آیپک؛ حفره نفوذ اسرائیل در آمریکا

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، طبق بسیاری از گزارش‌های آماری منتشر شده درخصوص تاثیرگذارترین گروه‌های فشار در آمریکا، لابی اسرائیل تاثیرگذارترین گروه‌ها در عرصه سیاست خارجی ایالات متحده به‌ویژه در قبال کشورهای واقع در آسیای غربی محسوب می‌شود. این مساله «جان میرشایمر» استاد علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو و «استفان والت» استاد علوم سیاسی در دانشگاه هاروارد را برآن داشت در پژوهش خود که در مجله «لندن بوک ریویو» تحت عنوان «لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا» منتشر شد، اعلام کنند که تاثیر لابی اسرائیل در سیاست خارجی واشنگتن موجب شد آمریکا به‌عنوان یک کشور بزرگ و ابرقدرت تمام تلاش خود را صرف تامین منافع تل‌آویو کند. این پژوهش جنجال بزرگی را در محافل سیاسی و دانشگاهی غرب به پا کرد. در پژوهش این دو استاد علوم سیاسی همچنین آمده است که هیچ‌یک از گروه‌های فشار نتوانستند مانند لابی اسرائیل موفق باشند و حتی هیچ گروه فشاری در داخل ایالات متحده موفق نشده که میان سیاست خارجی آمریکا و منافع ملی این کشور فاصله ایجاد کند. قدرت تاثیر لابی اسرائیل در عرصه‌های داخلی ایالات متحده آمریکا و سیاست خارجی آن در قبال تحولات منطقه غرب آسیا به عوامل متعددی بازمی‌گردد که ازجمله آن می‌توان به برخورداری یهودیان آمریکایی از توانایی مالی و سازمانی گسترده اشاره کرد. با وجود اینکه یهودیان آمریکا تنها دو درصد جمعیت کل شهروندان آمریکایی را تشکیل می‌دهند، اما در 10 تا 12 درصد فعالیت‌های اقتصادی این کشور سهیم هستند. این بدان معناست که مشارکت آنها در سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی چیزی حدود 6 برابر جمعیت‌شان است. همین قدرت اقتصادی آنها را قادر می‌سازد از طریق ارائه کمک‌های مالی به نامزدهای انتخاباتی، در انتخابات کنگره و ریاست‌جمهوری تاثیرگذار باشند. علاوه‌بر این، یهودیان آمریکا از بیشترین سازماندهی برخوردار بوده و از تاثیرگذارترین گروه‌ها در ایالات متحده هستند. عوامل و مولفه‌های دیگری نیز وجود دارند که تاثیر لابی اسرائیل در مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی آمریکا را تقویت کرده‌اند. عدم وجود لابی عربی موثر و یکپارچه در ایالات متحده یکی دیگر از این عوامل به شمار می‌رود. این مساله زمینه را برای لابی اسرائیل جهت تاثیرگذاری هرچه بیشتر بر سیاست خارجی آمریکا فراهم می‌کند؛ سیاست خارجی ای‌که مبتنی‌بر حمایت از اسرائیل و مخالفت با کشورهای عربی باشد. درهرصوت، آنچه امروز کاملا واضح به نظر می‌رسد این است که تصمیمات اتخاذ شده توسط دولتمردان ایالات متحده آمریکا تا حدود زیادی تحت تاثیر آن چیزی است که توسط لابی اسرائیل به آنها دیکته‌ می‌شود.

امروز دیگر هیچ‌کس در این مساله شک و تردید ندارد که ایالات متحده آمریکا در تصمیم‌گیری‌های سیاسی خود در عرصه کلان، مستقل نیست و تحت تاثیر لابی اسرائیل است که تصمیمات مهم را اتخاذ و سپس اجرایی می‌کند. نظام سیاسی آمریکا و قوانین موجود در آن، این اجازه را به گروه‌هایی تحت عنوان گروه‌های فشار می‌دهد که- چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم- در روند اتخاذ تصمیمات در عرصه سیاست خارجی این کشور نقش خود را ایفا کنند. از جمله تاثیرگذارترین گروه‌های فشار بر تصمیمات سیاست خارجی آمریکا، لابی اسرائیل به‌ویژه کمیته روابط‌عمومی آمریکا و اسرائیل (آیپک) است که نقش آن در شکل دادن گرایش‌های سیاست خارجی ایالات متحده در قبال کشورهای غرب آسیا روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود. علت این تاثیرگذاری نیز این است که لابی اسرائیل از ابزار لازم برای جهت دادن به سیاست‌ خارجی ایالات متحده برخوردار است. «هری ترومن» رئیس‌جمهور سابق آمریکا گروه‌های فشار را این‌گونه معنی می‌کند: «گروه‌هایی که از طریق تاثیرگذاری بر نهادهای دولتی، مجموعه‌ای از مطالبات مشخص را از سازمان‌‌های مختلف خواستار می‌شوند.» گروه‌های فشار از طریق دو کانال اصلی که در ذیل به آنها اشاره می‌شود، بر مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی ایالات متحده آمریکا در عرصه سیاست خارجی تاثیر می‌گذارند.

