مائده زمان‌فشمی؛ فرهیختگان آنلاین: حدود یک سالی بود که بحث‌ها برای ممنوعیت تیک تاک در آمریکا وجود داشت. این شبکه اجتماعی که حدود ۱۷۰ میلیون آمریکایی در تلفن‌های همراه‌شان از آن استفاده می‌کنند، چند روز قبل لایحه ممنوعیت استفاده از آن در آمریکا با رای مجلس نمایندگان این کشور، تصویب شد. در یک نمایش نادر در مجلس نمایندگان، هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات به ممنوعیت استفاده از این پلتفرم در آمریکا رای دادند. قانون حمایت از آمریکایی‌ها در برابر برنامه‌های کاربردی کنترل شده توسط دشمنان خارجی با حمایت قاطع دو حزب به تصویب رسید و 352 رای موافق و تنها 65 رای مخالف دریافت کرد.

تصویب این لایحه به شرکت چینی بایت دنس، شرکت مادر تیک تاک حدود شش ماه فرصت می‌دهد تا دارایی های آمریکایی خودش در این پلتفرم را واگذار کند، در غیر این صورت با ممنوعیت مواجه خواهد شد. بسیاری از قانونگذاران مجلس نمایندگان آمریکا استدلال کرده‌اند که این برنامه می‌تواند به دولت چین اجازه دهد تا از طریق الگوریتم تیک تاک به داده‌های کاربران دسترسی داشته باشد و بر آمریکایی‌ها تأثیر بگذارد. کاخ سفید از این لایحه حمایت کرده و جو بایدن، رئیس جمهور این کشور گفته که در صورت تصویب در کنگره، آن را امضا خواهد کرد. با این حال، قانون‌گذاران و کاخ سفید با بسیاری از 170 میلیون کاربر آمریکایی تیک تاک که تقریباً نیمی از آمریکا را نمایندگی می‌کنند و همچنین گروه‌های حقوق مدنی و حقوق دیجیتال که می‌گویند ممنوعیت آزادی بیان را نقض می‌کند، اختلاف دارند.

تیک تاک که توسط حدود 170 میلیون آمریکایی استفاده می‌شود، گفته که این شرکت هرگز داده‌های کاربران آمریکایی را با دولت چین به اشتراک نگذاشته یا درخواستی برای اشتراک‌گذاری دریافت نکرده است. برای کاهش نگرانی‌ها هم تیک تاک، اوراکل را ایجاد کرد و از سال 2020 شروع به میزبانی داده‌های کاربران آمریکایی خود در زیرساخت ابری شرکت ایالات متحده کرد.

اما شرکت بایت دنس کیست؟
بایت دنس با نام مستعار App Factory توسط مهندس نرم افزار ژانگ ییمینگ در سال 2012 در پکن تاسیس شد. این شرکت به جز تیک تاک، مالک اپلیکیشن های Douyin و Toutiao هم هست. اولین موفقیت این شرکت مربوط به Toutiao بود، یک برنامه تجمیع اخبار منتشر شده در سال 2012 که از الگوریتم های یادگیری ماشینی برای ارائه یک فید محتوای شخصی به هر کاربر استفاده می کند. Douyin، اپلیکیشن خواهر تیک تاک در اواخر سال 2016 در چین راه اندازی شد. پلتفرمی که یک موفقیت فوری بود و با بیش از 100 میلیون کاربر در کمتر از یک سال پس از انتشار، به دومین اپلیکیشن بایت دنس تبدیل شد. بایت دنس هم یک نسخه بین‌المللی از Douyin به نام تیک تاک را در سال 2017 راه اندازی کرد. در دولت ترامپ که دستورات اجرایی در سال 2020 صادر کرد، شرکت بایت دنس ملزم به فروش دارایی‌های تیک تاک در ایالات متحده شد. حالا هم مقامات آمریکا از امنیت و حریم خصوصی تیک تاک انتقاد کرده‌اند و می‌گویند که داده‌های کاربر ممکن است با پکن به اشتراک گذاشته شود. تیک تاک اتهامات وارد شده علیه خود را رد کرده اگرچه در متقاعد کردن قانونگذاران ایالات متحده چندان مؤثر نبوده است. شهادت مدیرعامل چو در مقابل کنگره در سال گذشته به طور گسترده ای فاجعه‌بار تلقی شد، زیرا او نتوانست نگرانی‌ها در مورد نفوذ چین بر برنامه را کاهش دهد. دولت چین یک درصد از سهام بایت دنس را در اختیار دارد و یکی از سه عضو هیئت مدیره این شرکت مستقر در پکن را کنترل می‌کند.

