انتخابات شهرداری‌های ترکیه و چند نکته

 علی حیدری، کارشناس مسائل ترکیه: انتخابات محلی و شهرداری‌های ترکیه روز یکشنبه برگزار شد که نتایج جالب توجهی به همراه داشت. در این انتخابات که ۶۱ میلیون واجد شرایط رأی بودند، بیش از ۷۶ درصد مشارکت کردند.

اردوغان طی دو ماه گذشته تلاش بسیاری کرد تا با تبلیغات برای نامزدهای شهرداری‌های حزب خود به‌خصوص در شهرهای «استانبول»، «آنکارا» و «ازمیر»، این کلانشهرها را از دست «حزب جمهوری خلق» خارج کند، اما نه تنها ناکام ماند بلکه شهرهای دیگری را نیز از دست داد تا «حزب جمهوری خلق» برای اولین بار بعد از سال ۱۹۷۷ و حدود ۵ دهه با به‌دست گرفتن ۱۵ کلانشهر از ۳۲ کلانشهر، تبدیل به اولین حزب ترکیه شود.

از جمله برندگان این انتخابات می‌توان به احزاب «جمهوری خلق» و «دوباره رفاه» اشاره کرد و بازندگان این انتخابات نیز حزب «عدالت و توسعه»، حزب «حرکت ملی» و حزب «خوب» هستند که از دوره گذشته آرای کمتری آوردند.

«حزب دوباره رفاه» به رهبری «فاتح اربکان» فرزند «نجم الدین اربکان» یکماه پیش از انتخابات با «اردوغان» به توافق نرسید و از «ائتلاف جمهور» خارج شد و در عین ناباوری توانست ۶ درصد آرا را به دست آورد که یک کلانشهر و چندین شهر کوچک را شامل می‌شود. می‌توان گفت که «حزب دوباره رفاه» آرای خود را از اسلامگرایان و بدنه حزب حاکم گرفته است. محافظه‌کارانی که از وضعیت اقتصادی و سیاست‌های داخلی و خارجی اردوغان سرخورده شده و به دنبال تغییر در وضعیت کشور در چارچوب اسلامگرایی بودند که حزب «دوباره رفاه» به این خواسته پاسخ مثبت داد.

«حزب خوب» به رهبری «مرال آکشنر» در این دوره بسیار ضعیف ظاهر شد و در حالیکه معمولاً حدود ۱۰ درصد آرای جامعه را داشت در این دوره حدود ۴ درصد آرا را کسب کرد که یک شکست سنگین برای آکشنر و حزبش است و انتظار می‌رود با توجه به ریزش‌های انجام گرفته در حزب، او از سمتش استعفا دهد.

«حزب کردی DEM» نیز با کسب ۶ درصد آرا نسبت به دوره گذشته افتی ۴ درصدی داشت.

«حزب جمهوری خلق» یک پیروزی ارزشمند کسب کرد و در بیشتر شهرهای بزرگ توانست شهردار را از آن خود کند. در استانبول که قلعه اصلی و امید ریاست جمهوری است، «اکرم امام اوغلو» توانست بیشتر از دوره قبل رأی کسب کرده و علاوه بر ۱۴ منطقه گذشته، ۱۲ منطقه را نیز به‌دست آورد تا از مجموع ۳۹ منطقه این استان، ۲۶ منطقه در اختیار «حزب جمهوری خلق» باشد. در آنکارا نیز «منصور یواش» با پیروزی قاطع دو برابری نسبت به رقیب خود، جای پای خود را محکم کرد.

«حزب جمهوری خلق» همچنین برای اولین بار سقف ۲۵ درصد آرای خود را شکست و به ۳۷ درصد رأی دست یافت که از دهه ۷۰ میلادی بی‌سابقه است.

اردوغان بعد از این شکست طی سخنانی با بیان اینکه پیام ملت را از طریق صندوق رأی شنید گفت: ۳۱مارس برای ما یک نقطه عطف است. متأسفانه در آزمون انتخابات محلی مردود شدیم و به نتیجه‌ای که انتظار داشتیم نرسیدیم. نتایج انتخابات را ارزیابی و با جسارت، خودانتقادی را دنبال می‌کنیم.

انتخابات شهرداری‌ها از دو جنبه اهمیت بسیاری داشته و نقطه عطفی در سپهر سیاسی ترکیه شد: اول اینکه حزب مخالف با اعتماد به نفس بیشتری در آینده فعالیت خواهد کرد و جلوی اقدامات اردوغان خواهد ایستاد. دوم اینکه این نتیجه در خارج نیز بازتاب داشته و می‌تواند جلوی ماجراجویی‌های اردوغان در منطقه را بگیرد و او را متمرکز بر داخل و اصلاح رویکردهای سیاسی و اقتصادی خود کند.