محیط‌زیست نیازمند بینش و رویکرد صحیح است

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد در نخستین نشست سراسری مدیران و اعضای هیات‌علمی گروه محیط‌زیست دانشگاه آزاد در واحد علوم و فناوری پردیس به موضوع «محیط‌زیست» و «انسان» پرداخت و با اشاره به آیه 29 سوره بقره گفت: «او خدایی است که همه موجودات زمین را برای شما خلق کرد و پس از آن به خلقت آسمان‌ها نظر گماشت و هفت آسمان را بر فراز یکدیگر برافراشت و او به همه چیز داناست.» آیا این موضوع که خداوند همه چیز را برای بشر خلق کرده است، سبب می‌شود که بشر مسئولیتی نداشته باشد؟ در پاسخ باید گفت: «خیر. خداوند آبادانی زمین را به انسان داده است و ما می‌توانیم آن را آباد یا تخریب کنیم. کل زمین در دستان بشر است.» دکتر طهرانچی با بیان اینکه علم و فناوری جدید یک سوء‌گیری خاصی نسبت به طبیعت دارد، خاطرنشان کرد: «تغییراتی که انسان در طبیعت و حتی ظاهر خود به‌وجود می‌آورد، کم نیست. بعد از انقلاب صنعتی و نوع نگاهی که انسان به ماشین داشت، سه موضوع «ماشین»، «انسان» و «محیط‌زیست» پیش آمد. ماشینی که ابتدا در خدمت انسان بود، به‌تدریج انسان را به خدمت گرفت.» رئیس دانشگاه آزاد با اشاره به وضعیت محیط‌زیست در کشور و راه‌های برون‌رفت از معضلات موجود در این زمینه گفت: «عده‌ای معتقد به راهکارهای مبتنی‌بر فرهنگ، علم و فناوری و گروهی دیگر معتقد به اتخاذ راهکارهای مبنی‌بر سیاست‌ها و پیمان‌های جهانی هستند. اما واقعیت این است که پیمان پاریس، تولید گاز گلخانه‌ای را متوقف نکرد، یا پیمان‌NPT، سبب عدم‌گسترش سلاح‌های هسته‌ای نشد. از این موارد بسیار وجود دارد. تجربه و واقعیت‌های موجود ثابت کرده که پیمان‌های بین‌المللی نمی‌تواند راهکار برون‌رفت از معضل محیط‌زیست باشد.» وی با طرح این سوال که راه برون‌رفت از مشکلات و معضلات محیط‌زیست چیست، تصریح کرد: «تخریب محیط‌زیست یک واقعیت است. رویکرد انسان، فناوری، فرهنگ و علم، محیط‌زیست سبز را به قرمز تبدیل می‌کند. تخریب محیط‌زیست، نتیجه دانش، فناوری، رویکرد و جهان‌بینی خاص است. وقتی خلقت الهی را در خود و محیط پیرامون می‌بینیم، متوجه می‌شویم منطق انسان‌ها، منطق تخریبی و منطق خداوند کاملا زیست سازگار است.» دکتر طهرانچی به آیه 41 سورم روم اشاره و تصریح کرد: «خداوند در این آیه می‌فرماید: «به سبب آنچه دست‌هاى مردم فراهم آورده فساد در خشکى و دریا نمودار شده است تا سزاى بعضى از آنچه را که کرده‏‌اند به آنان بچشاند، باشد که بازگردند.» دانشمندان وقتی ببینند نتیجه اعمال خود را می‌بینند، قطعا تغییر رویکرد می‌دهند.» رئیس دانشگاه آزاد با تاکید بر اینکه با نیت خلق رفاه، مردم را گرفتار کردیم، اظهار کرد: «دانشگاه مولد فرهنگ، علم و فناوری است. واقعیت این است که محیط‌زیست نیازمند بینش و رویکرد و عملکرد صحیح است. مساله محیط‌زیست و انسان یک راهبرد اساسی می‌خواهد و آن نگاه بهره‌گیری خدامحورانه نسبت به موضوع است.» وی با بیان اینکه چرخه علم، فناوری و