علی مزروعی، خبرنگار نقد روز: با رسیدن به موعد سال جدید و ایام تعطیلات همزمان با رونق گرفتن بازارهای اقتصادی بازار تعاملات سیاسی نیز رونق خواهد گرفت. 10 روز از انتخابات مجلس یازدهم گذشته و ترکیب ناهمگون نمایندگان منتخب انگیزه بیشتری به گروههای سیاسی برای تکاپو و فعالیت سیاسی میدهد تا بتوانند متناسب با سلیقه خود در تعیین ترکیب هیاترئیسه مجلس و روسای کمیسیونهای آن ایفای نقش کنند. اظهارات نمایندگان مختلف نیز نشان میدهد مذاکرات سیاسی برای یارکشیهای جناحی آغاز شده و در 3 ماه باقیمانده تا مسئولیت گرفتن نمایندگان جدید شدت نیز خواهد یافت.
ترکیب ناهمگون مجلس فرصت لابی را فراهم کرد
یکدست بودن مجلس یازدهم باعث شده بود ترکیب هیاترئیسه آن با ثبات بیشتری بر صندلی خود تکیه بزنند. در مجلس دوازدهم اما تنوع در نیروهای سیاسی حاضر باعث شده دیگر نتوان از قبل همهچیز را حدس زد. این تنوع به قدری است که هیچ یک از احزاب و ائتلافهای سیاسی بهطور اختصاصی نتوانستهاند حتی 20 درصد کرسیهای مجلس را صاحب شوند. اگرچه شانا با 18 درصد بیشترین سهم را در بین کرسیهای اختصاصی کسب کرده اما درصد بالای نمایندگان مستقل، اصلاحطلب و اصولگرایان غیرحزبی ترکیب مجلس را ناهمگون کرده و اشتراکات بسیار فهرستها با یکدیگر نیز مزید بر علت شده است تا هیچ یک از گروهها نتوانند خود را از پیش برنده تلقی کنند. در چنین فضایی رقابت سیاسی بعد از چند سال در مجلس معنای جدیتری پیدا کرده و عیار قدرت سیاسی چهرهها بهتر محک خواهد خورد.
اصلاحطلبان رای خود را در سبد قالیباف میاندازند
یکی از گروههای اقلیت در مجلس دوازدهم اصلاحطلبان هستند که توانستهاند با حدود 40 کرسی 15 درصد از جایگاههای تعیینتکلیف شده را به دست بیاورند. شاید در یک مجلس یکدست این 40 کرسی رقم چشمگیری به حساب نمیآمد اما در فضایی که ائتلاف قدرتمندتر مجلس تنها 18 درصد کرسی اختصاصی دراختیار دارد منطقا 4 نماینده اصلاحطلب نیز قدرت بیشتری برای لابی سیاسی کسب کرده و رایشان به هیاترئیسه مجلس اثرگذار خواهد بود. با توجه به اختلافنظر اساسی که اصلاحطلبان با بعضی چهرهها دارند از ابتدا پیشبینی میشد که آنها ناچار خواهند شد رای خود را به سبد قالیباف بهعنوان گزینه مد نظر شانا بیندازند. این پیشبینی با صحبتهای پزشکیان نماینده مردم تبریز و از چهرههای شاخص اصلاحطلب اکنون تا حد زیادی قطعیت یافته است.
مسعود پزشکیان در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنیبر اینکه اصلاحطلبان به سمت چه گزینهای برای ریاست مجلس خواهند رفت گفت: «باتوجه به فضایی که در روزهای گذشته به وجود آمده، به نظر میرسد که باید با آقای قالیباف در رابطه با موضوع ریاست مجلس دوازدهم صحبت کرد. برای تصمیمگیری در رابطه با ریاست مجلس دوازدهم، باید از همه نظرات و دیدگاهها استفاده کرد و نمیشود یکجانبه به مساله نگاه کنیم.»
