رقابتی کردن انتخابات قابل تقدیر است نه تمسخر

عطیه همتی، دبیرگروه نقد روز: انتخابات مجلس شورای اسلامی 1402 نیز با همه گمانه‌زنی‌ها و پیش‌بینی‌هایی که چه قبل از احراز صلاحیت‌ها چه بعد از آن مطرح بود به پایان رسید. اگرچه در برخی مناطق مانند تهران انتخابات به دور دوم رسید اما چهره احتمالی مجلس دوازدهم تا حد زیادی برای عموم مردم مشخص شد. آنچه که پیش از انتخابات مجلس به‌خصوص در زمان احراز صلاحیت‌ها بیشترین موضوعیت را داشت، رقابتی شدن انتخابات بود، به‌گونه‌ای که سلایق مختلف سیاسی بتوانند در هر شهری کاندیدای مورد نظر خود را پیدا کنند و نامشان را روی تعرفه بنویسند. جلسات گروه‌های سیاسی مختلف نیز پیرامون انتخابات مردم را منتظر ائتلاف یا لیست‌ها و کاندیداهای حمایتی آنان نگه داشت تا به گرمی تنور انتخابات 1402 بیفزاید.
حزب کارگزاران جلسات مختلفی با اعضای خود برگزار کرد که توسط رسانه‌های موسوم به خودش به شکل پررنگی پوشش داده شد. اصلاح‌طلبان نیز جلسات مختلفی تشکیل دادند که درنهایت بعد از اعلام قطعی کاندیداهای احراز صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان، تصمیم گرفتند که هم لیستی در انتخابات نداشته باشند و هم از لیستی حمایت نکنند.
اگرچه 110 فعال سیاسی اصلاح‌طلب در بیانیه‌ای تحریم انتخابات و عدم مشارکت در آن را روش مناسبی برای اعتراض ندانستند و خواهان مشارکت در انتخابات شدند ولی باز هم اصلاحات تصمیم گرفت از شرکت در رقابت انتخابات مجلس یازدهم به‌خصوص در تهران انصراف بدهد. موضوعی که باز هم «رقابتی» شدن انتخابات را تحت تاثیر قرار داد و رقابت لیست‌ها را بین اقشار مختلف اصولگرایان تعریف کرد. با اینکه هنوز هیچ ائتلاف و لیستی از سوی اصولگرایان منتشر نشده بود، همچنان چانه‌زنی‌ها در محافل برقرار بود.
علی مطهری سوم اسفندماه و در فاصله یک هفته مانده به انتخابات به‌طور جدی وارد میدان شد و در انتقاد به رویکرد مجلس یازدهم و دولت سیزدهم لیست «صدای ملت» را با سر لیستی خودش منتشر کرد. لیستی متشکل از چهره‌های قدیمی و تازه‌ای که برای رقابتی شدن انتخابات و رای قشر منتقد دولت و مجلس به صحنه انتخابات آمدند. موضوعی که با واکنش‌های مختلفی از سوی فعالان سیاسی مواجه شد. با اینکه توقع می‌رفت این اقدام مطهری از سوی بدنه اصلاحات حمایت شود اما جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات به طعنه در توییتی اعلام کرد که جبهه اصلاحات هیچ لیست حمایتی و حتی «نیابتی» در انتخابات ندارد و عملا با لیست علی مطهری مرزبندی کرد تا در صورت شکست مطهری این شکست به پای اصلاح‌طلبان نوشته نشود. بعد از این بود که بسیاری از اصلاح‌طلبان تندرو نیز با حمله به مطهری این اقدام وی را نقد کردند و او را از پیش بازنده اعلام کردند. عدم حمایت بدنه اصلی اصلاحات از مطهری به‌گونه‌ای بود که مطهری حتی مجبور شد کنفرانس مطبوعاتی خودش را نیز در خبرگزاری اصولگرای تسنیم برگزار کند.
بعد از این کنفرانس خبری علی مطهری که در تسنیم برگزار شد، وی حتی مورد نقدها و حملات تند‌وتیز اصولگرایان نیز قرار گرفت و آنها برخی اظهارات مطرح شده وی را خلاف موازین گذشته‌اش اعلام کردند. با این حال مطهری بدون حمایت قاطع از سوی منتقدان دولت و به دور از سر و صداهای انتخاباتی یک‌تنه تلاش کرد رای منتقدان دولت و مجلس را با خود همراه کند و بعد از اعلام لیست خود توانست حمایت برخی چهره‌های سیاسی کشور را به همراه داشته باشد. اگرچه حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق نتوانست برای حضور در مجلس خبرگان از شورای نگهبان رای مثبت بگیرد و وارد رقابت شود اما وی نیز از لیست مطهری حمایت کرد.
علی لاریجانی نیز علاوه‌بر حمایت از لیست مطهری از محمدباقر نوبخت سخنگوی پیشین دولت در زمان حسن روحانی که از رشت کاندیدای مجلس شده بود حمایت کرد تا انتخابات شکل رقابتی‌تری به خود بگیرد و تنور انتخابات گرم‌تر شود.
با این حال اگرچه نه لیست مطهری و نه محمدباقر نوبخت و حتی محمدرضا باهنر که این بار بعد از 8 سال از کرمان زادگاه خود نامزد شده بود، نتوانستند رای لازم برای حضور در مجلس شورای اسلامی را در انتخابات از سوی مردم بگیرند اما نفس شرکت کردن آنها در انتخابات مجلس و گرم کردن رقابت‌های شهرستانی اقدام درست و ستودنی و در جهت مشارکت‌های مردمی بود. توییت محمدباقر نوبخت بعد از شکست وی در انتخابات رو به همشهریانش که به وی رای ندادند اگرچه با تمسخر یا حاشیه‌سازی‌هایی از سوی برخی جریان‌های تندرو همراه بود اما آنچه که مسلم است جدی گرفتن انتخابات و رقابتی کردن آن از سوی چهره‌های سیاسی از هر طیف و جریان سیاسی خدمت مستقیم به مشارکت در انتخابات است و هرگونه خدمت و کمک به مشارکت در انتخابات خدمت مستقیم به جمهوری اسلامی ایران است و به جای توهین و تمسخر باید ارزشمند تلقی شود.
در سمت دیگر اهمیت این کنش انتخاباتی اعتدالی‌ها و اصلاح‌طلبان میانه است درحالی‌که جبهه اصلاحات عملا ریل حرکت خود را به سمت رادیکالیسم سوق داد و رئیس دولت اصلاحات را نیز با خود همراه کرد، اما اصلا‌ح‌طلبان معتدل هنوز راه تغییر را در صندوق رای جست‌وجو می‌کنند و حتی بعد از شکست در این رقابت بر اصل دموکراسی و آداب و ملزومات آن احترام می‌گذارند.