وعده صادق در آینه رسانه

ایمان‌ عظیمی، خبرنگار: بامداد یکشنبه، ۲۶ فروردین عملیات انتقامی ایران علیه مواضع رژیم‌صهیونیستی با صدها پهپاد و موشک به‌وقوع پیوست و خواب را از دیده همگان گرفت؛ چه آنهایی که نسبت به این اتفاق موضعی منفی پیش‌ گرفته بودند، چه آنهایی که درظاهر با بی‌تفاوتی تحولات منطقه را از سر گذراندند و درنهایت آن دسته که همسو با ایران از این عملیات دفاع کردند. رسانه‌های خارجی نیز در یک دسته‌بندی مشابه، نسبت به عملیات انتقامی ایران موضع گرفتند، طیفی از این رسانه‌ها با رویکرد نظام دربرابر رژیم‌صهیونیستی همسو بودند، برخی دیگر نگاه کاملا منفی‌ای به بمباران هدفمند ایران علیه اسرائیل داشتند و تعداد دیگری از رسانه‌ها نیز رویکرد خنثایی نسبت به این اتفاق از خود بروز دادند. در این گزارش قصد داریم به برخی از اصلی‌ترین واکنش‌های رسانه‌ای در باب اتفاقی که در اولین ساعت‌های ۲۶ فروردین رقم خورد بپردازیم و عملیات وعده صادق را از زاویه رسانه‌های خارجی نگاه کنیم.

نگرانی سرویس بین‌المللی TRT ترکیه از عملیات ایران
تلویزیون دولتی ترکیه، TRT در گزارشی که لحظه‌به‌لحظه از عملیات «وعده صادق» ارائه داد نگرانی خود از گسترش آتش در منطقه را از دید مخاطبانش پنهان نکرد. این رسانه در ابتدای گزارش خود نوشت: «این حمله باعث ایجاد نگرانی در میان کسانی شده است که می‌ترسند پاسخ احتمالی اسرائیل علیه ایران باعث تشدید تنش مجدد در منطقه شود و اسباب بی‌ثباتی بیشتر را در منطقه فراهم کند.» TRT در بخش دیگری از پوشش خود نسبت به وقایع یکشنبه به تماس تلفنی هاکان فیدان وزیر امور خارجه دولت ترکیه با وزیر امور خارجه کشورمان حسین امیرعبداللهیان پرداخت و مواضع رسمی دولت ترکیه مبنی‌بر عدم گسترش آتش در منطقه و جلوگیری از تشدید تنش را تکرار کرد.

دعوت به آرامش از طرف العربیه فارسی و عربی
رسانه سعودی العربیه در بخش عربی و فارسی خود نگاه نسبتا بی‌طرفانه‌ای به عملیات وعده صادق از طرف ایران داشت و در خبرهایی که از عملیات انتقامی کشورمان مخابره کرد، طرف‌های درگیر را به حفظ آرامش و جلوگیری از تشدید تنش دعوت کرد. عبدالرحمان الراشد، رئیس شورای تحریریه شبکه العربیه و سردبیر سابق روزنامه الشرق‌الاوسط در یادداشت تحلیلی خود به اتفاقات یکشنبه واکنش نشان داد و نوشت: «درنظر اسرائیل، آمریکا و حتی کشورهای منطقه، حمله هفتم اکتبر حماس نمایش نظامی قابلیت‌های برق‌آسای منطقه‌ای ایران بود. این نمایش، علاوه‌بر خطر پهپادها و موشک‌های بالستیک، که موازنه قدرت را تهدید می‌کنند، از خطری جدید پرده برداشت که احتمال وقوع جنگ را افزایش می‌دهد.» او در بخش دیگری از یادداشت خود با اذعان به عدم میل افزایش تنش از طرف رژیم‌صهیونیستی در مواجهه با قدرت سخت ایران، مقابله این رژیم با حزب‌الله لبنان در آینده را منتفی ندانست و اذعان کرد: «بعید است اسرائیل به‌دنبال آغاز درگیری مستقیم با ایران باشد، زیرا چنین جنگی پرهزینه و به‌شدت خطرناک است. بااین‌حال دولت اسرائیل آمادگی مواجه شدن با حزب‌الله را دارد و شاید با بهره‌جویی از حمایت مردمی گسترده‌ای که درپی حمله هفتم‌اکتبر حماس کسب کرده است، متمایل به آغاز جنگی گسترده علیه حزب‌الله باشد. البته حمله حماس که تل‌آویو وجودش را تهدیدی برای اسرائیل می‌داند که از زمان جنگ ۱۹۷۳ با آن مواجه نشده است، باعث شد مردم اسرائیل، به‌رغم خسارت‌های سنگین ناشی از جنگ، از موضع تل‌آویو برای ادامه جنگ در غزه حمایت کنند.»

