ندا اظهری، مترجم: از ظهور گوشیهای هوشمند در دنیا تنها 15 سال میگذرد و حتی نمیتوان تصور کرد که پیش از این بشر با گوشیهای ساده کار میکرد و ارتباطی با دنیا نداشت یا حتی پیش از این چگونه بدون وجود تلفن همراه با یکدیگر مرتبط میشدند. اما حالا که فناوری به سمت توسعه هوش مصنوعی پیش رفته و هر روز شاهد ظهور بعد تازهای از این فناوری هستیم، میتوان امیدوار بود که حتی یک تا دو سال آینده هم با امروز متفاوت باشد. در این بین، هوش مصنوعی به دنبال تسهیل زندگی بشر است به گونهای که در همین گوشیهای هوشمند، قصد دارد کاربری گوشیها را آسانتر کند و به نوعی از این فناوری در بسیاری از ابزارها و دستگاهها استفاده کرده تا کاربر تنها با یک اشاره یا فشردن دکمه بتواند بدون قطع فعالیتی که انجام میدهد، تماسهایش را برقرار کند، پیام بفرستد و به اینترنت متصل شود و این کارها تا نبودن هوش مصنوعی امکانپذیر نمیشد.
به گزارش گاردین، با توسعه روزافزون فناوری هوش مصنوعی، دستگاههای قابل حمل مجهز به این فناوری که به طور مستقیم بدون نیاز به برنامه یا صفحه لمسی به چتبات متصل میشوند، در حال ورود به بازار هستند. تصورش را بکنید که در اتوبوس نشستهاید یا در پارک مشغول قدم زدن هستید که ناگهان به خاطر میآورید که باید کاری را انجام میدادید که از ذهنتان رفته است. به عنوان مثال، قرار بوده ایمیلی بفرستید، به یک جلسه رسیدگی کنید یا ترتیبی دهید که با دوستتان ناهار بخورید. اینجاست که فناوری جدید هوش مصنوعی به کمکتان میآید. شما به راحتی به کمک یک دستگاه کوچک قابل حمل که به روی سینه چسبانده شده یا کنار بینی شما قرار گرفته، میتوانید پیام موردنظرتان را ارسال کنید، جلسه را خلاصه کنید یا دعوتنامه ناهار را برای دوستتان بفرستید. به همین راحتی کارهایی که ذهنتان را درگیر کرده بود، حتی بدون در دست گرفتن گوشی هوشمندتان انجام دادهاید. به عبارتی، ظهور هوش مصنوعی، آرمانشهری است که موج فزایندهای از شرکتهای فناوری امیدوارند به واسطه هوش مصنوعی به آن دست پیدا کنند. چتباتهای مولد هوش مصنوعی مانند ChatGPT در سال گذشته محبوبیت بالایی را پیدا کردند، زیرا موتورهای جستوجو مانند گوگل، برنامههای پیامرسانی مانند slack و سرویسهای رسانههای اجتماعی مانند «اسنپ چت» برای ادغام این فناوری در سیستمهای خود رقابت کردند. باوجوداین، در حالی که در سالهای اخیر افزونههای هوش مصنوعی در برنامهها و نرمافزارها به وفور مورد استفاده قرار میگیرند و به گزینهای آشنا تبدیل شدهاند، به نظر میرسد که وقت آن رسیده این فناوری مولد وارد قلمروی سختافزارها شود، چراکه نخستین دستگاههای کاربری مجهز به هوش مصنوعی موفقیت بالایی را از آن خود میکنند.
دستیار شخصی هوشمند روی لباس شما
یکی از اولین دستگاههای سختافزاری مجهز به هوش مصنوعی که ساخته شده، Ai Pin، محصول استارتاپ کالیفرنیایی Humane است. این دستگاه پوشیدنی در ابعادی به اندازه یک قوطی وازلین ساخته شده که از طریق آهنربا به پیراهن شما متصل میشود و قادر است پیام ارسال کند، تماس برقرار کرده، عکس بگیرد و حتی موسیقی پخش کند. اما این دستگاه از برنامهای پشتیبانی نمیکند و نمایشگری هم برای آن تعبیه نشده است. اما در عوض از یک لیزر برای نمایش یک رابط ساده روی کف دست کاربر استفاده میکند و چتبات هوش مصنوعی که در داخل آن تعبیه شده میتواند از طریق دستورات صوتی به جستوجو در وب یا پاسخگویی به سوالات به همان روشی بپردازد که در ChatGPT انتظار دارید. کاربران میتوانند برحسب نیازی که دارند، این سختافزار را آموزش دهند به طوری که به عنوان یک دستیار شخصی میتواند در نوشتن و انجام کارهای خلاقانه به شما کمک کند یا حتی مانند یک عکاس و مترجم شما را در موقعیتهای مختلف همراهی کند.