     مشارکت مستقیم در روند تصمیم‌گیری‌های سیاست خارجی

گروه‌های فشار با مشارکت در دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده سیاسی، ارائه مستقیم دیدگاه‌های خود به نهادهای تصمیم‌ساز سیاست خارجی و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های نهایی، در جهت تامین منافع خود اقدام می‌کنند. به‌عنوان مثال، در حال حاضر تعداد زیادی از اعضای هیات‌های علمی دانشگاه‌های مهم ایالات متحده آمریکا را یهودیان تشکیل می‌دهند. البته در اینجا مقصود از یهودیان، آن دسته از کسانی هستند که گرایش صهیونیستی دارند و صرفا از دین یهود به‌عنوان ابزاری برای پیاده‌سازی اهداف خود بهره‌برداری می‌کنند. بر اساس آنچه گفته شد، این دسته از یهودیان از نفوذ مستقیم خود در عرصه‌های علمی و فرهنگی‌شان در ایالات متحده آمریکا برای تحقق اهداف صهیونیسم تلاش می‌کنند. همین نفوذ مستقیم موجب می‌شود به‌عنوان مثال، کتابی که محتوای آن با دیدگاه‌های صهیونیست‌ها در تعارض است، هیچ‌گاه اجازه انتشار پیدا نکند.

   مشارکت غیرمستقیم در سیاست خارجی

برخی گروه‌های فشار از قدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی در جامعه برخوردارند و از این قدرت در راستای تاثیر در روند سیاست خارجی استفاده می‌کنند. به دلیل عدم توجه مردم و سایر گروه‌های فشار به یک مساله مشخص در سیاست خارجی، گروه‌های فشار صاحب قدرت قادر هستند حتی بیش از حجم قدرت خود بر سیاست خارجی تاثیرگذار باشند. شاید بهترین نمونه برای این مورد، تاثیر لابی اسرائیل بر سیاست خارجی آمریکا باشد. قدرت لابی اسرائیل در سیاست خارجی آمریکا تاثیر بسزایی در تصمیم‌گیری‌های کلان این کشور در عرصه سیاست خارجی یا حتی در عرصه سیاست داخلی دارد.

 تاثیر در کنگره

کمیته روابط‌ عمومی آمریکا و اسرائیل که تحت عنوان «آیپک» شناخته می‌شود، هسته نفوذ لابی اسرائیل در کنگره آمریکا به شمار می‌رود. علت نفوذ آیپک این است که این کمیته از توانایی مالی کافی برای پرداخت پاداش به آن دسته از اعضا و نامزدهای کنگره که از برنامه‌های آن حمایت می‌کنند، برخوردار است و همچنین قادر است کسانی را که در مقابل آن می‌ایستند، مجازات کند، به‌ویژه اینکه پول در انتخابات آمریکا حرف اول را می‌زند. کمیته آیپک همچنین از دستیابی دوستان خود به کمک‌های مالی هنگفت از طریق کمیته‌های اقدام سیاسی حامی اسرائیل اطمینان حاصل می‌کند. علاوه‌بر این، آیپک برای مقابله با آن دسته از کسانی که با اسرائیل خصومت دارند، در جریان تبلیغات انتخاباتی از رقبای سیاسی آنها حمایت مالی به جای می‌آورد. این کمیته همچنین مسئولان روزنامه‌ها را به طرفداری از نامزدهای حامی اسرائیل تشویق می‌کند. با وجود این، تاثیر آیپک در کنگره بیش از این است، زیرا اعضای کنگره و معاونان آنها زمانی که به اطلاعات احتیاج دارند، پیش از مراجعه به دبیرخانه و مرکز پژوهش‌های کنگره یا اعضای یکی از کمیسیون‌های آن، سراغ این کمیته می‌روند. در صورتی که اعضای کنگره آمریکا از نظر فکری با اسرائیل همسو یا عضو یکی از سازمان‌های تاثیرگذار لابی اسرائیلی در ایالات متحده باشند یا جزء آن دسته از یهودیان آمریکایی باشند که برای قرار گرفتن سیاست خارجی آمریکا در راستای تامین منافع اسرائیل در خاورمیانه تلاش می‌کنند، تاثیر لابی اسرائیلی در کنگره بیش از پیش افزایش پیدا می‌کند.

