ایده‌های جدید بسیج دانشگاه امام صادق(ع)؛
فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار گروه دانشگاه: دانشگاه همیشه به‌عنوان عنصری اثرگذار در جامعه شناخته می‌شود که بخشی از این اثرگذاری توسط اساتید و اعضای هیات‌علمی و بخش دیگر آن که بر جوانان یک جامعه اثر می‌گذارد، دانشجویان هستند. یکی از مهم‌ترین عرصه‌های این اثرگذاری در فرهنگ خلاصه می‌شود. جمعی از دانشجویان تصمیم گرفتند در روزهای جشنواره فجر که به‌عنوان بهار سینمای ایران شناخته می‌شود، نقطه آغازی را برای تاثیر مفهومی بر سینما در قالب «محفل آرمان» کلید بزنند. در ادامه این گزارش به سراغ فعالان دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) رفته‌ایم. دانشجویان بسیج دانشگاه امام صادق(ع) که به شکل تخصصی در حوزه فرهنگ ورود داشتند و حالا با تشکیل محفل آرمان تلاش دارند تا مواجهه نزدیک‌تری با فضای سینما داشته باشند.
نشریه «آرمان»؛ میزبان نقدهای دانشجویی
علیرضا حسین‌پور، مسئول دفتر کتاب و ادبیات بسیج دانشجویی و سردبیر نشریه «آرمان» درباره محتوای این نشریه و آغاز فعالیت آن بیان کرد: «امسال سال اول انتشار نشریه آرمان بود. دو محوریت کلی داشت، اول نقد فیلم‌های جشنواره و دوم مطالب سینمایی بود. نقد فیلم جشنواره یادداشت‌های 600 یا 500 کلمه‌ای با نقد ترکیبی فرمی و محتوایی را شامل می‌شود. یادداشت‌های سینمایی نیز درباره مسائل خود سینما به‌صورت کلان و فرای فیلم‌هاست که شامل اقتصاد و فرهنگ و موضوعات اینچنینی سینما می‌شود.»
حسین‌پور درباره نحوه فعالیت دانشجویان در این نشریه گفت: «نشریه ما در هشت شماره امسال منتشر شد. یادداشت‌ها و نشریه ما کاملا دانشجویی بود و از دانشگاه‌های مختلف برای ما می‌نوشتند و فعالیت داشتند. همچنین برای راه‌اندازی نشریه از دانشجویانی که قلم خوبی داشتند و می‌دانستیم که اهل سینما هستند نیز کمک گرفتیم. در حین کار نیز برخی از دوستان دیگر به ما اضافه شدند. یادداشت‌های زیادی به‌دست ما رسید که ما براساس معیارها و ملاک‌هایی که داشتیم؛ یادداشت‌های برتر را منتشر کردیم. تقریبا از تمامی نویسندگان در نشریه استفاده کردیم. نشریه آرمان به‌صورت PDF در کانال آرمان و به‌صورت چاپی در محفل آرمان پخش می‌شد.»
او در مورد دیگر فعالیت‌های فرهنگی این دفتر بیان کرد: «هدف ما ترویج کتابخوانی و بالا آوردن گفتمان کتاب و کتابخوانی، اول در دانشگاه و دوم فرای دانشگاه است. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما معرفی کتاب برای مناسبت‌های خاص است که حدود 60 تا 70 کتاب در این چندماه معرفی کردیم. برنامه شعری را برای مناسبت‌ها داشتیم. مثلا با موضوع فلسطین و غزه شب شعر داشتیم. از سمت دیگر نیز دوره آموزشی با عنوان آیینه فرهنگ داشتیم که مناسبات ادبی و جامع داشت و سعی کردیم در این حوزه جایگاه فرهنگ و ادبیات را در اجتماع نشان دهیم.»
«محفل آرمان» چگونه شکل گرفت؟
سید‌احسان نجفی، مسئول سینما بسیج دانشجویی امام صادق(ع) در توضیح «محفل آرمان» بیان کرد: «محفل آرمان ایام جشنواره فجر برگزار می‌شود و در این دو سالی که برگزار شده، در محل‌های مختلفی بوده است. مثلا پارسال در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد و امسال نیز در لانه جاسوسی برگزار می‌شود. امسال به این دلیل که تعداد فیلم‌ها زیاد بود و زمان ما کم بود، تصمیم گرفتیم که تمام فیلم‌ها را اکران نکنیم به این جهت که پارسال به این نتیجه رسیدیم که برخی از فیلم‌ها کیفیت لازم و مورد نظر ما را نداشت. لذا امسال ما حدود 21 یا 22 فیلم را اکران کردیم.»
