کدام کشورها «تیک تاک» را ممنوع کرده‌اند و چرا؟

مائده زمان فشمی، خبرنگار: بسیاری از کشورها نگران امنیت تیک تاک و ارتباطات این پلتفرم با چین هستند. ایالات متحده جدیدترین کشوری است که برای ممنوعیت این شبکه اجتماعی، لایحه ای را در مجلس نمایندگان به تصویب رسانده است. استرالیا به تازگی تیک تاک را در دستگاه‌های دولت فدرال ممنوع کرده، زیرا نگرانی‌ها در مورد حریم خصوصی و امنیت برنامه افزایش یافته است. آمریکا، کانادا، بریتانیا و نیوزلند که با استرالیا شرکای به اشتراک‌گذاری اطلاعات «پنج چشم» را تشکیل می‌دهند همه در هفته‌های اخیر اقدامات مشابهی را علیه تیک تاک انجام داده‌اند.

کارشناسان نگران هستند که هنگام دانلود برنامه، اطلاعات حساس به‌ویژه در دستگاه‌های دولتی افشا شود. تیک تاک اتهامات مربوط به جمع‌آوری داده‌های کاربران بیشتر از سایر شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی را رد می‌کند و این ممنوعیت‌ها را «اطلاعات نادرست اساسی» می‌خواند و می‌گوید این موارد بدون مشورت یا مدرک تصمیم‌گیری شده است. این شبکه اجتماعی اصرار دارد که به طور مستقل اداره می‌شود و داده‌ها را با دولت چین به اشتراک نمی‌گذارد و در حال حاضر در حال انجام پروژه‌ای برای ذخیره داده‌های کاربران آمریکایی در تگزاس است که می‌گوید آن را از دسترس چین خارج می‌کند.

با این حال، بسیاری از کشورها در مورد این پلتفرم و روابط آن با چین محتاط هستند. شرکت‌های فناوری غربی، از جمله ایر بی اند بی، یاهو و لینکدین نیز به‌دلیل قانون سختگیرانه حریم خصوصی پکن که مشخص می‌کند شرکت‌ها چگونه می‌توانند داده‌ها را جمع‌آوری و ذخیره کنند، چین را ترک کرده یا فعالیت‌های خود را در آنجا کاهش داده‌اند. در ادامه کشورها و مناطقی وجود دارد که ممنوعیت های جزئی یا کلی برنامه را اعلام کرده یا قبلاً اجرا کرده اند.

استرالیا
در 4 آوریل، استرالیا تیک تاک را در همه دستگاه‌های دولتی فدرال به دلیل نگرانی‌های امنیتی ممنوع کرد. در اطلاعیه‌ای که از سوی دادستانی کل صادر شد، آمده تیک تاک به دلیل مجموعه گسترده داده‌های کاربران و قرار گرفتن در معرض دستورالعمل‌های فراقانونی یک دولت خارجی که با قوانین استرالیا در تضاد است، خطرات امنیتی و حریم خصوصی را به همراه دارد. مارک دریفوس، دادستان کل، در بیانیه ای گفت که بر اساس توصیه سازمان های اطلاعاتی و امنیتی، این ممنوعیت «در اسرع وقت عملی خواهد شد».

استونی
در پایان ماه مارس، وزیر مستعفی فناوری اطلاعات و تجارت خارجی استونی، کریستیان جروان، به یک روزنامه محلی گفت که تیک تاک از گوشی‌های هوشمند صادر شده توسط دولت برای مقامات دولتی منع خواهد شد. اگر یک مقام دولتی در حین کار از تلفن شخصی خود استفاده کند، ما به این موضوع رسیدگی نخواهیم کرد.

انگلستان
در ۱۶ مارس، اولیور داودن، وزیر امور خارجه انگلیس در بیانیه‌ای به مجلس عوام این کشور ممنوعیت فوری تیک تاک را در دستگاه‌های رسمی دولتی اعلام کرد. وزیر امور خارجه در سخنرانی اش خطاب به نمایندگان مجلس گفت: این یک اقدام پیشگیرانه است. ما می دانیم که در حال حاضر استفاده محدودی از تیک تاک در سراسر دولت وجود دارد، اما بهداشت سایبری نیز خوب است. این ممنوعیت بر اساس گزارش مرکز امنیت سایبری ملی انگلیس است که دریافته ممکن است خطری در مورد نحوه دسترسی و استفاده از داده های حساس دولتی توسط پلتفرم های خاص وجود داشته باشد.

نهادهای اتحادیه اروپا
پارلمان اروپا، کمیسیون اروپا و شورای اتحادیه اروپا، سه نهاد اصلی اتحادیه اروپا، همگی استفاده از تیک تاک را در دستگاه‌های کارکنان خود به دلیل نگرانی‌های امنیت سایبری ممنوع کرده‌اند. ممنوعیت پارلمان اروپا در 20 مارس اعمال شد. همچنین "اکیدا" توصیه می شود که اعضای پارلمان و کارکنان این برنامه را از دستگاه های شخصی خود نیز حذف کنند.

