تعریف رابطه نهیلیسم و امر اجتماعی، موضوع آخرین یادداشت سیدجواد میری، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که نگاهی دارد به مواجهه جوانان در جامعه ایران با ظهور امر پوچ؛ آنهایی که از ظهور نهیلیسم سخن میگویند و می نالند.
به نظر میری این امر ذهنی نیست؛ ولی ابعادی دارد که اگر به آن توجه نشود و از آن غافل شویم انسان را از هستی ساقط میکند. او با توضیح اینکه انسان موجودی است که وجودش در رابطه با دیگری و همدیگر و یکدیگر بسط پیدا میکند شرح میدهد جامعهشناسان از امری به نام «اجتماع» سخن میگویند که دارای لایههای متفاوتی است و این لایهها در نهادهای مختلف خود را بروز میدهد؛ مانند خانواده، محله، مدرسه، دانشگاه، دولت و ... . تقویت هر کدام از این نهادها و ملازمت همگی آنها با هم موجب تحکیم امر اجتماعی میشود. بنابر شرح میری این امر اجتماعی در جامعهای ممکن است دچار آسیب بشود که تضعیف آنها منجر به نحیف شدن انسان و رابطههایش میشود. او با طرح این مساله میپرسد در چنین شرایطی چه میتوان کرد؟ آیا این حالت فروپاشیدگی خود به نوعی از نهیلیسم دامن نخواهد زد؟ به باور میری، همانطور که وجود مشکک است احساس یا دریافت نهیلیسم نیز دارای مراتب است و مرتبه از «امر پوچ» ربط وثیقی با وضعیت جامعه دارد. به زبان دیگر، جامعه ضعیف و مناسبات غیرانسانی و معادلات ضد انسانی میتواند به فرمی از نهیلیسم دامن بزند.
میری در ادامه به سراغ ایران میرود و معتقد است که جامعه ایران هم از این جریان مستثنی نیست. از نظر او اهتمام، نهتنها به دیگری، بل به همدیگر و خویش را وقف همدیگر کردن میتواند گامی به سوی دگرگون کردن مناسبات غیرانسانی باشد. به عنوان مثال، اهتمام به امور فرزندان و والدین و خانواده، اهتمام به دیگرانی که ضعیف واقع شدن و توان اداره خویش را ندارند، اهتمام به امر اجتماعی در ابعاد گوناگون آن و به اندازه وسع خویش و سر آخر ایجاد شبکههای انسانی که بیشک معنا در ظروفی خلق میشوند که دیگری حضور دارد و ما به همدیگر اهتمام میورزیم.
درواقع به زعم میری ظهور نهیلیسم همزاد بیاهتمامی میتواند باشد و برای عبور از آن تولد مفهوم «وقف کردن» باید مد نظر قرار گیرد. او با توضیح اینکه معنای حقیقی وقف در ادیان ربطی در درجه اول به سازمان اوقاف و مدیریت اشیا نداشت بل در رابطه با انسان و شیوه زیست او با دیگری و خلق یکدیگر و اهتمام به همدیگر بود معتقد است این نوع وقف امروزه دیگر کمرنگ شده است و به موازات آن ظهور حالات نهیلیستی در جامعه انسانی، به صورت عام و در جامعه ایران به صورت خاص اتفاق افتاده است.
شماره ۲۱۹۱ |
صفحه ۹ |
ورزش
دانلود این صفحه
جواد میری از رابطه نهیلیسم و امر اجتماعی میگوید
پوچی و نسبتش با جوانان ایرانی