آیا لایحه ممنوعیت تیک تاک تبدیل به قانون می شود؟
جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده گفته که از لایحه واگذاری تیک تاک به یک شرکت آمریکایی حمایت می‌کند، اگرچه نسخه رقیب این ممنوعیت از سوی دموکرات‌های سنا وجود دارد که در حال حاضر در کمیته گیر کرده است. قانون محدودیت سنا به وزارت بازرگانی این اختیار را می‌دهد که مستقیماً برای ممنوع کردن برنامه‌های کنترل شده توسط «دشمنان خارجی» اقدام کند، در حالی که «قانون محافظت از آمریکایی ها در برابر برنامه های کاربردی کنترل شده توسط دشمنان خارجی» مجلس نمایندگان از کاخ سفید شروع می شود. در حالی که نسخه مجلس نمایندگان در حال حاضر ارائه شده، هنوز باید توسط سنا تأیید شود و سپس قبل از تبدیل شدن به قانون باید توسط رئیس جمهور امضا شود. ممنوعیت تیک تاک در آمریکا یک اقدام چالش‌برانگیز در شرایط عادی خواهد بود، اما سال 2024 سال انتخابات آمریکاست و این ممنوعیت روی انتخابات هم تاثیر خواهد گذاشت. دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا که نامزد جمهوری خواهان برای ریاست جمهوری است موضعش را در مورد تیک تاک تغییر داده است. دولت او سعی کرد این برنامه را در سال 2020 ممنوع کند، اما تغییر سمت چهار سال بعد می‌تواند رای های رای دهندگان جوان‌تر در نوامبر به دست آورد. دولت فدرال ایالات متحده و چندین ایالت به طور جداگانه ابتکار عمل را برای محدود کردن استفاده از تیک تاک اتخاذ کرده اند. مونتانا سال گذشته به اولین ایالت آمریکا تبدیل شد که این برنامه را به طور کامل ممنوع کرد.

در صورت تصویب این لایحه، آیا تیک تاک در ایالات متحده ممنوع می‌شود؟
نسخه مجلس این لایحه، صراحتاً تیک تاک را ممنوع نمی‌کند و به بایت دنس شش ماه فرصت می‌دهد تا مالکیت خود را واگذار کند، اما برخی ناظران می‌گویند که این یک ممنوعیت عملی است زیرا بعید است پکن فروش تیک تاک را به یک شرکت غربی یا دوست ایالات متحده تأیید کند.  از دلایلی که ممکن است سیاستگذاران چینی به هرگونه واگذاری تیک تاک نه بگویند این است که تیک تاک اولین پلتفرم اینترنتی جهانی از چین است. دولت سال‌ها در مورد نیاز به افزایش سهم خود از قدرت گفتمان بین‌المللی درباره روایت خوب داستان چین صحبت کرده، با این حال تلاش‌های جهانی برای انجام این کار در درجه اول به پلتفرم‌های ایالات متحده مانند یوتیوب، اینستاگرام، فیس‌بوک و توییتر متکی بوده است. تیک تاک به شکستن این محدودیت کمک می‌کند. به نظر می‌رسد پکن تمایلی به عقب‌نشینی ندارد و روز پنجشنبه اعلام کرد که «تمام اقدامات لازم» را برای حفاظت از منافع شرکت های چینی فعال در خارج از این کشور انجام خواهد داد.

