ندا اظهری، مترجم: چند سالی است که ظهور هوش مصنوعی بسیاری از معادلات را بر هم زده و سرعت کارها را تا حد قابل توجهی افزایش داده است. ظهور نرم‌افزار ChatGPT در اواخر سال 2022 نقطه عطف این فناوری بود و گویی ره صدساله را یک‌شبه طی کرد و با توجه به سر و‌صداهایی که در دنیا به پا کرد، توانست در کوتاه‌ترین زمان ممکن کاربران بسیاری را به خود جذب کند. به دلیل قابلیت‌هایی که این نرم‌افزار دارد، دانشگاه‌ها بیشترین هدف آن قرار گرفتند و خیلی زود بین دانشجویان فراگیر شد و آنها موفق شدند از این قابلیت در فرآیند آموزش و تحصیل خود بهره‌مند شوند. در این میان، مدل‌های زبانی بزرگ فرآیند مقاله‌نویسی و انتشار مقاله را دگرگون کرده است. نرم‌افزار ChatGPT با گذشت‌ بیش از یک سال و نیم از نخستین باری که در دنیا عرضه شد، همچنان توجهات را به خود جلب می‌کند. چت‌بات هوش مصنوعی به عنوان ابزاری رایگان در نوامبر 2022 از سوی شرکت فناوری OpenAI منتشر شد و دو ماه بعد، این نرم‌افزار به عنوان نویسنده در شماری از مقالات پژوهشی لحاظ شده بود. در محیط رقابتی دانشگاهی، هر ابزاری که به محققان اجازه می‌دهد مقالات بیشتری تولید کنند، پیشنهاد بسیار جذابی خواهد بود.

دانشمندان و کاربرد ابزارهای زبانی بزرگ در مقاله‌نویسی

به گزارش nature، پیش از عرضه عمومی نرم‌افزار ChatGPT، تنها متخصصان کامپیوتر می‌توانستند از این ابزار هوش مصنوعی استفاده کنند و محققان معمولا برای استفاده از ابزارهای زبانی بزرگ و پیشرفته به تخصص نیاز داشتند. اما پس از عرضه عمومی GPT، این نرم‌افزار کاربردی عمومی‌تر پیدا کرد که همین فرآیند، استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ را در نگارش مقالات پژوهشی تسریع کرده است. در نظرسنجی‌ای که در سال 2023 روی بیش از 1600 دانشمند انجام شد، حدود 30 درصد از آنها اظهار کردند که از ابزارهای مولد هوش مصنوعی برای نگارش مقالات خود کمک گرفته‌اند. البته مدل‌های زبانی بزرگ کاربردهای دیگری هم دارند و در میان دانشمندان در کدنویسی، ایجاد طوفان فکری در خلق ایده‌های پژوهشی و بررسی دقیق پژوهش‌ها و مقالات به کار می‌روند. پس از آن، مدل‌های زبانی بزرگ دیگری نیز از سوی سایر شرکت‌ها تولید شدند که می‌توان به Gemini گوگل و Claude 2 شرکت «آنتروپیک» اشاره کرد. محققان با مهارت‌های کاربردی حتی می‌توانند مدل‌های زبانی بزرگ شخصی‌سازی شده خود را توسعه دهند که به خوبی با سبک نگارش و زمینه علمی آنها سازگار باشد.

در این نظرسنجی‌ها مشخص شد که حدود 50 درصد از محققان اظهار کرده‌اند هوش مصنوعی مولد به محققانی که زبان اصلی آنها انگلیسی نیست در ویرایش و ترجمه مقالات کمک می‌کند. علاوه براین، در نظرسنجی انجام‌شده توسط شورای پژوهش‌های اروپا (ERC) که تامین‌کننده بودجه پژوهشی در اتحادیه اروپاست، 75 درصد از بیش از 1000 دریافت‌کننده کمک هزینه‌های این شورا اعلام کرده‌اند که هوش مصنوعی مولد قادر است موانع زبانی را در پژوهش‌ها تا سال 2030 کاهش دهد. همچنین 85 درصد معتقدند که هوش مصنوعی مولد می‌تواند کارهای تکراری مانند بررسی دقیق مقالات را انجام دهد و 38 درصد نیز بر این باورند که این فناوری بهره‌وری در علم را مانند کمک به محققان در نگارش سریع‌تر مقالات تسریع می‌کند.