فرانسه
در ۲۴ مارس، دولت فرانسه نصب و استفاده از برنامه‌های سرگرمی مانند تیک تاک، نتفلیکس و اینستاگرام را روی تلفن‌های کاری ۲.۵ میلیون کارمند دولتی ممنوع کرد. این ممنوعیت که از طریق یک دستورالعمل "الزام آور" ابلاغ و بلافاصله اعمال شد و در مورد تلفن های شخصی کارمندان دولتی اعمال نمی شود. فرانسه اولین کشوری است که تلاش‌ها را برای ممنوعیت سایر برنامه‌های سرگرمی مانند نتفلیکس در دستگاه‌های دولتی افزایش می‌دهد. استانیسلاس گورینی، وزیر خدمات عمومی فرانسه در توییتی نوشت: برنامه‌های سرگرمی سطوح کافی از امنیت سایبری و حفاظت از داده‌ها را برای استقرار در تجهیزات اداری ارائه نمی‌کنند. بنابراین، این برنامه‌ها ممکن است خطری برای حفاظت از داده‌های این ادارات و مقامات دولتی آن‌ها باشد، بنابراین این اقدام برای "تضمین امنیت سایبری" ادارات و کارمندان دولتی این کشور انجام شده است.

نروژ
در 23 مارس، پس از اینکه وزارت دادگستری این کشور هشدار داد که این برنامه نباید روی تلفن های صادر شده برای کارمندان دولت نصب شود، پارلمان نروژ، استفاده از تیک تاک را در دستگاه های کاری منع کرد. امیلی انگر مهل، وزیر دادگستری در بیانیه‌ای گفت: سرویس‌های اطلاعاتی نروژ در ارزیابی‌های ریسک خود، روسیه و چین را به‌عنوان عوامل خطر اصلی برای منافع امنیتی نروژ معرفی می‌کنند. آنها همچنین رسانه های اجتماعی را به عنوان یک انجمن مورد علاقه بازیگران بالقوه خطرناک و دیگرانی که می خواهند با اطلاعات نادرست و اخبار جعلی بر ما تأثیر بگذارند، مشخص می کنند. این وزارتخانه گفت که کارمندان دولت همچنان می توانند در صورت لزوم از تیک تاک به دلایل حرفه ای استفاده کنند، اما فقط در دستگاه هایی که به شبکه دولتی متصل نیستند. اسلو پایتخت نروژ و دومین شهر بزرگ آن، برگن، همچنین از کارکنان شهرداری خواسته اند تا تیک تاک را از تلفن های کاری خود حذف کنند.

بلژیک
در 10 مارس، بلژیک اعلام کرد که تیک تاک را از دستگاه‌های متعلق به یا پرداخت شده توسط دولت فدرال بلژیک به مدت حداقل 6 ماه به دلیل نگرانی در مورد امنیت سایبری، حریم خصوصی و اطلاعات نادرست، ممنوع کرده است. نخست وزیر الکساندر د کرو گفت که این ممنوعیت بر اساس هشدارهای سرویس امنیتی دولتی و مرکز امنیت سایبری آن است که می گوید این برنامه می تواند داده های کاربران را جمع آوری کند و الگوریتم ها را برای دستکاری فید خبری و محتوای خود تغییر دهد. در پاسخ به اعلامیه بلژیک، تیک تاک گفت که از این تعلیق که بر اساس اطلاعات نادرست اولیه در مورد شرکت ما است، ناامید است و افزود که آنهابه‌راحتی در دسترس هستند تا با مقامات ملاقات کنند تا هرگونه نگرانی را برطرف کنند و سوابق را در مورد تصورات نادرست تنظیم کنند.

دانمارک
در 6 مارس، وزارت دفاع دانمارک اعلام کرد که استفاده از تیک تاک را در واحدهای رسمی ممنوع می کند و این اقدام را به عنوان یک اقدام امنیت سایبری اعلام کرد این وزارتخانه در بیانیه ای اعلام کرد مرکز امنیت سایبری کشور اسکاندیناوی - که بخشی از سرویس اطلاعات خارجی دانمارک است - خطر جاسوسی را ارزیابی کرده است. این وزارتخانه گفت: ملاحظات امنیتی سنگینی در وزارت دفاع همراه با نیاز بسیار محدود مربوط به کار برای استفاده از برنامه وجود دارد و کارمندان مجبورند در صورت تمایل، در اسرع وقت تیک تاک را روی تلفن های سرویس و سایر دستگاه های رسمی حذف نصب کنند.

