هومن جعفری، مترجم: برای بزرگداشت دهمین سالگرد فروپاشی صرافی بیت‌کوین «مت گاگس»، مارک هانتر، نویسنده کتاب «فاجعه نهایی: چگونه «مت گاگس» نیم‌میلیارد دلار از دست داد و بیت‌کوین تقریبا کشته شد» به سوالاتی می‌پردازد که 10 سال بعد هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند.
هنگامی که صرافی ژاپنی بیت‌کوین مت گاگس در فوریه 2014 سقوط کرد، نگرانی‌های موجهی وجود داشت که این سقوط می‌تواند صنعت نوپای ارز دیجیتال را هنوز شروع‌نشده نابود کند. اکنون به‌راحتی می‌توان چنین نگرانی‌هایی را به‌سخره گرفت، اما در آن سال بسیاری از مردم با توجه به اینکه بیت‌کوین هنوز با چنین فاجعه‌ای روبه‌رو نشده بود، در همین راستا فکر می‌کردند.
مارک هانتر 20 سال نویسنده و نویسنده سایه و از سال 2017 یک نویسنده برجسته ارزهای دیجیتال بوده است. او نویسنده کتاب فاجعه نهایی: چگونه «مت گاکس» نیم‌میلیارد دلار از دست داد و بیت‌کوین تقریبا کشته شد است. مجموعه پادکست‌های متعددی را هم پیرامون این رمزارز ایجاد کرده است.
بیش از 880 هزار بیت‌کوین بین مارس 2011 تا ژانویه 2014 توسط این صرافی گم شده یا از آن به سرقت رفته، حجمی که امروز به ارزش حیرت‌آور 45 میلیارد دلار است و با این حال، با گذشت دهمین سالگرد فروپاشی آن، هنوز چندین سوال مهم وجود دارد که بی‌پاسخ بماند.

چه کسی این کار را کرد؟
یکی از سوالات کلیدی که ناشناخته باقی مانده، این است که آیا ما همه مقصران را می‌شناسیم یا خیر؟ بیش از 809 هزار بیت‌کوین از طریق شش‌ هک در این صرافی به سرقت رفت و ما فقط دو نام مرتبط با یک هک را می‌شناسیم؛ الکسی بیلوچنکو و الکساندر ورنر که متهم به عضویت در گروه هک روسی هستند و در اکتبر 2011 صرافی را به خطر انداختند. درطول 26 ماه، این دو به سرقت و شستن 647 هزار بیت‌کوین از کیف پول سرد صرافی کمک کردند.
ورنر و بیلوچنکو تنها توسط مقامات ایالات‌متحده به پولشویی بیت‌کوین‌ها متهم شده‌اند و نه خود هک که می‌تواند نشان‌دهنده فقدان شواهد علیه آنها در این اتهام باشد.
جدای از این اتهامات که در سال 2017 مهروموم شد و در ژوئن سال گذشته علنی شد، ما هیچ ایده‌ای نداریم که چه کسی 162 هزار بیت‌کوین باقی‌مانده را دزدیده است. 79956 بیت‌کوین به آدرس معروفی که با نام 1Feex شروع می‌شود، گره خورده است، درحالی‌که 77500 بیت‌کوین سرقت‌شده در سپتامبر 2011 هرگز ردیابی نشده است. این هک آنقدر موفق بود که تا سال 2015 شناسایی نشد.
سپس فردی است که دوهزار بیت‌کوین را در ژوئن 2011 دزدید و باعث شد ارزش بیت‌کوین از 17.50 دلار به 0.01 دلار سقوط کند. همچنین یک هکر زیرک بیش از نیمی از سکه‌های موجود در صرافی را وقتی هک کرد که مارک کارپلس، مدیرعامل صرافی در یک بی‌احتیاطی محض کیف پول سخت‌افزاری را روی یکی از درایوهای شرکت بدون اقدامات احتیاطی سوار کرده بود. آنها خوش‌اقبال بودند که هکر به هر دلیلی به‌جای 300 هزار بیت‌کوین موجود در صرافی، با آنها مذاکره کرد و به دزدیدن یک درصد از این بیت‌کوین‌ها یعنی 300 بیت‌کوین اکتفا کرد. در تمام این موارد، ما نمی‌دانیم چه کسی این کار را انجام داده و اکنون تقریبا مسلم است که هرگز انجام نخواهیم داد. بسیاری گمان می‌کنند این دو هک به هم مرتبطند اما مدرکی نیست.

چگونه اتفاق افتاد؟
از 881865 بیت‌کوینی که این صرافی را به‌صورت ناخواسته ترک کردند، تنها می‌توانیم با اطمینان بگوییم که چگونه 72409 بیت‌کوین از دست رفته است. 30 هزار بیت‌کوین به‌عنوان سپرده به مشتریان توسط سیستم صرافی ثبت شد، درحالی‌که درواقع توسط هکرها به سرقت رفتند. خطای مارک کارپلس در اکتبر 2011 منجر به ارسال 2609 بیت‌کوین به آدرسی شد که وجود نداشت.
در مورد هک ژوئن 2011، ما می‌دانیم که هکر توانسته از طریق یک حساب کاربری در سطح مدیر به سرور صرافی دسترسی پیدا کند. این در ابتدا به حسابرس صرافی نسبت داده شد، اما بعدا مشخص شد این حساب جد مک‌کالب، بنیانگذار صرافی بود که شرکتش را به مارک کارپلس فروخته بود اما به‌طور غیرقابل‌توضیحی هنوز دارای امتیازات مدیر بود. گمان می‌رود هکر جزئیات را زمانی به‌دست آورد که کل پایگاه داده کاربران صرافی به همراه 79956 بیت‌کوین در هک Feex ۱ به سرقت رفت.
با توجه به اینکه مقامات ایالات‌متحده به نام ورنر و بیلوچنکو به‌عنوان بخشی از گروهی که در اکتبر 2011 صرافی را هک کردند، مطمئن بودند، آنها باید شواهدی برای تایید ادعاهای خود داشته باشند، اما تا قبل از محاکمه عمومی این جزئیات احتمالا هرگز فاش نخواهد شد.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.