علیرضا نیک خواه: حجت‌الله عبدالملکی،  دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی در نشست هم‌اندیشی ملی استلزامات مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی که در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار ‌شد گفت: ۱۸ منطقه آزاد و ۷۹ منطقه ویژه اقتصادی مصوب مجلس شورای اسلامی در کشور وجود دارد که تاکنون ۴۸ منطقه آزاد و ویژه اقتصادی فعال ایجاد شده و بقیه موارد مصوب شده نیز باید ایجاد و فعال شوند.

وی با بیان اینکه در مناطق آزاد تجاری، صنعتی و اقتصادی مبتنی بر و بند 11 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و بر اساس الگوی اسلامی _ ایرانی برنامه‌ریزی و اقدام می کنیم افزود: تا قبل از دولت سیزدهم، تعداد ۸ منطقه آزاد تجاری فعال در کشور وجود داشت که در دولت سیزدهم ۱۰ منطقه آزاد نیز به آنها اضافه شد و اکنون تعداد ۱۸ منطقه آزاد تجاری در کشور وجود دارد که عملکرد مناسب و قابل قبولی دارند.

عبدالملکی در ادامه به تشریح برخی اقدامات انجام شده در این مناطق آزاد پرداخت و گفت: در سال ۱۴۰۱ میزان صادرات انجام شده از این مناطق آزاد ۱۸ میلیارد دلار است که یک‌سوم کل صادرات کشور را شامل می‌شود ودرواقع مناطق آزاد موفق شدند یک‌سوم ارز مورد نیاز کشور را تامین کنند.

همچنین برای حدود ۷۰۰ هزار نفر شغل ایجاده کرده اند در حالی‌که جمعیت این مناطق در حدود 1/1 میلیون نفر است. علاوه براین موارد حدود ۸۰ درصد ترانزیت کالایی کشور از طریق مناطق آزاد تجاری و ویژه انجام می‌شود و از نظر عمران و آبادانی علاوه برمنطقه، مناطق هم‌جوار نیز بهره مند شده اند.

وی درادامه از تلاش برای رشد 5 برابری این آمارها در گام دوم خبرداد.عبدالملکی گفت: طی دو سال و نیم گذشته، میزان سرمایه‌گذاری که تبدیل به ساختمان، کارخانه و ... شده است،160 هزار میلیارد تومان دربخش داخلی و 300 میلیون یورو در بخش سرمایه‌گذاری خارجی بوده که تقریبا سرعت رشدی معادل دو ونیم برابر مدت مشابه دردوره قبل خود داشته است.

وی افزود: در حوزه صادرات نیز مناطق آزاد تراز تجاری مثبت 750 میلیون یورویی داشته و مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مجموع در سال 1401 حدود 18 میلیارد یورو صادرات داشته اند که با کسر 3 ونیم میلیارد یورو مصارف ارزی این مناطق، 14 و نیم میلیارد یورو تراز مثبت داشته اند.عبدالملکی ادامه داد: در گذشته تمرکز روی صادرات محصولات خود مناطق آزاد یا صادرات مجدد از این مناطق بود اما رویکرد ما در چند سال گذشته علاوه بر موارد قبلی، صادرات از سرزمین اصلی نیز بوده است.

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی با بیان اینکه در دولت سیزدهم راهبرد و سیاست‌ اصلی بر محوریت مردم و جهانی‌سازی است گفت: درجهت توسعه با محوریت مردمی، گره‌گشایی از مشکلات کارآفرینان، ارتقاء رفاه ساکنان و حفظ منافع ملی را دنبال می‌کنیم.وی همچنین گفت: درحوزه جهانی‌سازی نیزتکمیل زیرساخت‌های اقتصادی در سطح بین‌الملل، تکمیل زیرساخت‌های سخت افزاری اقتصاد بین‌الملل، ایجاد مناطق آزاد مشترک بین‌المللی ، جذب سرمایه‌گذار خارجی و الگوسازی جهانی را دنبال می‌کنیم.

عبدالملکی به‌طور نمونه در مورد ایجاد مناطق آزاد بین‌المللی گفت: با ۲۱ کشور برای این موضوع در حال مذاکره هستیم که تقریبا تمامی کشورهای همسایه و برخی کشورهای دورتر را شامل می‌شود که اولین منطقه آزاد بین‌المللی مشترک، با مشارکت ایران و سوریه ایجاد خواهد شد.

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی در ادامه به برخی معضلات بنیادی و راهکارهای رفع آن گفت: اقداماتی از جمله‌ ثبت‌ تمامی کالاهای ورودی و خروجی، اصلاح فرآیند ثبت شرکت‌ها و حذف شرکت‌های صوری و اتخاذ سیاست‌های صادرات ‌محور (که باعث مثبت شدن تراز تجاری مناطق آزاد شده) را می‌توان ذکر کرد.

عبدالملکی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع جهش در سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: در این خصوص دو برنامه بهبود فضای کسب‌وکار و طراحی بسته‌های سرمایه‌گذاری را دنبال می‌کنیم.

وی با بیان اینکه طبق شاخص‌ها، کشورهای دنیا از نظر سهولت کسب و کار به 4 گروه خیلی ساده، ساده، متوسط و پائین‌تر از متوسط تقسیم‌بندی می‌شوند، افزود: با اینکه کشور ما از نظر شاخص سهولت کسب و کار در گروه سوم یعنی متوسط قرار می‌گیرد اما در همین راستا در سال ۱۴۰۲ دوبار این شاخص در مناطق آزاد بررسی و مشخص شد که مناطق آزاد در گروه دوم یعنی "ساده" از نظر سهولت کسب و کار دسته‌بندی می‌شود و برنامه‌ریزی‌هایی انجام می‌دهیم که به رده اول یعنی خیلی ساده ارتقاء پیدا کنیم.

وی در مورد طراحی بسته سرمایه‌گذاری نیز گفت: یک‌هزار بسته سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، تجاری، فرهنگی، خدمات، انبارداری و ... به ارزش 900 همت (معادل 20 میلیارد یورو) طراحی شده که این پروژه‌ها در دسترس عموم قرار دارد.

عبدالملکی گفت: در 10 ماهه نخست سال 1402 تقاضا برای سرمایه‌گذاری 2 هزار و 450 طرح به ارزش 740 همت و 3 میلیارد یورو در 880 هزار میلیارد تومان بوده است که از این تعداد یک هزار و868 طرح به ارزش 350 همت (328 همت+ 3 میلیارد یورو) تائید شدند و یک هزار و 522 طرح آن به ارزش 115 هزار میلیارد تومان (یعنی 113 همت به‌علاوه 13 میلیون یورو) آغاز شده است.