نجفی درباره ایده محفل آرمان، بیان کرد: «در همفکری‌ای که بین بچه‌های دانشجو با وزارت ارشاد صورت گرفت، این ایده مطرح شد. ما به این نتیجه رسیدیم که جای نقد محتوایی در سینمای ما بسیار خالی است و درواقع تمامی نقدهای ما معطوف به این موضوع شده که میزانسن و دکوپاژ و تدوین را بررسی کنند. اما کسی نمی‌گوید جهت‌گیری کلی سینمای ما باید به چه سمتی باشد. در سینما اینکه این فیلم به ما امید داد یا خیر ارزیابی نمی‌شود. یا ارزیابی نمی‌شود که فیلمی توانست برای ما رویایی را خلق کند یا خیر!»
آرمان؛ واسطه‌ای برای تعامل اصحاب علوم انسانی و سینماگران
او در ادامه درباره اینکه مطالبه نقد محتوایی از سمت سینماگران بسیار اهمیت دارد، افزود: «این ایده‌محوری سال پیش بود که امسال نیز تداوم داشت. امسال ایده دیگری به آن اضافه شد و آن این بود که اتفاق دیگری بیفتد و محفل آرمان واسطه تعامل و گفت‌وگوی اصحاب علوم انسانی با سینماگران شود، یعنی دیالوگی اتفاق بیفتد و رفت‌وآمدی بین هنرمندان و اصحاب علوم انسانی صورت گیرد. ما برای حدود چهار یا پنج فیلم، حضور عوامل فیلم را داشتیم. کارگردان فیلم «نبودنت»، «پرویزخان»، «مجنون» و «شهسوار» آمدند و در بین دانشجویان و صاحب‌نظران صحبت کردند.»
نجفی با اشاره به اینکه تقریبا از ظرفیت 500 نفری، حدود نصف آنها دانشجویان بودند، گفت: «مدل دعوت‌ها به این صورت بود که فراخوان عمومی نداشتیم؛ چراکه می‌خواستیم کیفیت شرکت‌کنندگان را فراتر ببریم و به فضای سینما علاقه‌مند باشند. به همین دلیل تشکلاتی را در این بین دعوت می‌کردیم و به هر تشکلی که دسترسی داشتیم زنگ می‌زدیم و آنها را با تعدادی سهمیه دعوت می‌کردیم. تعدادی از دانشگاه‌ها که بازه بین دو ترم‌شان بود و تهران نبودند، نتوانستند در این محفل شرکت کنند.»
مسئول دفتر سینما بسیج امام صادق(ع) درخصوص هدف خود از این برنامه بیان کرد: «ما تفکری نسبت به این برنامه در فضای دانشجویی داریم و معتقدیم درصدی از بدنه دانشجویی ما مصرف فرهنگی پایینی دارند. همچنین این بدنه ارتباط خاصی با فضای فرهنگ و هنر ندارد و مصرف‌کننده محصولات فرهنگی از سینما تا موسیقی و تئاتر نیستند. پس بخشی از هدف ما این بود که مصرف و تعامل دانشجویان را با محصولات فرهنگی بیشتر کنیم. هدف دیگر ما برای عده‌ای است که فیلم می‌بینند یعنی فیلم دیدن را برای آنها از حالت صرفا سرگم‌کننده و زمان‌بر خارج کنیم تا مواجهه تخصصی‌تری با این حوزه داشته باشند. درنتیجه بتوانند محتوا بیشتری را از محصول فرهنگی خارج کنند و تیزبینی بیشتری داشته باشند. یکی از نقاط هدف ما حوزه‌های علمیه بود. ما از طلبه‌ها دعوت می‌کردیم و بازخوردهای خوبی هم گرفتیم.»