آمریکا
در 13 مارس، مجلس نمایندگان با اکثریت قاطع لایحه‌ای را تصویب کرد که شرکت بایت دنس؛ شرکت مادر تیک تاک را ملزم می‌کرد تا از این پلتفرم صرف نظر کند یا با ممنوعیت سراسری مواجه شود. این لایحه هنوز باید در سنا تصویب شود، جایی که قبلاً با ممنوعیت به دلیل نگرانی های آزادی بیان مخالفت کرده بود. اگر هر دو مجلس این لایحه را به تصویب برسانند، رئیس جمهور جو بایدن گفته که آن را امضا خواهد کرد و به قانون تبدیل خواهد شد. بیش از نیمی از 50 ایالت ایالات متحده پیش تر تیک تاک را از دستگاه‌های دولتی به دلیل نگرانی‌های امنیتی داده‌ها ممنوع کرده‌اند و دولت آمریکا تا پایان ماه مارس به آژانس‌ها فرصت داده تا این برنامه را از دستگاه‌ها و سیستم‌های فدرال حذف کنند. هم اف بی آی و هم کمیسیون ارتباطات فدرال هشدار داده اند که بایت دنس می تواند داده های کاربران تیک تاک را با دولت چین به اشتراک بگذارد. همچنین در مورد محتوای تیک تاک و اینکه آیا به سلامت روان نوجوانان آسیب می رساند، نگرانی هایی وجود دارد. محققان مرکز غیرانتفاعی مقابله با نفرت دیجیتال در گزارشی در دسامبر اعلام کردند که محتوای اختلال خوردن در این پلتفرم 13.2 میلیارد بازدید جمع آوری کرده است. بر اساس گزارش مرکز تحقیقات پیو، تقریباً دو سوم نوجوانان آمریکایی از تیک تاک استفاده می کنند و این برنامه دارای 170 میلیون کاربر در سراسر کشور است.

کانادا
پس از اقدام آمریکا، کانادا در 28 فوریه اعلام کرد که استفاده از تیک تاک را در همه دستگاه‌های دولتی ممنوع می‌کند و گفت که این برنامه خطری «غیرقابل قبول» برای حریم خصوصی و امنیت دارد. همچنین دانلود این برنامه در آینده برای کارمندان مسدود خواهد شد. جاستین ترودو، نخست وزیر این کشور گفته که اقدامات بعدی ممکن در پی داشته باشد یا نباشد. ترودو گفت: من گمان می‌کنم وقتی دولت گام مهمی برمی‌دارد و به همه کارمندان فدرال می‌گوید که دیگر نمی‌توانند از تیک تاک در تلفن‌های کاری خود استفاده کنند، بسیاری از کانادایی‌ها، از مشاغل گرفته تا افراد خصوصی، در مورد امنیت داده‌های خود فکر می‌کنند و شاید انتخاب کنند.

نیوزلند
در 17 مارس، نیوزلند اعلام کرد که استفاده از تیک تاک در تلفن های قانونگذاران دولتی در پایان ماه ممنوع می شود. برخلاف کشورهای دیگر مانند انگلیس، این ممنوعیت همه کارکنان دولتی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد و فقط برای حدود 500 نفر در مجتمع پارلمانی اعمال می‌شود. رافائل گونزالس-مونترو، مدیر اجرایی خدمات پارلمانی گفت که مقامات می توانند در صورت نیاز به تیک تاک برای انجام وظایف دموکراتیک خود، تمهیدات ویژه ای اتخاذ کنند.

هندوستان
در سال 2020، هند به دلیل حفظ حریم خصوصی و نگرانی های امنیتی، تیک تاک و ده‌ها برنامه چینی دیگر از جمله برنامه پیام رسان WeChat را ممنوع کرد. این ممنوعیت مدت کوتاهی پس از درگیری میان سربازان هندی و چینی در مرز مورد مناقشه هیمالیا به کشته شدن 20 سرباز هندی و زخمی شدن ده ها تن انجام شد.

تایوان
در دسامبر 2022، پس از هشدار اف بی آی مبنی بر اینکه تیک تاک خطر امنیت ملی را به همراه دارد، تایوان استفاده بخش عمومی از تیک تاک راممنوع کرد. دستگاه‌های دولتی، از جمله تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و رایانه‌های رومیزی، مجاز به استفاده از نرم‌افزارهای ساخت چین، از جمله برنامه‌هایی مانند تیک تاک، معادل چینی آن Douyin، یا Xiaohongshu، یک برنامه محتوای سبک زندگی چینی نیستند.

پاکستان
مقامات پاکستانی از اکتبر 2020 تا کنون حداقل چهار بار تیک تاک را به دلیل نگرانی از تبلیغ محتوای غیراخلاقی به طور موقت ممنوع کرده‌اند.

افغانستان
طالبان در افغانستان تیک تاک و بازی PUBG را در سال 2022 به دلیل محافظت از جوانان در برابر «گمراه شدن» ممنوع کرد.