هدفگذاری فناوریها با مشکل مواجه است
در دنیای امروز ابزارها و دستگاههای مختلفی خودنمایی میکنند که اصلیترینها آنها همان گوشیهای هوشمندی هستند که به جرأت میتوان گفت بخش اعظمی از کارهای روزانهمان را به کمک آنها انجام میدهیم. اما جالب است که بشر هنوز هم به دنبال دستگاههای هوشمند بیشتری است تا گزینههای دیگری را نیز تجربه کند. اساس طراحی دستگاه Ai Pin هم این بوده که محققان شرکت Humane تصمیم گرفتند دستگاهی را طراحی کنند که فارغ از گوشیهای هوشمند، فاقد نرمافزارهای اضافی و غیرضروری باشد که درنهایت باعث سردرگمی کاربران میشوند و بهنوعی، شما را به خود معتاد میکنند. بنابراین اعتیاد کاربران گوشیهای هوشمند نیز از طریق وابستگی به برنامههایی اتفاق میافتد که روی گوشیها نصب میشوند. این مساله بیشتر پلتفرمهای رسانههای اجتماعی را در بر میگیرد که فرد ساعتهای طولانی را صرف کار با آنها میکند. در این بین آزمایشها بیانگر آن هستند که استفاده از گوشیهای هوشمند در حالتی که نمایشگر آن به رنگ خاکستری درآمده باشد، عمر را کم میکند. برگرداندن رنگ نمایشگر گوشی به حالت عادی میتواند تاثیر عمیقتری به جا بگذارد. شاید در دنیای امروز عطش برای دستیابی به ویژگیها و ابزارهای جدید با افزایش بالایی روبهرو باشد اما به نظر میرسد افراد خیلی هم با این قبیل فناوریها و ویژگیهای بیگانه نیستند. فناوریهای پوشیدنی تاریخچه خطی ندارد و فراز و فرودهای زیادی را در مسیر خود پشت سر گذاشته است. گوگل در سال 2013 با عرضه عینک گوگل تلاش کرد تا ایده عینک هوشمند را راهاندازی کند. اگرچه این عینک هوشمند فاقد چت بات هوش مصنوعی بود، اما بهطور مشابه بهعنوان یک جایگزین گوشی هوشمند طراحی شد که اطلاعات را از طریق نمایشگر لنز در اختیار کاربران قرار میداد و میتوانست به دستورات صوتی پاسخ دهد.
جانک سامر، دانشیار دپارتمان مدیریت و بازرگانی دانشگاه جنوب دانمارک میگوید: «بسیاری از کاربران عینک گوگل از کاربری آن رضایت نداشتند و در مقایسه با سایبورگها معتقد بودند که این عینک ویژگیهای منظمی ندارد.» اولین تجربه سامسونگ در ساخت ساعت هوشمند سامسونگ گلکسی هم با مشکلات مشابهی روبهرو شد و تبلیغات آن، ساعت هوشمند سامسونگ را با ابزارهای علمی تخیلی فیلمهای هالیوودی مرتبط کرده بود اما انتظار میرود Ai Pin با طراحی خاص و مینیمالیستی که دارد و نیز عینک هوشمند ری بن «متا» بتواند انتظارات کاربران را برآورده کند. اما تجربه نشان داده که در این قبیل دستگاهها و ابزارها، بهرغم وجود فناوری هوشمند، ظاهر آن دستگاه نمیتواند بهتنهایی کاربران را راضی نگه دارد بلکه آن چیزی که باعث رضایت از محصول میشود قابلیتهایی است که برای آن در نظر گرفته شده است. به نظر میرسد شکست این صنعت در ارائه مداوم تجربهای با ارزش عملی به مصرفکنندگان مانعی جدی به شمار میرود و بیانگر وضعیت نابالغ این فناوری است که نشان میدهد هنوز تا رسیدن