محفل آرمان بستر تعامل بی‌واسطه دانشجویان، کارشناسان و هنرمندان بود
مصطفی انواری، مسئول فرهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) درباره پیشینه فعالیت‌های واحد فرهنگی بسیج امام صادق(ع) گفت: «ما و دوستانمان در بسیج دانشجویی امسال هدفی را دنبال کردیم که تیپ فعالیت‌های فرهنگی ما بتواند نسبتی با مسائل روز جامعه برقرار کند و این موضوع بر تمامی کارها و فعالیت‌های ما چتری بزرگ انداخت. تمامی دوره آموزشی و نشست و فعالیت‌های ما نسبتی با مسائل روز حاکمیت و جامعه برقرار می‌کرد. مثلا در ابتدای امسال رویدادی با نام رویداد پرنیان داشتیم که آموزش می‌دادیم با اتفاقاتی که در جریان حاکمیت داریم، چطور می‌توان برخوردی جامعه‌شناسانه و روانشناسانه داشت. مواجهه روانشناسانه ابتکار این رویداد بود و اینکه حجاب را به‌عنوان نمونه مورد بحث خود قرار داده بود، باعث می‌شد شرکت‌کنندگان مماس با مسائل جامعه آموزش ببینند. یا مورد دیگر رویداد قاف است که دفتر فضای مجازی ما، ارائه طرح‌های سیاستی برای خروج از بحران وضعیت فعلی استارتاپها را به رقابت گذاشت و در این رویداد سعی کردیم دانشجویان صدای تمام بازیگران مختلف در حوزه استارتاپها را بشنوند و بعد طرح‌های سیاستی خود را ارائه کنند. در مورد محفل آرمان نیز ما این خلأ را مشاهده کردیم که بسیاری از فیلم‌های سینمایی ما از خلأ محتوای سالم رنج می‌برند و این مشکلی است که قابلیت اصلاح شدن دارد.»
انواری افزود: «اما عمده فیلم‌هایی که آنها را تحت عنوان اجتماعی می‌شناسیم، به این صورت است که کارگردان می‌نشیند و با این عنوان که قصه‌ای دارد، آن را جلو می‌برد. ممکن است ما حق دهیم که کارگردان می‌تواند قصه خودش را داشته باشد. اما باید به این نکته توجه داشت که این فیلم قرار است به اکران عمومی برسد و انواع اطلاعات و القائاتی را به مردمی که تماشاگر آن هستند، می‌دهد. از این جهت لازم است مضمون فیلم متناسب با سوژه و موضعی که دارد، توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد.»
به‌دنبال آمیختگی هنر و علم هستیم
مسئول فرهنگی بسیج امام صادق(ع) درباره ایده اصلی آرمان بیان کرد: «به‌لحاظ دانشجویانی که مجری برگزاری آرمان بودیم، سعی‌مان برای ایجاد فضای تعاملی میان کارشناسان فضای علوم انسانی و علوم اجتماعی با عوامل هنری بود. ظرفیت آرمان هم به این جهت کمک‌رسان ما بود که می‌توانستیم به بهانه پخش فیلم، این اتفاق و رودررو شدن کارشناسان و تیم تولید فیلم را با حضور گروه‌های مردمی و دانشجویی که فیلم را مشاهده کرده بودند، رقم بزنیم. اصل مهمی که درباره این تعامل وجود دارد این است که تعامل تنها نباید در یک رابطه دورادور باشد. باید در فضایی نشست و تعامل رودررو جلو رود که کارشناسان نقدهای خود و هنرمندان دغدغه‌های خود را بگویند تا آمیختگی فکری اتفاق افتد.»
او افزود: «اما اینکه چنین طرحی چقدر می‌تواند در سینمای ایران محقق شود، باید گفت مسیر بسیار طولانی است. گروه‌ها و اشخاص مختلفی در طول سالیان گذشته تلاش‌هایی در این رابطه داشتند اما مهم این است که بتوان تلاش ادامه‌داری را پیگیری کرد؛ زیرا اصلاح و رشد با یک اتفاق دفعی نیست. ما امسال فلیم‌هایی را اکران کردیم و تلاش کردیم تا تعامل را به‌وجود آوریم، اما ممکن است این موضوع از سمت رکن هنرمندان کمی لنگ بزند و امیدواریم که مورد استقبال هنرمندان قرار گیرد. البته از نظر ما طبیعی است که هنرمند این موضوع را پس بزند؛ چراکه با راه سختی مواجهند. به‌نوعی فضای کاری هنرمندان حاصل دغدغه ذهنی‌شان است و تعامل این مورد کمی سخت است. اما ما به‌عنوان نهاد علم و نهاد دانشگاه پیشقدم شدیم که بتوانیم دروازه گفت‌وگو را وسعت ببخشیم.»