چه کسانی با ممنوعیت تیک تاک مخالف است؟
این لایحه با مخالفت بسیاری از کاربران تیک تاک، به‌ویژه سازندگان محتوا مواجه شده است که توانسته‌اند از ویدیوهای خود درآمدزایی کنند و هر ماه چند صد تا هزار دلار آمریکا به دست آورند. همچنین گروه های حقوق مدنی و دیجیتال در ایالات متحده مانند اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا و بنیاد مرز الکترونیکی در حال بررسی این لایحه هستند. اشلی گورسکی، وکیل ارشد پروژه امنیت ملی می گوید: ممنوع کردن تیک تاک، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، متمم اول را نقض می‌کند، زیرا آزادی بیان را ساکت و دسترسی عموم به یک منبع مهم اطلاعات را محدود می‌کند. دولت نمی تواند این نوع ممنوعیت کامل را اعمال کند مگر اینکه این تنها راه برای جلوگیری از آسیب بسیار جدی و فوری به امنیت ملی باشد. هیچ مدرک عمومی دال بر این نوع آسیب وجود ندارد و حتی اگر وجود داشت، ممنوعیت کامل تیک تاک تنها راه حل نخواهد بود.

برخلاف اتحادیه اروپا، ایالات متحده هنوز یک قانون فدرال یکپارچه برای حفظ حریم خصوصی داده ها ندارد، چیزی که گورسکی گفت بسیاری از نگرانی ها در مورد حفاظت از داده های کاربران ایالات متحده را برطرف می کند. ناظران دیگر خاطرنشان کرده‌اند که تیک تاک بسیار شبیه به X (توئیتر سابق) و فیس‌بوک و اینستاگرام متعلق به متا عمل می‌کند. با توجه به اینکه اتحادیه اروپا سال گذشته متا را به دلیل نقض قوانین حفظ حریم خصوصی 1.3 میلیارد دلار جریمه کرد، کارشناسان می گویند تحریم تیک تاک به تنهایی زمانی که همه این شرکت ها سیاست های مشکوک را اجرا می کنند، ریاکارانه خواهد بود.

آیا کشورهای دیگر دسترسی به TikTok را ممنوع یا محدود کرده‌اند؟
تیک تاک زیر ذره‌بین دیگر کشورها هم هست. نپال و هند هر دو تیک تاک را ممنوع کرده‌اند. در مورد هند، این ممنوعیت به دلیل تنش‌های ژئوپلیتیکی مداوم دهلی نو با پکن است. بسیاری از دولت ها از جمله افغانستان، استرالیا، بلژیک، کانادا، دانمارک، هلند، نیوزیلند، تایوان، بریتانیا و نهادهای حاکمیت اتحادیه اروپا همگی استفاده از این اپلیکیشن را در تلفن های دولتی ممنوع کرده اند. پاکستان و اندونزی نیز در مورد محدود کردن دسترسی به تیک تاک چندباری بحث داشته‌اند. در ماه فوریه، اتحادیه اروپا تحقیقات رسمی را در مورد تیک تاک آغاز کرد، اما بیشتر بر محتوا، تبلیغات و تأثیر این برنامه اعتیاد آور بر خردسالان تمرکز خواهد کرد. این شرکت قبلاً توسط اتحادیه اروپا به دلیل نقض حریم خصوصی 370 میلیون دلار جریمه شده است.

تیک تاک و آزادی بیان
تیک تاک این فرصت را به کاربران می دهد تا ویدئوهای مختلف سرگرمی را در این پلتفرم منتشر کنند. از شروع نسل کشی صهیونیست‌ها در غزه، تیک تاک به یکی از شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده که ویدئوهای بسیاری از غزه و حمایت‌های مردمی در کشورهای مختلف در آن منتشر می‌شود. ویدئوهایی که عمق جنایت و نسل کشی صهیونیست‌ها را به همه کاربران در هرجای جهان نشان می‌دهد. مایکل اسپرینگ من، دیپلمات ارشد اسبق آمریکایی درباره لایحه مجلس نمایندگان آمریکا درباره تیک تاک گفته که اینگار نقض آزادی بیان است زیرا این روزها جونان آمریکایی در تیک تاک هستند و ویدئوهای مربوط به غزه و جنایات صهیونیست‌ها را می‌بینند، همین موضوع باعث شده که آنها درباره این مسائل روشنگری شوند و این به ضرر آمریکایی‌ها و حمایت از صهیونیست‌هاست.