به نهایت این فناوری راه درازی مانده است. بهرغم حل این مشکلات، دستگاههای پوشیدنی هوش مصنوعی همچنان با مشکلات هدفمندی مواجه هستند. سامسونگ، گوگل و سایر تولیدکنندگان فناوریهای پوشیدنی مجهز به هوش مصنوعی پیشتر ویژگیهای مبتنیبر هوش مصنوعی را در جدیدترین مدلهای گوشیهای هوشمند خود ارائه کردهاند و آنها را به همان ابزارهای بهرهوری یعنی ارائه پیشنویس پیام، ترجمه و جستوجوی فوری و اضطراری مجهز کردهاند که این دستگاههای هوش مصنوعی پوشیدنی از آن برخوردار هستند. شرکت مخابراتی آلمانی Deutsche Telekom یک کانسپت گوشی هوشمند را به نمایش گذاشت که تنها قابلیت آن هوش مصنوعی است و هیچ برنامه دیگری را پشتیبانی نمیکند. تحلیلگر ارشد شرکت اطلاعات فناوری جهانی پژوهشهای ABI عنوان کرده است که بیشترین تلاش در آینده قابل پیشبینی هوش مصنوعی در فناوریهای پوشیدنی روی ادغام هوش مصنوعی مولد در شکلدهی به عوامل موجود متمرکز خواهد شد؛ چراکه این امر فرصتهای تجاری بیشتری را پیشروی تولیدکنندگان فناوریهای هوشمند قرار میدهد. تا زمانی که شاهد کاربرد نوعی از هوش مصنوعی نباشیم که به شکل جدیدی از دستگاه برای اجرا نیاز داشته باشد، تلفنهای هوشمند، لپتاپها و دسکتاپهای تولیدشده راه اصلی تعامل با این فناوری هوشمند خواهند بود.
کنترل عینک هوشمند با لمس دسته
در عین حال، شرکت «متا» به عنوان شرکت مادر فیسبوک پیشتر یک عینک هوشمند مجهز به هوش مصنوعی را با همکاری شرکت «ریبن» تولید کرد. همچنین شرکتهای چینی TCL و Oppo نیز از عینکهای هوش مصنوعی تولید خود استفاده میکنند. اگر دقیقتر بررسی کنیم، تمام این عینکهای هوشمند همان کاری را انجام میدهند که دستگاه Ai Pin انجام میدهد و به دلیل نوع اتصالی که به یک چتبات هوش مصنوعی دارند، به دستورات صوتی پاسخ میدهند. امید میرود حضور این دستگاههای هوشمند بتواند زندگی کاربران را متحول کند. در دو طرف قاب شیشه عینک در گوشه بالا، دوربینهای عکاسی و فیلمبرداری با قدرت 12 مگاپیکسل طراحی شده است. با توجه به فناوری هوشمندی که در آن به کار رفته، میتوانید موسیقی را به طور مستقیم و بدون اینکه صدای آن در فضا پخش شود بشنوید و نیز به تماسهای تلفنی خود پاسخ دهید. در این مورد، عینک هوشمند مانند ساعتها و دستبندهای هوشمند عمل کرده و همواره ارتباط شما را برقرار نگه میدارد و حتی قادر خواهید بود بدون توقف برای پاسخ دادن به تماسها یا ارسال پیام، این کارها را هنگام راه رفتن و حرکت انجام دهید. همچنین درحالیکه عینک به چشم دارید میتوانید به فضای مجازی متصل شوید. با فرمان صوتی این عینک هوشمند میتوانید آن را کنترل کنید و پیام ارسال کرده و تماسها را پاسخ دهید. روی دسته عینک قابلیت کنترل لمسی تعبیه شده که برای پخش موسیقی، فعال کردن دوربین یا اتصال عینک به کار میآید. کیفی که عینک داخل آن قرار میگیرد به گونهای است که وقتی دکمه آن بسته میشود شروع به شارژ عینک میکند.