انواری با اشاره به اینکه این تعامل باعث اصلاح مسیر محتوایی می‌شود، گفت: «جا دارد این تعامل توسط جریان دانشجویی اتفاق بیفتد؛ چراکه می‌توانند حد اشتراکی را بین فضای علمی و هنری برقرار کنند، یعنی اگر به دانشجویان نگاه کنیم، کمتر پیش می‌آید که هیچ احساس و دغدغه‌ای به فضای هنری و فرهنگی کشور نداشته باشند یا لااقل اهل مصرف فرهنگی و هنری تولیدات داخلی سینما و تلویزیون نباشند. یعنی از سویی دغدغه و آشنایی با فضای هنری دارند و از سوی دیگر ساکن نهاد علم هستند، پس می‌توانند به‌عنوان فصل مشترک این دو حوزه عمل کنند.»
فضای هنری، کشور را از چنبره مشکلات رها می‌کند
مسئول فرهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: «سال گذشته ایده محوری آرمان در راستای کمک به پیشرفت سینما این نگاه بود که سینما باید از تجربه موفق ادبیات در ایران استفاده کند، مثلا دورانی را داشتیم که مغولان به ایران حمله کردند اما بیشترین اشعار از همان دوره است و اشعار امیدبخش و درجه یکی وجود دارد، درنتیجه اگر درحال‌حاضر کشور ما در چنبره مشکلاتی است، باز هم این سینما و فضای هنری است که می‌تواند نجات‌بخش و امیدبخش باشد. اما برای امسال بیشتر روی سینما و پیشرفت دست گذاشتیم.»
او درباره مخاطبان محفل آرمان گفت: «اصل مخاطبان برنامه آرمان گروه‌های مختلف مردمی بودند. از این جهت که ما بنا داشتیم مصرف فرهنگی و فیلم را افزایش دهیم، زیرا به‌نوعی مسیر اصلاح فیلم‌ها از آنجا می‌گذرد که دغدغه‌مندان فیلم‌ها، آنها را ببینند و درباره فیلم‌ها اظهارنظر کنند که چقدر فیلم‌ها خوب است. در این محفل ما مجری کار بودیم و این دغدغه جز با کمک دوستانی که در ارشاد دغدغه اعتلای گروه‌های مردمی را دارند محقق نمی‌شد. جا دارد به این نکته هم اشاره کنم که انتخاب و دعوت از گروه‌های مردمی به‌عنوان مخاطبان این محفل به این جهت بود که نقد بررسی مضامین فیلم‌ها از سوی گروه‌های متنوعی از مردم اتفاق بیفتد. به این صورت که پس از اکران هر فیلم، نشست‌های نقد و بررسی برگزار می‌شد و تماشاگران به طرح دیدگاه‌های خود می‌پرداختند. همان‌طور که اشاره شد معمولا این نشست‌ها میزبان کارشناسان و هنرمندان نیز بود.»
«احمد» موفق‌ترین فیلم از نظر محفل آرمان
انواری با اشاره به اینکه نظرسنجی در حاشیه محفل آرمان برگزار شد، افزود: «نظرسنجی ما دو محور محتوایی و فرمی داشت. موفق‌ترین فیلم در این نظرسنجی، فیلم احمد بود و اینجا بود که نظر مخاطبان را به گفت‌وگو گذاشتیم. همچنین برخی دانشجویان زحمت می‌کشیدند و نقدهای خود را می‌نوشتند و این نقدها در نشریه آرمان منتشر می‌شد و چاپ کردیم.»
مسئول فرهنگی بسیج دانشگاه امام صادق(ع) با تاکید بر اینکه بعد از هر فیلم نشست نقد و بررسی برگزار شده است، افزود: «گروه‌های مردمی در این بخش‌ها حضور داشتند و از شاعران تا امامین جماعت و طلبه‌ها و... همگی در جمع ما حضور داشتند. همچنین سعی داشتیم مخاطبان هر فیلم را متناسب با آن فیلم دعوت کنیم. اینجا این حساسیت وجود داشت که گروه‌ها مختلف مردمی انتخاب می‌شدند، مثلا برای فیلم پروین ما شاعران را دعوت کردیم یا برای انیمیشن ببعی قهرمان ما از بهزیستی برخی از کودکان را دعوت کردیم، یعنی این نگاه نیز در دعوت مخاطبین وجود داشت. سالن ما 500 نفری بود اما برای برخی فیلم‌ها 100 و برخی دیگر تا 600 نفر نیز با حضور مردمی مواجه شدیم.»