اولویت کمیت بر کیفیت مقالات

اگرچه مقالاتی که با کمک ChatGPT تولید شده‌اند شباهت زیادی به مقالات تولید بشر دارد، اما مدل‌های زبانی بزرگ ممکن است خطاهایی نیز داشته باشند. افزایش سرعت تولید مقاله می‌تواند بازده مجلات را افزایش دهد و به‌طور بالقوه جایگاه شغلی ویراستاران و داوران مقالات را به خطر بیندازد. با توجه به بالا رفتن چشمگیر انتشار سالانه مقالات، داوران کافی برای بررسی دقیق مقالات، در دسترس نخواهد بود. مدل فعلی که در انتشار مقالات در بیشتر دانشگاه‌ها وجود دارد، این است که دانشگاه‌ها، محققان را مدام تشویق می‌کنند تا مقالات بیشتری تولید کنند در حالی که سیستم باید به سمتی حرکت کند که کیفیت بر کمیت اولویت داشته باشد.

تولید مقاله و ترجمه؛ اولویت استفاده دانشجویان از هوش مصنوعی

به گزارش universityworldnews، نخستین نظرسنجی ملی از دانشجویان و هوش مصنوعی از زمان ظهور ChatGPT نشان می‌دهد که در حال حاضر هوش مصنوعی مولد در دانشگاه‌های انگلیس به حالت عادی درآمده و بسیاری آن را پذیرفته‌اند به گونه‌ای که بیشتر دانشجویان از ابزار هوش مصنوعی برای پیشبرد تحصیلی خود استفاده می‌کنند و تنها 5 درصد از آنها به منظور تقلب و سوءاستفاده از فناوری از آن بهره می‌برند. اما برای جلوگیری از بروز شکاف دیجیتالی جدید، اقدامی فوری لازم است و دانشجویان خواهان سیاست‌ها و حمایت‌های روشن هوش مصنوعی هستند. در میان دانشجویانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، 53 درصد از هوش مصنوعی مولد برای کمک به تحصیلات خود استفاده کرده‌اند. معمول‌ترین استفاده از این فناوری، استفاده از هوش مصنوعی به عنوان معلم خصوصی است و 36 درصد نیز از آن برای کمک به تشریح مفاهیم استفاده می‌کنند. به ازای هر دانشجویی که هر روز از هوش مصنوعی مولد استفاده می‌کند، دانشجویی نیز وجود دارد که هرگز به سراغ ChatGPT یا «گوگل بارد» نرفته است که همین امر مزیت بزرگی برای برخی دانشجویان به شمار می‌رود. به طورکلی، دانشجویان مرد و نیز دانشجویان آسیایی بیش از سایر دانشجویان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. این شکاف تنها با قدرتمندتر شدن ابزارهای هوش مصنوعی مولد بیشتر خواهد شد. موسسات به جای اتخاذ رویکرد تنبیهی، باید دانشجویان را در استفاده موثر از هوش مصنوعی مولد آموزش دهند و آماده باشند تا ابزارهای هوش مصنوعی را در جایی ارائه دهند که بتوانند به یادگیری کمک کنند. همچنین یک شکاف دیجیتالی بین موسسات وجود دارد که برخی از آنها هوش مصنوعی را پذیرفته و برخی دیگر نیز هوش مصنوعی را به حاشیه کشانده‌اند. گزارشی که از این نظرسنجی به دست می‌آید، توصیه می‌کند که دانشگاه‌ها، سیاست‌های روشنی را در مورد استفاده از هوش مصنوعی ایجاد کرده، به دانشجویان چگونگی استفاده صحیح از آن را بیاموزند و ابزارهای هوش مصنوعی را برای دانشجویانی ارائه کنند که توانایی کار با آن را ندارند. مقامات آموزشی باید بررسی کنند که هوش مصنوعی چگونه ارزیابی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این نظرسنجی از سوی سرویس پذیرش دانشگاه‌ها و کالج‌ها (UCAS) در نوامبر 2023 و روی 1250 دانشجوی کارشناسی انجام شد که نگرش دانشجویان نسبت به طیف وسیعی از ابزارهای مولد هوش مصنوعی را بررسی کرد که از زمان راه‌اندازی ChatGPT در نوامبر 2022 پدیدار شده است. برخی یافته‌ها بازتاب داده‌های یک نظرسنجی دانشجویی در دنیاست که اواخر سال گذشته توسط مؤسسه غیرانتفاعی آمریکایی Chegg. org منتشر شد که در آن 40 درصد از دانشجویان از هوش مصنوعی در تحصیلات خود استفاده کرده‌اند.