راشاتودی عملیات نظامی ایران را پیش‌بینی کرده بود
رسانه روسی راشاتودی هم به عملیات نظامی ایران در خاک فلسطین اشغالی واکنش نشان داد و آن را تحلیل کرد. اما نکته‌ای که در این‌خصوص اهمیت پیدا می‌کند آن است که این رسانه قبل از اتفاقات یکشنبه در یادداشتی به چرایی واکنش احتمالی ایران علیه اسرائیل پرداخته بود و آن را از زاویه‌دید تاریخی مورد بررسی و مداقه قرار داده بود. در بخشی از این یادداشت آمده: «یکی از ویژگی‌های فرهنگ سیاسی تهران میل به حفظ خویشتنداری است. بدون توجه به شرایط وارد عمل نمی‌شود و به مقابله نمی‌پردازد. اظهارات مقامات در مورد تلافی قریب‌الوقوع گاهی اوقات نمایشی به‌نظر می‌رسد، به‌خصوص اگر مکث بیش از حد طولانی شود. اما بازیگران منطقه می‌دانند که ایران در حد بیانیه متوقف نخواهد شد و اقداماتش را از هر نوع به‌شکلی اجتناب‌ناپذیر پی خواهد گرفت. در این مورد، اقدام تخریب یک نهاد دیپلماتیک بسیار نمایشی بود، بنابراین وسعت انتقام ایران هم نباید کمتر از کنش اولیه از طرف اسرائیل به‌نظر برسد و باید همچون آن اقدام نمایشی و پرزرق و برق باشد. دولت برآمده از انقلاب ۱۹۷۹ در ایران، فقط می‌توانست به خود تکیه کند و از تضادهای عینی دیگران نیز بهره‌برداری داشته باشد. از این رو، تهران از همان ابتدا از تاکتیک‌هایی استفاده کرد که بعدها به‌عنوان «ترکیبی» یا غیرمستقیم توصیف شد. این اتفاق منجر به انواع اشکال غیرمستقیم و اغلب ناشناخته رویارویی می‌شود و حاشیه وسیعی برای انعطاف باقی می‌گذارد. البته از آن زمان خیلی چیزها تغییر کرده است و ایران دیگر یک موجودیت سفت و سخت انقلابی نیست، اما سنت‌ها و برداشت جداگانه از سیاست خارجی را همچون گذشته به‌صورت انقلابی‌ حفظ کرده است.»

رسانه‌های عراقی پشتیبان عملیات ایران علیه رژیم اشغالگر
رسانه‌های عراقی نظیر العهد عملیات کشور ما علیه اسرائیل را به نفع ایران پوشش دادند و از اقدام نیروی نظامی ما به‌وجد آمدند. این رسانه اخبار مربوط به عملیات وعده صادق را مطابق با زاویه‌دید نیروها و مقام‌های عالی‌رتبه ایرانی تنظیم کرد و رویکردش به واقعه، همچون رسانه‌های داخلی بود. آنها هم پیام رئیس‌جمهور و ریاست مجلس شورای اسلامی را در رسانه خود به‌خوبی پوشش دادند و هم به عکس‌العمل‌های مثبت مقاومت درخصوص این اقدام پرداختند.

دویچه‌وله و بازی در زمین اسرائیل
بنگاه خبررسانی دویچه‌وله نیز عملیات ایران علیه مواضع رژیم صهیونیستی را مورد پوشش خود قرار داد ولی سعی این رسانه در کم‌اثر جلوه دادن اتفاقات در نوع خود جالب بود. دویچه‌وله بیش از آنکه به عملیات یکشنبه ایران بپردازد، تمرکز خود را روی واکنش احتمالی اسرائیل معطوف کرد و از این زاویه به واقعه نگریست. آنها تلاش کردند با مطرح کردن نام ایران، اقدام کشور ما علیه اسرائیل را «حمله» قلمداد کنند و در این میان به ‌انگیزه‌های ایران برای مقابله با رژیم‌صهیونیستی هیچ اشاره‌ای نکنند. دویچه‌وله از یک‌طرف در قالب تیترهای درشت از حمله ایران به رژیم اشغالگر نوشت ولی از طرف دیگر این اقدام را تنها به مجروح شدن یک کودک خردسال خلاصه کرد تا هم زهر عملیات ایران را بگیرد و هم با برانگیختن عواطف مخاطبان خود نسبت به مجروح شدن یک کودک، اقدام احتمالی بعدی از طرف اسرائیل را توجیه‌پذیر جلوه دهد.

اخوان‌المسلین در مسیر حمایت از ایران
اخوان‌المسلمین مصر با مطرح کردن نام ایران در کانون اتفاقات منطقه، بدون لکنت و بی‌توجه به خط‌کشی‌های موجود میان خود و ایران در موضوعات گوناگون، در گزارشی که در رسانه خود به نام «اخوان‌آنلاین» منتشر کرد، با لحنی که همسویی آن با ایران غیرقابل‌کتمان است شگفت‌زدگی خود را از اقدام کشور ما دربرابر رژیم صهیونیستی نشان داد. رسانه اخوان‌المسلمین گزارش خود را این‌گونه آغاز کرد: «ایران ‌شب‌یکشنبه در اولین عملیات مستقیم خود علیه رژیم اشغالگر صهیونیستی، دوهفته پس از بمباران کنسولگری‌اش در سوریه واکنش نشان داد و با پهپاد و موشک به رژیم‌صهیونیستی حمله کرد. این حمله که آمریکا مشارکت خود در مقابله با آن را تایید کرد، در بحبوحه تجاوزات مستمر رژیم‌صهیونیستی به غزه از ۷ اکتبر گذشته صورت گرفت که تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار شهید، مجروح و مفقود برجای گذاشته است که اکثریت آنها کودکان و زنان هستند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در واکنش به بمباران روز اول آوریل که منجر به تخریب ساختمان کنسولگری ایران در دمشق شد، آغاز یک «عملیات محدود و موفقیت‌آمیز» به‌وسیله «پهپاد و موشک» به رژیم‌صهیونیستی را تایید کرد.»