«آکتور نه؛ هنرمند»

ایمان عظیمی، خبرنگار: با نگاهی به تاریخ پُر اُفت‌وخیز سینمای ایران درمی‌یابیم که اغلب افراد حاضر در این مدیوم نه به‌خاطر اعتلای هنر، بلکه صرفا برای به دست آوردن یک‌تکه نان و مشهور شدن میان خلق‌  خدا پا به عرصه‌ تصویر گذاشته‌اند و تعداد «هنرمندان» و «کارورزان هنر» در این میان چندان قابل ذکر نبوده است. بعضی آمدند، تیپ‌های همیشگی‌شان را جلوی دوربین بازی کردند، به معروفیت رسیدند و کم‌کم از حافظه‌ جمعی مخاطبان پاک شدند و رفتند؛ اما بعضی دیگر آمدند تا با شکافتن هسته سخت نقش‌ها و نفوذ به گوهر آن ماندگار شوند و ماندگار بمانند. 

«علی نصیریان» یکی از همان شمایل جاوید هنر تصویر در ایران است که توده‌ وسیع مردم از کوچک و بزرگ گرفته تا زن و مرد وی را می‌شناسند و این بازیگر-هنرمند برجسته را تاریخ زنده‌ی هنر نمایش در ایران قلمداد می‌کنند. اما تداوم نصیریان از نمایش «بلبل سرگشته» عباس جوانمرد که وی بازیگر و نویسنده آن بود تا عمو نوروز  فیلم سینمایی نوروز نشانه چیست؟ آیا همانطور که بعضی از منتقدانِ  مخالف‌خوان سینمای ایران می‌گویند تداوم و پویایی امثال نصیریان نشانه هم‌ساز شدن ایشان با قدرت‌های زمانه و میل آن‌ها برای برنده شدن در میدان بی‌رقیب است؟ تنها با نگاهی به آمار فیلم‌های پُرفروش متوجه می‌شوید که سهم «پَنج‌تن سینمای ایران» از گیشه ناچیز بوده است.

عده‌ای که می‌گویند نصیریان‌ها و انتظامی‌ها در نبود ملک‌مطیعی‌ها و وثوقی‌ها ستاره شدند از این واقعیت غافلند که توجه مردم به فیلم‌های عامه‌پسند در دو دهه‌ی پس از انقلاب ربطی به حضور یا عدم حضور ستارگان به‌اصطلاح جایگزین نداشته و آن‌ها نیز هیچ‌گاه در پی تکرار نقش امثال وثوقی و فردین نبوده‌اند؛ زیرا نه علاقه‌ای به آن شیوه حسی درآوردن نقش‌ها داشته‌اند و نه سیستم اجازه تکرار آنچه در گذشته به‌وقوع پیوسته بود را به آن‌ها می‌داد. 

نصیریان جوان اوّل فیلم‌ها نبود، نقشِ یک بزن‌بهادر هم نداشت و خنده‌هایش سیصدهزارتومان ارزش‌گذاری نمی‌شد ولی بدون فتح گیشه در یاد مردم ایران استوار ماند. او نه یک آکتور، بلکه هنرمندی خلاق و پیشروست که با نوشته‌ها و بازی‌هایش بسیاری را شیفته «هنر نمایش» در ایران کرد.

سینما هم به نصیریان احتیاج دارد و هم باید فکری به‌حال تداوم هرچه بیشتر فیلم‌های قهرمانانه بکند، اما نباید اینطور تصور کرد که اولی در این سال‌ها جای دومی را تنگ کرده و به تخت پادشاهی تکیه زده است، به این دلیل که اقتصاد  ناچیز سینمای ایران چیز دیگری می‌گوید.

طرح: آرش فروغی