در دانشگاه‌های انگلیس، هیجان ناشی از توانایی هوش مصنوعی مولد برای افزایش یادگیری، حمایت از دانشجویان و کاهش حجم کاری با نگرانی در مورد به‌کارگیری از آن برای تقلب همراه است. اما برخی کارشناسان بر این باورند که دانشگاه‌ها استانداردهای سختگیرانه‌ای را در این باب رعایت کرده‌اند. دانشجویان برای آشنایی با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی به موسسات اعتماد کرده و احساس می‌کنند کارکنان چگونگی عملکرد هوش مصنوعی را درک می‌کنند. درنتیجه، دانشجویان به جای اینکه از چت‌بات‌های هوش مصنوعی برای نگارش مقاله‌های خود استفاده کنند، از هوش مصنوعی به روش‌های محدودتری استفاده می‌کنند به طوری که از این فناوری برای کمک به مطالعه و انجام کارهای خود استفاده می‌کنند.

5 درصد دانشجویان ویرایش مقاله را با هوش مصنوعی انجام می‌دهند

طبق سیاست‌ها و خط‌مشی‌های ارائه‌شده برای هوش مصنوعی، به کارگیری 66 درصد از دانشجویان از هوش مصنوعی مولد برای توضیح مفاهیم، 54 درصد برای ارائه ایده‌های پژوهشی و 53 درصد برای خلاصه کردن مقالات قابل‌قبول است و نگرانی نسبت به آن مطرح نمی‌شود. تنها 3 درصد فکر می‌کنند که استفاده از متن هوش مصنوعی در ارزیابی‌ها بدون ویرایش قابل قبول است. 13 درصد از دانشجویانی که به ویرایش متن می‌پردازند از هوش مصنوعی برای تولید متن به منظور ارزیابی‌ها استفاده می‌کنند. در این خط مشی آمده است که تنها 5 درصد از دانشجویان متن یا مقاله تولید‌شده توسط هوش مصنوعی را بدون ویرایش شخصی در ارزیابی‌ها قرار می‌دهند که انتظار می‌رود این روند از سوی موسسات ممنوع شود. این موضوع از آن جهت نگران‌کننده است که تعداد محدودی از دانشجویان، توهمات هوش مصنوعی مولد را به عنوان یک مشکل واقعی در نظر می‌گیرند که ممکن است بیانگر آن باشد که اطلاعات را تایید نکرده و ممکن است از اطلاعات نادرست استفاده کنند. با توجه به دیدگاه دانشجویان در مورد چگونگی واکنش دانشگاه‌ها به طوفان هوش مصنوعی، 63 درصد تصور می‌کنند موسسه آنها سیاست روشنی برای استفاده از هوش مصنوعی در نظر دارد و تنها 12 درصد، این سیاست‌ها را به اندازه کافی روشن تلقی نمی‌کنند. بیشتر دانشجویان که 65 درصد از آنها را شامل می‌شوند، تصور می‌کنند دانشگاه آنها می‌تواند مقالات تولید‌شده توسط هوش مصنوعی را تشخیص دهد. براساس این خط‌مشی‌ها، 30 درصد از دانشجویان مورد‌بررسی با نفوذ هوش مصنوعی در آموزش عالی موافق یا کاملا موافق بوده‌اند که دانشگاه‌ها باید ابزارهای هوش مصنوعی را برای پیشبرد این فرآیند ارائه دهند. در این نظرسنجی، 9 درصد دانشجویان عنوان کرده‌اند که در حال حاضر از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. تنها 22 درصد از دانشجویان نسبت به حمایتی که در زمینه هوش مصنوعی دریافت کرده‌اند، ابراز رضایت داشته‌اند. تقریبا سه‌چهارم دانشجویان یعنی 73 درصد آنها انتظار دارند پس از پایان تحصیل از هوش مصنوعی استفاده کنند.

بسیاری از دانشجویان چگونگی استفاده از هوش مصنوعی را نمی‌دانند

نخستین یافته‌های این نظرسنجی که برای دانشمندان عجیب بود، تعداد دانشجویانی است که از هوش مصنوعی مولد استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که محققان انتظار داشتند دانشجویان با فرآیند فناوری‌های روز دنیا آشنا باشند اما نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بسیاری از دانشجویان در این بررسی‌ها هرگز به سراغ استفاده از ChatGPT نرفته و اطلاعی از این‌ نرم‌افزار هم ندارند. در مقابل، گروهی از دانشجویان به بهترین شکل می‌توانند به خود کمک کنند و به رغم نگرانی از شکاف دیجیتال ایجاد‌شده، از این نرم‌افزار هوش مصنوعی بهره برده‌اند. علاوه براین، محققان ابراز نگرانی کردند که چگونه بسیاری از موسسات برای بهبود یادگیری دانشجویان خود استفاده از هوش مصنوعی را نادیده می‌گیرند. واکنش تندی برای جلوگیری از تقلب دانشجویان با استفاده از هوش مصنوعی وجود داشته که به نظر قابل درک است. بسیاری از موسسات نگران هستند که در ارزیابی آنها مشکلی ایجاد شود، در حالی که تلاش دانشگاه‌ها برای جلوگیری از تقلب دانشجویان در اغلب موارد موفقیت‌آمیز بوده اما با پیشرفت ابزارهای هوش مصنوعی و دانشجویان در استفاده بهتر از آنها، این امر ممکن است خیلی دوام نداشته باشد. علاوه براین، شمار دانشجویانی که به دنبال استفاده بیشتر از هوش مصنوعی هستند در حال افزایش است اما بسیاری از آنها هنوز از چگونگی استفاده از این فناوری اطلاع دقیقی ندارند. بنابراین می‌تواند نقش مهمی برای موسسات در آموزش سواد هوش مصنوعی داشته باشد. نکته قابل توجهی که در این میان وجود دارد این است که تنها 9 درصد از موسسات آموزش عالی از زمانی که ابزارهای مولد هوش مصنوعی در دسترس قرار گرفته‌اند، تغییرات قابل توجهی داشته‌اند. اگر این موسسات بتوانند روش‌های اصلی استفاده از هوش مصنوعی را مورد‌آزمایش قرار دهند، می‌توانند از مزیت‌های این فناوری در مسیر آموزش عالی بهره‌مند شوند.