 تاثیر روی دولت

لابی اسرائیل نفوذ وسیعی روی قوه مجریه دارد و این نفوذ ناشی از تاثیر حضور یهودیان شرکت‌کننده در انتخابات ریاست‌جمهوری است. یهودیان با وجود تعداد اندک خود نسبت به دیگر شهروندان آمریکایی، اموال زیادی را برای تبلیغات انتخاباتی نامزدهای هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در آمریکا صرف می‌کنند. همچنین آنان از بالاترین میزان تجمع در مناطقی خاص برخوردار و در ایالت‌های اصلی مانند کالیفورنیا، فلوریدا، ایلینوی و پنسیلوانیا ساکن هستند. به دلیل اهمیت بسیار زیاد این میزان از یهودیان شرکت‌کننده در انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدهای انتخاباتی همواره از عداوت و دشمنی با آنان می‌پرهیزند. همچنین سازمان‌های اصلی در لابی اسرائیل با اعمال فشار مستقیم روی دولت، از اقدام آنها در انتصاب منتقدان اسرائیل در پست‌های مهم و تاثیرگذار بر سیاست خارجی ممانعت می‌کنند. درنهایت در صورت تصدی پست‌های مهم دولتی توسط حامیان تل‌آویو، منافع لابی اسرائیل تامین می‌شود.

  تسلط بر افکار عمومی آمریکا

 لابی اسرائیل تلاش می‌کند از طریق تاثیرگذاری بر افکار عمومی مردم ایالات متحده، چهره‌ای مثبت از اسرائیل برای آنها نمایش دهد. این لابی همچنین سعی دارد در جریان بحث‌ها و مناقشات سیاسی، دیدگاه اسرائیل را بر کرسی بنشاند و مانع گسترش اظهارنظرهای منتقدانه درخصوص تل‌آویو و سیاست‌های آن شود. تسلط بر بحث‌ها و مناقشات سیاسی در آمریکا و مدیریت آن برای تضمین حمایت واشنگتن از اسرائیل امری ضروری است، چراکه بحث و تبادل نظر سالم درخصوص روابط آمریکا و اسرائیل ممکن است موجب تشویق ایالات متحده به اتخاذ سیاستی متفاوت شود. بنابراین، با توجه به نقش بسیار مهم سازمان‌های حامی اسرائیل در شکل دادن افکار عمومی مردم آمریکا، این سازمان‌ها برای تاثیرگذاری بر رسانه‌های آمریکا، پژوهشکده‌ها، اندیشکده و محافل دانشگاهی این کشور نهایت تلاش خود را به کار می‌بندند.

  نفوذ در مراکز پژوهشی آمریکا

این مراکز در ایجاد بحث‌ و جدل‌های عمومی و روند آنها در محافل مختلف نقش مهمی ایفا می‌کنند. مراکز پژوهشی و تحقیقاتی همچنین نقش برجسته‌ای در ارائه جایگزین‌ها و توصیه‌های مختلف به افراد تصمیم‌‌گیرنده در آمریکا دارند. از همین رو، لابی اسرائیل سعی دارد حامیان و طرفداران خود را در مهم‌ترین اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌های آمریکا بگنجاند. از جمله مهم‌ترین این مراکز می‌توان به موسسه آمریکایی اینترپرایز، موسسه بروکینگز، مرکز سیاست امنیتی، مرکز پژوهش‌های سیاست خارجی، موسسه میراث، موسسه هودسون، مرکز تحلیل سیاست خارجی و موسسه یهودی امور امنیت ملی اشاره کرد. لابی اسرائیل تنها به تاثیرگذاری بر اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌های موجود در آمریکا اکتفا نکرد، بلکه تلاش خود را به کار بست تا چند اتاق فکر را که در راس آنها موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن قرار دارد، تاسیس کند.