که حاضر و ناظر است توفیقات شما را خواستارم. امید است با صرف وقت و دقت‌نظر، این امر را به پایان برسانی.» بر اساس این نامه حضرت امام که در 17 شهریور 67 مرقوم شد، در واقع تشکیل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی کلید خورد. طرح «تشکیلات و شرح وظایف موسسه» که توسط آقایان محمدعلی و حمید انصاری تدوین و کلیات آن مورد موافقت حضرت امام و حاج احمد خمینی و روسای سه‌قوه قرار گرفت. اساسنامه این موسسه، 21 تیرماه 68 به تصویب تولیت موسسه (حاج سید احمد آقا) و به دنبال آن تحت شماره 6840/6 به تاریخ 4/5/1368 به تصویب اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری تهران رسید و قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت‌امام خمینی(س) مهرماه 69، پس از تصویب در مجلس و تایید شورای نگهبان ابلاغ شد. بر اساس اساسنامه ارکان موسسه عبارتند از: تولیت، سرپرست، قائم‌مقام سرپرست، معاونان، بازرسان. تولیت موسسه که به سیداحمد خمینی واگذار شد و بعد از ایشان نیز به وصی خاص او و در صورت عدم وصیت، انتخاب تولیت موسسه برعهده مقام معظم رهبری نظام جمهوری اسلامی گذاشته شد. بر این اساس 6 سال مسئولیت موسسه تنظیم و نشر آثار امام برعهده حاج‌احمدآقای خمینی بود. موسسه در زمان حیات کوتاه حاج‌احمدآقا پس از رحلت امام بیشتر در جهت جمع‌آوری سخنرانی‌ها و نامه و عکس‌ها و... تلاش کرد. بعد از فوت ایشان در اسفند سال 73، تولیت موسسه به فرزند ایشان یعنی سیدحسن خمینی واگذار شد.

  ساختار و موسسات زیرمجموعه

در حال حاضر و از سال‌ها پیش محمدعلی انصاری سرپرستی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی و حمید انصاری قائم‌مقامی این موسسه را برعهده دارد و از علی کمساری به معاون فرهنگی موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی نام برده می‌شود. (وی با حفظ سمت به عنوان مدیر پرتال امام خمینی  نیز به فعالیت مشغول است.) پرتالخبری جماران، موسسه چاپ و نشر عروج، موسسه فرهنگی عروج، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی و چند نمایندگی در شهرهایی چون نجف، اصفهان، قم، خمین، علاوه‌بر پرتال امام خمینی جزء مراکز وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام محسوب می‌شوند. از شهریور 96 طی حکمی از سوی حمید انصاری، محمدمهدی بیگلری به سمت مدیرعامل موسسه چاپ و نشر عروج منصوب شد.

پایگاه خبری جماران

پایگاه خبری جماران اواخر بهمن 87 و در بزنگاه انتخابات ریاست‌جمهوری دهم آغاز به کار کرد. اگرچه تاکید شد که این پایگاه اطلاع‌رسانی مشی مستقلی خواهد داشت ولی ناگفته پیداست که پایگاه خبری جماران، طی سال‌های اخیر بیش از آنکه به تنظیم و نشر آثار امام مشغول باشد گرایشش به جریان سیاسی خاصی را عیان ساخته است. تا آنجا که حتی نظرسنجی‌های گاه و بیگاه این پایگاه نیز این مهم را تایید می‌کند. محمدعلی نادعلی‌زاده، مدیرمسئولی این پایگاه خبری را برعهده دارد. اصرار برحفظ و  نشر نزدیکان سببی و نسبی امام به‌خصوص یادگارِ یادگارِ یادگار امام به‌جای نشر مشی و منش واقعی امام نیز از دیگر موارد انتقادی به این پرتال‌خبری است. یادگاری جوان که حدود یک سال گذشته در مراسمی پرسروصدا معمم شد. مراسمی که انتقادهای زیادی را برانگیخت. منتقدان معتقدند رویه احمد خمینی جوان اگر با دیده اغماض در مقابل بنیانگذار کبیر انقلاب نباشد، بی‌شک در خط امام نیست. با اینکه بیش از 10 سال از آغاز فعالیت این پایگاه خبری می‌گذرد و همچنان رتبه چشمگیری به لحاظ کیفی در میان پایگاه‌های خبری ندارد و نتوانسته به‌عنوان یک پایگاه خبری جهانی برای تنظیم و نشر آثار امام خود را مطرح کند. بر اساس رتبه‌بندی الکسا که یک سنجش معتبر محسوب می‌شود رتبه این پرتال16,970 و به‌طور متوسط زمان ماندگاری مخاطب در سایت تنها 9دقیقه و 56ثانیه است. تسهیلات اسکان در خانه معلم، مارک ویلموتس، خشایار الوند و آریا عظیمی‌نژاد نیز بیشترین کلیدواژه‌هایی است که در این پایگاه خبری جست‌وجو شده است که خود ناگفته‌های زیادی دارد!

پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی در سال 75 زیرنظر وزارت علوم با ریاست نجفقلی حبیبی، با هدف تربیت محقق آغاز به کار کرد. در حال‌ حاضر ریاست‌ این پژوهشکده‌ را شیخ عباسعلی روحانی برعهده دارد، وی مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نیز هست. ریاست هیات امنای این پژوهشکده برعهده سید حسن خمینی است و سیدمحمد موسوی‌بجنوردی (پدر همسر سیدحسن خمینی و عضو مجمع روحانیون مبارز) ، فاطمه طباطبایی، مجید انصاری (دبیر اجرایی مجمع روحانیون مبارز)، نجفقلی حبیبی، محمدعلی حاضری (مدیرگروه جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی پژوهشکده)، علاوه‌بر وزیر علوم، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و قائم‌مقام موسسه تنظیم و نشر از دیگر اعضای هیات‌مدیره این پژوهشکده هستند. در سال‌های اخیر بخشی از گلایه‌ها و انتقادها دانشجویان مبنی بر فضای تند و سیاست زده این پژوهشکده به فضای مجازی راه یافته است. 

 اما و اگر‌های بودجه‌ای

طی سال‌های اخیر عملکرد موسسه تنظیم و نشر آثار امام بی‌حاشیه نبوده، اگرچه منتقدان معتقدند این عملکرد را بیش از هرچیز می‌توان بی‌عملی خواند. سکوت در برابر شبهات ایجادشده در برابر سیره و مشی بنیانگذار کبیر انقلاب از طرفی و نشر حداقلی و دوری از قالب‌های روز در نشر آثار امام از طرفی دیگر از سری انتقادات به رویه این موسسه است. طی سال‌های اخیر یک فیلم با عنوان «فرزند صبح» که زندگی امام را به تصویر کشیده بود و مستندی با عنوان «بانوی قدس ایران» که به زندگینامه همسر امام اختصاص داشت، از طرف این موسسه ساخته شده که آن هم با انتقادات زیادی مواجه بود، برخی آنها را بسیار ضعیف دانستند به‌گونه‌ای که در خور شأن امام نبود و برخی دیگر به تحریفات تاریخی این مجموعه‌های تصویری اشاره داشتند. این بی‌عملی در حالی است که بودجه این موسسه، چشمگیر بوده است. از این رو به‌خصوص در سال‌های اخیر انتقادات زیادی را برانگیخته تا آنجا که برخی چون حسین دهباشی با اشاره به این بودجه، نوشتند: «بودجه موسسه نشر آثار امام(ره) با مدیریتِ یادگارِ یادگارِ گرامیِ رهبر فقیدِ جمهوری اسلامی (به‌تنهایی و صرف‌نظر از بودجه ابنیه و حرم امام راحل) ۵۷ میلیارد تومان در سال است. تقریبا برابر با مجموع بودجه سازمان‌ اسناد ملی ایران، سازمان تالیف کتب دانشگاهی، بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و همه رایزنی‌های فرهنگی سفارتخانه‌های ایران در سراسر جهان است. کسی یادش می‌آید که آخرین اثر مستند، فیلم داستانی یا دست‌کم کتابِ درخورِ اعتنایی که توسط این موسسه تهیه یا چاپ شده است کِی بوده؟» تا سال 95، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با شماره ردیف 114030، در بودجه دو زیرمجموعه داشته است: موسسه نشر آثار حضرت امام(ره) و پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی. از سال 96، به این دو ردیف، یک ردیف دیگر یعنی آستان مقدس حضرت‌امام نیز اضافه شده و جالب آنکه در سال 98 هریک از این زیرمجموعه‌ها خود تبدیل به یک ردیف بودجه مستقل با شماره‌های مجزا شده‌اند. نکته قابل توجه بعدی افزایش 181 درصدی بودجه این موسسه در سال 94 است؛ به عبارت دیگر بودجه 18 میلیارد و 700 میلیون تومانی این موسسه در سال 93 یکباره به 52 میلیارد و 600 میلیون تومان رسید!