پزشکیان در ادامه با کنایهای که میشود آن را خطاب به یکی از نمایندگان جدید برداشت کرد گفت: «اگر قرار باشد افرادی که در روزهای گذشته، اظهارات غیراخلاقی و غیرمنطقی مطرح کردند در قامت ریاست مجلس قرار بگیرند، قطعا ریاست آقای قالیباف منطقیتر به نظر میرسد. اینکه بیاییم هنوز از راه نرسیده و کار نکرده، فردی را نقد کنیم که کارهای زیادی انجام داده است، منطقی نیست؛ افرادی که به قالیباف نقد میکنند، کجای مملکت را توانستهاند درست کنند؟»
نیکزاد؛ گزینه بالقوه رقابت با قالیباف
حال که پایههای ریاست قالیباف در مجلس استحکام قبل را ندارد فضای جامعه کنجکاو است که ببیند رقبای او چه کسانی هستند و درصورت اینکه قرار باشد او از جایگاه ریاست کنار رود چه کسی میتواند جای او را بگیرد. پاسخ به این سوال را صرفا نمیتوان با مراجعه به آرای تهران به دست آورد. برخی تصور میکنند گزینههای اصلی رقابت با قالیباف احتمالا همان رقبای او در انتخابات هستند. اما از آنجایی که این چهرهها وجهه سیاسی قدرتمندی در سطح کشور نداشته و در تهران نیز آرای درصد کمی از مردم را کسب کردهاند ممکن است در رقابت با قالیباف نیز مورد توجه سایر نمایندگان قرار نگیرند، بهویژه اینکه یکی از آنها بهعنوان سرلیست فهرست امنا در چند روز اخیر حواشیای را نیز به وجود آورده و به جنجالآفرینی در مجلس تمایل نشان داده است. در چنین شرایطی نمایندگانی که به دنبال کنار گذاشتن محمدباقر قالیباف از ریاست مجلس هستند احتمال دارد به سمت گزینههای دارای سابقه اجرایی و سیاسی قابل قبولی بروند که در حوزه انتخابیه خود نیز رای مناسبی کسب کردهاند. علی نیکزاد نماینده مردم اردبیل از این جهت گزینه قابل قبولی به نظر میرسد. او که سابقه تصدی وزارتخانههای راه و شهرسازی و ارتباطات را در کارنامه دارد در مجلس نیز یک سال در قامت نایبرئیس دوم ایفای نقش کرده و دو سال نیز نایبرئیس اول مجلس بوده است. لذا به لحاظ مسئولیت در مجلس نیز سابقه خوبی دارد که میتواند سایرین را به حمایت از او دلگرم کند.
دولت کجای ماجراست
اگرچه دولتمردان مدعی عدم دخالت در انتخابات مجلس هستند تا نشان دهند همچون دولتمردان چند دوره گذشته به استقلال قوا اعتقاد بیشتری دارند اما در جریان انتخابات مجلس برخی کنشها از جانب چهرههای نزدیک به دولت باعث شد تا ابهاماتی در این باره به وجود بیاید. پس از آنکه مهرداد بذرپاش در گردهمایی شریان حضور یافت این شائبه قوت گرفت که اگر نگوییم دولت، لااقل وزیر راه که سابقه ریاست دیوان محاسبات را در کارنامه دارد چندان هم بیمیل نسبت به کنش انتخاباتی نیست. علاوهبر بذرپاش کنشهای پساانتخاباتی چهرههای منسوب به دولت نیز باعث شده نتوان با اطمینان از عدم حضور دولتیها در انتخابات صحبت کرد. میثم نیلی، مشاور وزیر ارشاد و برادر داماد رئیسجمهور نیز از چهرههایی است که در حمایت از یکی از نمایندگان جدید کنش نشان داده و این اقدام او به واسطه انتسابش به رئیسجمهور و انتصابش توسط دولت باعث میشود تا شائبه حمایت دولت از گروههای سیاسی قوت بگیرد. رجانیوز رسانهای که نیلی مدیرمسئول آن است پس از آنکه آن نماینده جدید به واسطه اظهارات جنجالبرانگیز خود مورد نقد رسانهها قرار گرفت در مطلبی حمایتگونه رسانههای منتقد را مورد عتاب قرار داد. بعد از آنکه رهبر انقلاب در دیدار با خبرگان نمایندگان را از ستیزهجویی و اختلاف بر حذر داشت این نماینده منتخب با حضور در صداوسیما خیلی زود به این تذکر پشت کرد و بار دیگر ضمن طرح اتهاماتی سعی در ایجاد جنجال داشت. رجانیوز اما بدون توجه به اظهارات او رسانههای منتقد را ستیزهجو نامید. این مواضع نشان میدهد حداقل چهرههای زیادی در دولت میل به تغییر قالیباف دارند و برای این امر تمام تلاششان را نیز به کار گرفتهاند. این چهرهها درصورتیکه رقبای قالیباف قدرت جذب آرای نمایندگان را نداشته باشند احتمالا به سمت چهرههای مورد وفاقتری همچون نیکزاد رفته و آنها را مورد حمایت قرار میدهند.