همه چیز باید به سمت تحول حرکت کند
با توسعه هوش مصنوعی در دنیا، بحثها درمورد کاربرد گستردهتر آن در فناوریهای پوشیدنی آغاز شده است. برای عدهای آینده این فناوری نه در چگونگی ادغام آن با پلتفرمهای موجود نهفته است، بلکه آینده آن در گروی چگونگی دسترسی کاربر به آنهاست و این مساله است که باید تغییر کند. بیل گیتس، مدیر اجرایی سابق مایکروسافت در پستی وبلاگی عنوان کرده است: «شما مجبور نیستید از برنامههای مختلفی برای انجام کارهای گوناگون استفاده کنید؛ بلکه بهسادگی با دستور دادن به دستگاه هوشمندی که در اختیار دارید میتوانید دستگاه را وادار کنید برنامهها، پلتفرمها و اطلاعات موردنیاز برای تکمیل کار را تنظیم و آماده کند.» R1 دستگاه هوشمند دیگری است که توسط استارتاپ هوش مصنوعی Rabbit در کالیفرنیا تولید شده است. R1 یک دستگاه دستی است که ظاهری بسیار شبیه به یک کنسول بازی قابل حمل دارد و مانند یک دستیار صوتی قدرتمند عمل میکند. اما در این دستگاه به جای اتصال ساده به یک چت بات هوش مصنوعی که مانند سایر ابزارهای هوش مصنوعی پاسخهای غیرفعال به دستورات کاربر میدهد، بهگونهای طراحی شده است که از سوی کاربر بهطور مستقیم با برنامههای گوشی کاربر تعامل داشته باشند؛ از این رو ایدهای که در پس تولید این دستگاه نهفته این است که R1 بهعنوان یک رابط همهکاره برای دستگاههای هوشمند شما قابل اجراست که درواقع بهعنوان نوعی برنامه مرکزی از طریق آن میتوانید همه چیز را تحت کنترل بگیرید. مدیر اجرایی این شرکت مدعی شده است که ما محصولاتی را برای کاربری جدید نمیسازیم بلکه سعی میکنیم راههای بهتری را برای استفاده بهتر از محصولات موجود طراحی کنیم. او R1 را یک همدم دیجیتال توصیف میکند که درست است جایگزین گوشی هوشمند شما نمیشود اما استفاده از گوشی هوشمند را برای شما راحتتر میکند. سام آلتمن، مدیر اجرایی OpenAI، شرکت پشتیبان ChatGPT در حال مذاکره با طراح ارشد سابق اپل برای بررسی ایدههای سختافزاری است. در این میان گروهی از استارتاپها و شرکتهای بزرگ سیلیکونولی اکنون برای ایجاد تراشهها و پردازندههایی که این دستگاههای جدید برای تقویت مدلهای هوش مصنوعی خود به آنها نیاز دارند، با هم رقابت میکنند.
هوش مصنوعی مولد؛ فناوری بدون مزاحمت برای شما
دیوید لیندلبائر، استادیار موسسه تعامل انسان و رایانه در دانشگاه «کارنگی ملون»، پنسیلوانیا معتقد است که استفاده از هوش مصنوعی در دستگاهها و ابزارهای جدید کاملا استاندارد است. این تعاملات و دستورهای صوتی در بسیاری از وسایل زندگی مدرن بشر امروز مورد استفاده قرار میگیرد که هرکدام از آنها با هدف راحتتر کردن انجام کارهای روزمره صورت میگیرند تا انسان بتواند از زمان خود برای انجام کارهای مهمتری بهره ببرد. در حال حاضر، بسیاری از کاربران در دنیا از دستیاران گوگل یا سیری اپل برای برقراری تعامل با گوشی هوشمند خود استفاده میکنند. اما تفاوتی که در دستیاران فعلی و دستگاههای جدید که در آینده روانه بازار میشوند، وجود دارد، این است که قابلیتهای هوش مصنوعی به گونهای در خدمت بشر قرار گیرند که کمتر ایجاد مزاحمت کنند. این هدف طراحی در برخی استارتاپهای آمریکایی همچون Rewind و Tab AI بارزتر مورداستفاده قرار گرفته است. این دستگاهها که معمولا در ابعاد کوچک طراحی شدهاند تا فضای زیادی هم اشغال نکنند، ممکن است به دور گردن شما آویزان شده و پیش از خلاصهسازی یا پسنویس کردن، آنچه در طول روز میبینید یا میشنوید به طور غیرفعال ضبط میکند تا شما راحتتر بخوابید. آنها اساسا ابزارهای بهرهوری هستند که ویژگیهای هوش مصنوعی مولد را در یک دستگاه مستقل گردهم میآورند