نگاهی به علت‌های ساختاری مشارکت پایین‌تر از میانگین در تهران

مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت و حقوقی شورای شهر تهران: یکی از اتفاقاتی که در این دوره بسیار مورد توجه بود، میزان مشارکت شهروندان در انتخابات بوده و همه ما شاهد بودیم که در یک جنگ ترکیبی، در یک عملیات شناختی- روانی پیچیده دو لبه قیچی جریانات خارجی و امتداد آنها در داخل کشور تمام تلاش خود را انجام دادند که میزان مشارکت در انتخابات را کاهش دهند؛ اما با وجود همه این فشارها در بسیاری از استان‌های کشور شاهد یک مشارکت پرشور و قابل قبول بودیم، با این حال متاسفانه میزان مشارکت در حوزه انتخابیه تهران یک عدد قابل قبولی نبود و پیامد عدم مشارکت بخشی از شهروندان تهرانی نیز منجر به کاهش میانگین درمجموع کشوری شد.
تمام تحلیل‌های ما در بررسی علل عدم مشارکت شهروندان تهرانی معطوف به امر سیاسی است، اما واقعیت این است که بخشی از عدم مشارکت شهروندان به ساختار ضد مشارکت و ضد عدالت انتخابات در حوزه‌های انتخابی بزرگ مثل حوزه تهران برمی‌گردد. در اکثر حوزه‌های انتخابیه مردم بین یک یا دو نفر را انتخاب می‌کنند اما در تهران همه شهروندان باید ۳۰ نفر را انتخاب کنند، آیا این با عدالت برابری دارد؟! یک شهروند در نقطه‌ای از کشور حق انتخاب یک نفر را دارد و شهروند دیگری در نقطه‌ای دیگر از کشور حق انتخاب ۳۰ نفر را دارد. فکر نمی‌کنیم این ساختار، ساختاری غلط و اشتباه است. اگر ما حوزه‌های انتخابی بزرگ را براساس جمعیت به حوزه‌های کوچک تقسیم کنیم و اگر شهروندان تهرانی متناسب با منطقه سکونت‌شان، به‌جای انتخاب ۳۰ نماینده حق انتخاب یک نماینده را داشته باشند، اگر ما اجازه دهیم شهروندان ری، پردیس، منطقه‌۴، منطقه‌۵ و سایر مناطق تهران که بعضی از این مناطق از یک استان بزرگ‌تر هستند نامزدها و منتخبان خودشان را انتخاب کنند، اتفاقی که می‌افتد این است که میزان مشارکت بالا خواهد رفت. اگر امکان انتخاب یک نامزد برای هر شهروند در حوزه انتخابی تهران فراهم شود سلایق مختلف و علایق گوناگون در مجلس شورای اسلامی حضور خواهند داشت.
معمولا بعد از انتخابات‌ها کمتر از کسانی که در انتخابات شرکت نمی‌کنند، صحبت می‌شود یا اگر هم صحبت می‌شود ما مساله را صرفا به امر سیاسی تقلیل می‌دهیم، اما توجه نمی‌کنیم که ممکن است ساختار انتخاباتی ساختاری غلط باشد. امروز ما در ملاقات‌های مردمی وقتی با شهروندان صحبت می‌کنیم یکی از گلایه‌های آنها این است که ما نمایندگان تهران را نمی‌شناسیم، نمایندگان تهران در مناطق ما دفتر ندارند، ما امکان مراجعه به نمایندگان تهران را نداریم، در‌صورتی‌که شما می‌دانید و کسانی که با فضای انتخابات آشنا هستند، می‌دانند در شهرستان‌ها و در حوزه‌های کوچک این‌گونه نیست.
این مساله در مورد شورای اسلامی شهر تهران هم صادق است؛ چراکه این امکان فراهم نیست که شهروندان تهرانی در مناطق ۲۲گانه هر کدام نماینده خودشان را انتخاب کنند. ما ۲۲ منطقه در تهران داریم و ۲۱ عضو در شورای شهر، چه مشکلی پیش می‌آید که شهروندان براساس جمعیت در مناطق ۲۲گانه تهران نماینده خودشان را در صحن داشته باشند، چرا باید همه شهروندان تهرانی به ۲۱ عضو برای شورای شهر رأی دهند؟! چرا باید همه شهروندان تهرانی به ۳۰ نفر به‌عنوان نماینده تهران رأی بدهند؟! آیا اصلا در مدت زمان تبلیغات یک هفته‌ای امکان شناخت ۳۰ نفر وجود دارد؟!
امیدوارم این حرف‌هایی که زدیم، این یادداشت، فصل جدیدی در مورد انتخاب و بهبود امکان مشارکت در فضای کارشناسی کشور باز کند. امیدواریم این دغدغه ما که دغدغه بخشی از شهروندانی است که در انتخابات شرکت نکردند و دلیل آنها برای عدم‌مشارکت، سیاسی نبود بلکه عدم‌شناخت بود، برطرف شود. از منتقدان دعوت می‌کنم که انتقادهای خود را در این خصوص مطرح کنند و این آمادگی را دارم که با آنها به گفت‌وگو بنشینیم. از شهروندانی که با وجود رفتار برخی سیاسیون و وجود برخی مشکلات، آرای خود را به صندوق‌ها انداختند، قدردانیم و امیدواریم دغدغه‌های مقام‌معظم‌رهبری (حفظه‌الله‌تعالی) در انتخابات‌های آینده بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.