شکاف دیجیتال با ادغام هوش مصنوعی در فرآیند آموزشی

این نظرسنجی شکاف‌های دیجیتال را براساس قومیت و ثروت نشان داده است. در حالی که 58 درصد از دانشجویانی که از سوابق پرباری برخوردارند از هوش مصنوعی مولد برای ارزیابی استفاده می‌کنند، این آمار برای دانشجویانی که سابقه کم‌فروغ‌تری دارند به 51 درصد می‌رسد. به نظر می‌رسد دانشجویانی که پیشینه قومی آنها به آسیا برمی‌گردد در مقایسه با دانشجویان سفیدپوست یا سیاهپوست بیشتر از هوش مصنوعی مولد بهره‌مند می‌شوند. در حالی که تفاوت زیادی در نسبت کلی دانشجویان دختر و پسر در استفاده از هوش مصنوعی وجود ندارد، در چگونگی استفاده از آن تفاوت جنسیتی معنادار می‌شود، به گونه‌ای که دانشجویان پسر بیشتر از ابزارهای هوش مصنوعی تولید متن و مقاله بهره می‌برند و احتمالا از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و کدگذاری استفاده می‌کنند، در حالی که دانشجویان دختر از هوش مصنوعی بیشتر برای ویرایش، ترجمه متن و رونویسی گفتار استفاده می‌کنند.

‌شکاف دیجیتال‌ ممکن است درمورد استفاده موسسات از هوش مصنوعی مولد نیز اعمال شود. بخش آموزش عالی انگلیس اغلب به این متهم می‌شود که گام‌هایی را که برای پیشبرد و ایجاد تغییر لازم است، آهسته برمی‌دارد اما این تنها در مورد رویکرد هوش مصنوعی مولد صدق می‌کند. در حالی که بسیاری از موسسات رویکرد تاریخی خود را حفظ کرده‌اند، برخی دیگر به سرعت در راستای ادغام هوش مصنوعی با تجهیزات آموزشی حرکت کرده‌اند تا در این مسیر بتوانند به دانشجویان علاقه‌مند نیز کمک کنند. به نظر می‌رسد هر دو رویکرد خطراتی را به دنبال دارد اما با توجه به مزایای بالقوه‌ برای پذیرش هوش مصنوعی در بهبود تجربه دانشجویی برای بیشتر دانشجویانی ‌که انتظار دارند بتوانند در آینده از فناوری هوش مصنوعی استفاده کنند، بعید به نظر می‌رسد موسسه‌ای بتواند برای بلندمدت از مقابله مستقیم با آن اجتناب کند. این نظرسنجی نشان می‌دهد که یکی از برنامه‌های محبوب هوش مصنوعی که توسط 37 درصد دانشجویان مورد‌استفاده قرار می‌گیرد، ابزاری است که برای تقویت و ویرایش نوشتاری به کار می‌رود. این در حالی است که 30 درصد از دانشجویان اعلام کرده‌اند از ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT برای تولید متن و 25 درصد هم از این نرم‌افزار برای ترجمه متن بهره می‌برند که یکی از نمونه‌های پرطرفدار آن، «گوگل‌ترنسلیت» است که به ویژه در سال‌های اخیر بیشتر از این فناوری در بالا بردن دقت ترجمه متون استفاده کرده است. استفاده از هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی طیف گسترده‌ای دارد که شامل ایجاد ساختار مقاله، پرسش از متن مقاله توسط هوش مصنوعی و آزمودن دانش دانشجویان و تولید تصاویر هوش مصنوعی می‌شود.