آیا شما توسط احمقها احاطه شدهاید؟ آیا شما تنها فرد منطقی و عاقل گروه هستید؟ پس احتمالا شما یکی از کسانی هستید که خودشان احمقانه رفتار میکنند نه دیگران. مساله این است که مشکل خود شما هستید.
اریک شویتزگبل (Eric Schwitzgebel) استاد فلسفه دانشگاه کالیفرنیا در مقالهای مفصل توضیح میدهد افرادی که فکر میکنند بین یک عده افراد احمق، ناتوان و کودن حضور دارند و در صفها و محل کار افراد طبقه پاییندست خود را به سخره میگیرند، افرادی نادان و آزاردهنده (jerk) هستند که این مشکل در وجود خود آنها است.
او مینویسد که دنیا در چشم افراد نادان و آزاردهنده اینگونه است که آنها آدمهای ایستاده در صف را یک توده بیاهمیت میدانند و انتظار برای کسانی را که دارند کارهای کوچک و جزئی را انجام میدهند، بیعدالتی میدانند. این جور افراد وقتی در یک جلسه کسی با آنها موافق نیست پیش خود میگویند «این احمق را باید تیرباران کرد».
اریک شویتزگبل مینویسد که ما برای درک چنین افرادی نیاز به نظریهای داریم که به ما نشان دهد با این افراد چگونه باید رفتار کرد و آنها چرا اینگونه هستند. او همچنین معتقد است که نظریهای دارد که این کار را میکند.
او مینویسد که هسته اصلی ماهیت چنین رفتارهایی که آن را «jerkitude» مینامد، در معنای اخلاقی آن، این است که نادانان و آزاردهندهها در درک و قضاوت دیدگاه و رفتارهای افراد اطراف خود شکست مفتضحانهای میخورند. این شکست، هم بعد عاطفی دارد و هم بعد فکری و آدم نادان و آزاردهنده خودش از دو بعد فکری و عاطفی دارای نقص و عیب است و با توجه به این مشکلش هست که ابعاد فکری و حسی افراد اطراف خود را هم به صورت ناقص درک میکند. چنین افرادی نمیتوانند درک کنند که چگونه ممکن است درباره برخی موارد اشتباه کنند در حالی که دیگران درست عمل میکنند یا آنها نمیتوانند درک کنند که دیگران چرا در مباحثی محق هستند یا دیگران از رفتارشان چه منظوری دارند.
شویتزگبل مینویسد که شکست اخلاقی و عاطفی در افراد نادان و آزاردهنده واضح است، شکست فکری هم آشکار است و این را میتوان فقط در همین ادعا مشاهده کرد: «هیچکس به همان اندازهای که فرد نادان و آزاردهنده فکر میکند خودش محق هست، محق نیست.»
اریک شویتزگبل دو مفهوم از آدم «نادان و آزاردهنده» را ریشهشناسی کرده و مینویسد در دو حالت نادانی و آزار درون وجود ما خودش را نشان میدهد. اولینبار زمانی است که ما فرصت به منصه ظهور گذاشتن آن را پیدا کنیم، یعنی جایی که فکر میکنیم افراد پایینتر از ما از لحاظ طبقات اجتماعی و مالی وجود دارند و از این رو این جرات را پیدا میکنیم تا آنها را نادان، بیمصرف و بیعرضه بخوانیم و با رفتارهایمان این نادانی را نشان دهیم. برای همین بیشتر رفتار زشت و ناشایست این افراد در مواجهه با راننده اتوبوس، راننده تاکسی، فروشنده، مامور پست، افراد بیخانمان، یا کسانی که به نظر ما شغل نامناسب دارند، پدیدار میشود.
مثل زمانی که در یک صف در انتظار ایستادهاید و دائما با خودتان غر میزنید و پیش خودتان قضاوت میکنید که «این افراد بیکار اینجا چه میکنند، چقدر لفتش میدهند، بیعرضهها، حالا آمدهاید اینجا که چه بشه و...» این نشان میدهد که شما جزء این دسته از افراد هستید و نادان و آزاردهنده ماجرا شما هستید.
هر قدر در درون کسی نادانی و آزار درون قویتر باشد و به طبقات بالاتری از هرم اجتماعی تعلق داشته باشد، رفتارهای ناشایستش با دیگران بیشتر بروز و ظهور پیدا میکند.
اریک شویتزگبل معتقد است که چند مدل برای بررسی نادان و آزاردهنده درون ما وجود دارد. نکبت درون یا وجودی، در همه هست فقط درجات مختلفی دارد، از اینرو کسی را نمیتوانید پیدا کنید که نادان و آزاردهنده درونی نداشته باشد. این تشخیص به محیط بستگی دارد چراکه در بعضی از محیطها به سادگی این نادان درونی خودش را نشان میدهد. نادان و آزاردهنده درون که باعث میشود دیگران را خوار و خفیف کرده یا بیشعور، احمق، نادان و ناآگاه بدانیم و بخوانیم را میشود طبق کاراکترهای مختلف طبقهبندی و دنبال کرد. در واقع باید بدانیم که آدم نادان به کسی که دنبال منافع شخصی خودش باشد، نمیگویند بلکه ویژگی این فرد آزار دیگران است.
او مینویسد که مقابل آدم نادان و آزاردهنده، افراد محبوب و عاشق دلربایی و خودنمایی قرار دارند. کسی که محبوب و عاشق دلربایی است را نگاه میکنند و میبینند که افراد اطراف او، حتی غریبهها، بهعنوان افراد مستقل و مشخص با دیدگاههای ارزشمند، خواستهها و اهداف قابل توجه و قابل احترام وجود دارند. این افراد جای خود را در صف به افراد شتابزده میدهند، کار خود را برای کمک به کسانی که برگههایش روی زمین ریخته است، متوقف میکنند و خواستار آشنایی با یک عذرخواهی بعد از یک بیادبی غیرعمدی هستند، همچنین افراد محبوب در مناظرهها اشتباه خود را میپذیرند و اذعان میکنند که دیگری بر حق است.
منبع: مجله aeon
..................................................................................................................................
برخی هشدارها
اول اینکه هیچکس نمیتواند یک محبوب کامل یا یک نادان و آزاردهنده کامل باشد. ما ممکن است در بعضی موارد نادان و آزاردهنده باشیم و در برخی موارد محبوب، که این مساله به موقعیتهای مختلفی بستگی دارد که در آن قرار میگیریم. دوم اینکه آدم نادان و آزاردهنده کسی است که نمیتواند دیدگاه دیگران را درک کند و این دسته با کودکان و افراد روانی که آنها هم این مشکل را دارند، فرق میکنند. درواقع افراد نادان و آزاردهنده مشکل روانی ندارند و از اینرو است که همه رفتارها و دیدگاهها شایسته برخوردهای یکسان نیستند.