هفت دفتر فرهنگی بسیج امام صادق(ع) چه می‌کنند؟
انواری درباره دیگر فعالیت‌های فرهنگی این گروه اظهار کرد: «ما در واحد فرهنگی بسیج امام صادق(ع) هفت دفتر داریم که امسال هر کدام از این دفترها فعالیت شاخصی داشتند. دفتر فرهنگ عمومی، رویداد پرنیان را داشت که توضیح مختصری درباره آن دادم. فعالان مختلف و دغدغه‌مندان را به نگاه مردم‌شناسانه مجهز می‌کنیم که از دل آن برای موقعیت‌ها مختلف ایده و راهکار دهند. دفتر ادبیات ما دوره‌ای تحت‌عنوان آیینه فرهنگ داشت که در این دوره با حضور اساتید باسابقه‌ای چون فیاض، شاکری و سرشار، به‌دنبال بررسی تاثیر و تاثر جامعه و ادبیات بودیم. دفتر فضای مجازی ما رویداد قاف را داشت و با توجه به اینکه فضای استارتاپی کشور کمی آشفته شده بود، از دیدگاه‌های متعددی از اقتصادی و فرهنگی به موضوع استارتاپها نگاه کردیم. برخی فعالان را دعوت می‌کردند تا درباره وضعیت فعلی استارتاپها صحبت کنند و برگزیدگان آن نیز مشخص شدند.»
فضای تلویزیون برای دانشجویان ناشناخته است
او با اشاره به فعالیت دفتر تلوزیونی بیان کرد: «در جلسه مطالبه‌گری که ابتدای امسال با حضور رئیس صداوسیما در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد و سرمنشأ فعالیت‌های این دفتر شد، یکی از نکاتی که بیان کردیم این بود که شما مکرر دانشجویان را به مشارکت در تصمیم‌سازی برای تلویزیون دعوت می‌کنید، این امکان وجود ندارد مگر اینکه فضای صداوسیما برای قشر دانشجو شناخته شود، درنتیجه هدف‌مان را این گذاشتیم تا قدمی برای شناخته شدن دانشجویان در تلویزیون برداریم. برای دفتر موسیقی، دوره اسلام و موسیقی را داشتیم که با توجه به اینکه این فضا بکر است، بتوانند فعالیت‌هایی را انجام دهند. دفتر سینما نیز دوره نقد را داشت و امتداد آرمان بود که با همان تم نقد محتوایی درطول سال ادامه دارد. دفتر آموزش‌وپرورش نیز با رویکرد مطالبه‌گرانه در جلسات متعددی مسئولان آموزش‌وپرورش را دعوت کرده و نسبت به سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش گفت‌وگوهایی را با مسئولان حوزه داشته است.»
او در پایان درباره نقطه کانونی تمامی این دوره‌ها و دفاتر گفت: «فصل مشترک تمام این اتفاقات و رویکرد کلی دارد. رویکرد ما درباره دغدغه‌ای است که مواجهه‌ای با مسائل روز جمهوری اسلامی باشد. همچنین سعی داریم مساله اصلی آن مساله روز باشد یا مانند آرمان، آیینه موضوع پراهمیتی باشد. مورد دوم در بحث مواجهه با مسائل روز و مواجهه جذاب و بدیع است، یعنی صرفا حرکت و روال عادی نداشته باشد. دانشجویان سعی می‌کنند به حالت رویداد برگزار کنند و نگاه دیگر این است که دانشگاه‌ها را نیز دعوت کنیم. به صورت کلی باید اشاره کرد که اتفاقات به نسبت خوبی در حوزه فرهنگی در جریان است. خصوصا اگر دانشجو باشند که کار نیز برای هر دوطرف راحت‌تر است. شاید برای شما جالب باشد که عمده رویدادها و برنامه‌های شاخص ما نیز در تعامل با یک بخشی از حاکمیت انجام شده است و این شاید بتواند برای دوستان دیگر ما در سایر دانشگاه‌ها به‌عنوان الگویی برای حلقه‌های میانی قابل بررسی باشد. اینکه یک دغدغه متناسب با فضای اهداف و ارزش‌های انقلاب، در جهت خدمت به مردم، با پشتیبانی مسئولان، توسط جریان دانشجویی بالفعل و محقق می‌شود.»
مطالب پیشنهادی
