روستای قورتان مرکز دهستان گاوخونی در فاصله 120 کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد. مراسم زارخاک در روستای قورتان در دهه اول محرم انجام میشود و از روز اول شروع شده و تا روز دوازدهم محرم ادامه دارد. در این مراسم از کوچک و بزرگ شرکت میکنند. اهالی روستا به دو دسته تقسیم میشوند: یکی دسته سادات و دیگری عموم مردم. سادات شال سبز یا مشکی (البته بیشتر سبزرنگ) به گردن میآویزند و عامها هم از شالهایی به رنگهای دیگر استفاده میکنند و هنگام شروع مراسم با گفتن ذکر و نوحه، شالها را میگردانند که در اصطلاح محلی به آن «شالگردانی» میگویند. عصر روز تاسوعا کمی زودتر از روزهای دیگر، زار معمول و همیشگی را برگزار میکنند، چون در این روز باید جدای از زار معمولی «زار خاک» هم بگیرند. پس از اتمام زاری و «حسن، حسین» گفتن، همه اهالی روستا برای مراسم زارخاک آماده میشوند. در مسیر حرکت دستهها (بعد از اتمام زار معمول و قبل از شروع زارخاک) کاه میریزند، در این زار نخل را جلوی کاروانها و دستهها حرکت میدهند و طول مسیر زار را نخلگردانی میکنند. بعد از نخل دسته سادات به همراه گروهی از طبلزنها و سنجیان و بعد عموم مردم قرار میگیرند و همه اینها سروپا برهنهشده و به خاک میافتند. پس از شروع مراسم توسط دسته عامها دسته سادات ذکر اول را میگوید. پس از اتمام این ذکر، حین اینکه نخل به حرکت در میآید مردم بر سر و سینه زده و یاحسین و شاهحسینگویان به سوگواری میپردازند و دسته عامها نیز به آنها جواب میدهند. دسته سادات ذکر بعدی را که میخواهد شروع کند دسته زارخاک به خاک میافتد و سپس دسته سادات ذکر بعدی را میگوید. ذکر دسته زارخاک در طول مراسم ثابت است اما ذکر دسته سادات تغییر کرده و در هر منزل عوض میشود.
شماره ۱۵۱۳ |
صفحه ۱۲ |
فرهنگ
دانلود این صفحه
«زارخاک» در منطقه گاوخونی
سعیده اسکندری