آغاز سومین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی
سومین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی با حضور جمعی از مسئولان، اندیشمندان و دانشجویان علوم انسانی در مرکز همایش‌های غدیر استان قم با پیام آیت‌ا... جوادی‌آملی آغاز شد.
علمی اسلامی است که موضوع آن رهاورد الهی باشد
آیت‌ا... جوادی‌آملی در پیام خود به طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی با اشاره به راه شناخت عقلی و نقلی بیان کرد: «درحقیقت یکی راه است و یکی راهنما؛ آن که راه را تعیین می‌کند، آن مهندس راه است و آن خود شریعت است که صراط مستقیم است.» رئیس موسسه اسرا ادامه داد: «براهین عقلی، تجربه‌های عقلی و حسی و مانند آن، سراج و چراغ هستند. انسان [با آنها] راهنما را می‌بیند، راه را می‌بیند، راه را می‌شناسد، کار انسان مهندسی نظام خلقت نیست، هیچ عقلی آن توان را ندارد که برای انسان، صراط مستقیم ترسیم کند، زیرا نه این عقل از آغاز آفرینش باخبر است، نه از پایان خلقت، نه از فراز و فرود این راه آگاه است، او راه‌شناس است؛ نه راه‌ساز، چه اینکه عقل هیچ حکیمی، هیچ فقیهی، هیچ اصولی و مانند آن، این قدرت را ندارد که از گذشته و آینده خبر دهد. این ساختار سه‌گانه؛ یعنی جهانی را جهان آفرید، جهان‌دانی کرد و جهان‌آرایی، قبل از عقل این حکیم بود؛ بعد از مرگ این حکیم و زوال عقل این حکیم هم هست. بنابراین ما یک صراط داریم که انسان راهی این راه است و علوم انسانی ـ اسلامی بر بستر همین صراط و این راه‌شناسی است.»
این فیلسوف صدرایی در ادامه اضافه کرد: «آن علمی اسلامی و انسانی است که موضوع آن رهاورد الهی باشد، یک، برهانی باشد که بفهمند وحی چه آورده است، با خدا چه کرده است، دو، آغاز و انجام آن، صدر و ساقه آن توحید باشد، سه، این توحید از گرانبهاترین و کمیاب‌ترین گوهرهای تابناک جهان بشریت است.»
ضرورت بازبینی تاثیر علم بر فرهنگ
پارسانیا، استاد دانشگاه تهران در سومین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی بازبینی تاثیر دانش و علم در حوزه فرهنگ و تاریخ جامعه را ضروری خواند و گفت: «جامعه‌شناسان علم و معرفت درباره علوم مختلف از همین منظر وارد می‌شوند و بحث می‌کنند که این دانش با حوزه اقتصاد و سیاست چه تعاملی دارد و فایده و ضرر آن چیست.» وی از فرهنگ به‌عنوان زاویه دیگری نام برد که بیشتر از آن غفلت می‌شود و با بررسی چرایی حضور این فرهنگ و بسترهای فرهنگی و تعامل آن با علم اظهار داشت: «جهان نوین و غرب در درون فرهنگ خود این نظریه‌ها را بر حسب نیازهایی که ایجاد کرده، شکل داده و برای نیازهای اقتصادی و سیاسی خود آنها را به کار گرفته و در هیچ زمانی احساس چالش نکرده است.»
عضو شورای انقلاب فرهنگی در پایان طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی را تمرین اندیشیدن درباره دانش‌های خود در حوزه علوم اجتماعی و علوم انسانی از منظرها و زوایای مختلف دانست.
در بدنه حاکمیت برخی سکولار هستند و اعتقادی به علوم انسانی اسلامی ندارند
غلامعلی حدادعادل، رئیس شورای عالی تحول علوم در سخنرانی خود بیان داشت: «منظور ما از علوم انسانی اسلامی این نیست که با همه دستاوردهای غرب در علوم انسانی مخالف هستیم اما مسلم است که انسان‌شناسی اسلامی با انسان‌شناسی غربی تفاوت دارد.»
حدادعادل طرح اسلامی شدن علوم انسانی را با بحث انقلاب فرهنگی در اوایل انقلاب هم‌زمان دانست و اضافه کرد: «از همان زمان این فکر مطرح شد اما انقلاب فرهنگی در شرایطی بود که به هیچ وجه امکان نداشت از علوم انسانی اسلامی سخن بگوییم اما یکی دو سال که از بازگشایی دانشگاه‌ها گذشت، مساله علوم انسانی اسلامی پیگیری شد.»
وی با بیان اینکه مطرح شدن بحث علوم انسانی اسلامی در آن زمان تاثیر مطلوبی نداشت و دانشگاه‌ها کار خود را انجام می‌دادند، این روند را به افرادی تشبیه کرد که در کنار رودخانه درباره مسیر رودخانه صحبت می‌کنند، حال اینکه رودخانه مسیر خود را می‌رود.
حدادعادل در ادامه با بیان اینکه برخی سکولار هستند و اعتقادی به علوم انسانی اسلامی ندارند و آن را سراب می‌خوانند، گفت: «این جریان در بدنه حکومت و حاکمیت وجود دارد و در برخی زمان‌ها هم در پیشرفت کار تعلل ایجاد می‌کند اما با تمام وجود به ضرورت این کار اعتقاد داریم.»
وی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی را یک پروسه دانست و با تاکید بر ایجاد یک رویکرد و بینش کامل و تلاش عده‌ای معتقد و مصمم در این عرصه، گفت: «نخبگان علوم انسانی باید این کار را ادامه دهند که لازمه آن فراگیری کامل و جامع دروس دانشگاهی است.»
مطالب پیشنهادی
