زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: سنجه‌های مختلفی را می‌توان برای بررسی عملکرد و کیفیت فعالیت دانشگاه‌ها مدنظر قرار دادُ مثل رتبه‌بندی‌های مختلفی که امروز محل استناد و استفاده کشورهاست و می‌تواند مقیاسی برای اندازه‌گیری موفقیت سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ها باشد. به جز آن، همین عددها برای تصمیم‌گیری بسیاری از اساتید و دانشجویان تعیین‌کننده و محل رجوع و در میزان همکاری‌ها و جذب دانشجویان بین‌المللی تاثیر‌گذار است. «فرهیختگان» هم با توجه به اهمیت آنها در چند شماره برخی رتبه‌بندی‌های مهم بررسی کرد که واکنش‌های متعددی هم درپی داشت. در روزهای پایانی سال1402 نگاه دقیق‌تر به آخرین تغییرات 12 دانشگاه بزرگ در هفت نظام رتبه‌بندی داشتیم. اما پیش از مطالعه چند نکته را باید یادآوری کرد:
1. رتبه‌‌بندی‌ها متنوعی و مهمی در جهان وجود دارد اما در این گزارش بیشتر فعالیت‌های علمی مورد توجه بوده و از همین باب برخی تغییرات رنکینگ‌ها مثل وبومتریک یا گرین‌متریک مدنظر قرار نگرفته است.
2. رتبه‌بندی‌ها تاثیرگذار و مفید هستند اما هیچ‌کدام کامل نیستند. نمی‌توانند تنها معیار در ارزیابی دانشگاه‌ها باشند اما به هرحال سنگ محکی در مقیاس جهانی هستند که فاصله ما را با کشورهای دیگر نشان می‌دهند. هر کدام از آنها نقاط ضعف و قوتی دارند که نباید بدون توجه به آنها نتیجه‌گیری کرد.
3. وضعیت دانشگاه‌های ایرانی در آخرین نسخه رتبه‌بندی‌های مورد بررسی خوب نیست. نیمی از تغییرات 12 دانشگاه بزرگ کشور نزولی بوده است و تنها حدود یک‌سوم رتبه‌های جدید نسبت به دوره زمانی قبلی‌اش ارتقا یافته است. افت جایگاه را نمی‌توان با قلب واقعیت حل کرد. باید پذیرفت وضعیت دانشگاه‌ها به‌ویژه از حیث علمی خوب نیست و تداوم این روند به‌زودی در میزان تولیدات علمی و مرجعیت علمی ایران در بین سایر کشور هم نمایان خواهد شد.

4. چالش‌های جریان علمی با حرف و گزارش درمان نمی‌شود؛ علاج واقعه هم صرفا درون دانشگاه نیست. اگرچه این وضعیت متاثر از نحوه برنامه‌ریزی و اداره در سال‌های دور و نزدیک دانشگاه‌ها بوده اما محدود کردن آن به مدیران دانشگاهی یا وزارت علوم خطاست. بخشی از شرایط امروز متاثر از سیاست‌ها، فقدان نظارت و برنامه‌ریزی‌های کلان و کم‌توجهی بخش‌های گوناگون تاثیرگذار بر علم و فناوری کشور است و باید علاج آن را خارج از دانشگاه یافت.

متن کامل گزارش را از اینجا بخوانید.