SOCIETY بسیار مهم است، گفت: «در دوره تمدن اسلامی جنگ با شمشیر شروع شد و در پایان 500 سال نیز جنگ با شمشیر بود. همان ایام در چین باروت بود، ولی نگاه تمدنی رفتن به‌سمت باروت نبود. یک نگاه 300‌ساله دیگری نیز در غرب وجود داشت که آثارش را در غزه می‌بینیم. همه توان تکنولوژیک خود را در کشتار انسان به کار برده است.» دکتر طهرانچی در ادامه با بیان اینکه بشر با فعالیت‌های علمی، حجم علم را بزرگ می‌کند، گفت: «این امر فقط درون دانشگاه اتفاق نمی‌افتد. دانشگاه، دانشگاه منزوی نیست و در تعامل با انسان، جامعه و طبیعت است. سه فعل علم، فرهنگ و فناوری در دانشگاه است. محیط‌زیست در هر سه امر فرهنگ، دانش و فناوری تجلی دارد. محیط‌زیست حوزه علوم انسانی، فرهنگ‌ساز و دانش‌ساز است.»
موضوع محیط‌زیست، موضوع رکنی است
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه محیط‌زیست سه‌گانه فرهنگ، علم و فناوری را دارد، اظهار کرد: «ما نیازمند اقدامات جدی در حوزه محیط‌زیست هستیم. موضوع محیط‌زیست، موضوع رکنی است که روش ما در این زمینه جواب نداده است. میزان تربیت دانشمند، فناور و کارشناس به‌طور محسوسی کاهش یافته است.» وی با بیان اینکه زندگی شهری و آپارتمان‌نشینی سبب قطع رابطه انسان با زمین و عدم‌درک مفاهیمی همچون پاییز، بهار، زمستان، حیات دوباره و... شده است، خطاب به مدیران گروه محیط‌زیست گفت: «باید روی موضوع محیط‌زیست و تعلیم و تربیت کار کنید. در نظام فکری دانش‌آموزان کار کنید تا ورودی این رشته در دانشگاه‌ها افزایش یابد. رفتارسازی اجتماعی را دانشگاه درست می‌کند.» رئیس دانشگاه آزاد تاکید کرد: «دانشگاه، سازمانی بین دانشمند و جامعه است. دانشگاه، محل تجمع دانشمندان نیست، بلکه محل گردآمدن دانشمندان با هدف جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی است. دانشگاه، مجمع صنفی نیست.»

دانشگاهیان باید رابطه بین عرضه و تقاضا را درک کنند
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانشگاهیان باید رابطه بین عرضه و تقاضا را درک کنند، خاطرنشان کرد: «دانشگاه باید بین عرضه و تقاضا، نظامی خلق کند. باید با زبان مناسب با دانشجویان صحبت کنیم و نیازهای آنها را بشناسیم و درک کنیم، در غیر این صورت آنها را از دست می‌دهیم.» وی به 64 گروه علمی در دانشگاه آزاد اشاره و تصریح کرد: «این گروه‌های علمی ستون‌های دانشگاه هستند. باید اعضای هیات‌علمی محیط‌زیست دانشگاه آزاد در کشور مسائل این حوزه را به بخش‌های مختلف محیط‌زیست فرهنگی، فناوری، طبیعی، انسانی، حکمرانی و... تقسیم کرده و براساس آن عمل کنند.» رئیس دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «یکی از مسائلی که بشر در تعلیم و تربیت غرب با آن به مشکل برخورده است و نتیجه‌اش انحرافات اخلاقی بوده، آموزش جنسیت و زوجیت است. قرآن در این زمینه یک مدل آموزشی دارد. باید زوجیت را در طبیعت مبتنی‌بر گیاهی که میوه می‌دهد، آموزش دهیم. هم زیبایی است، هم مفهوم را می‌رساند و هم موجب انحراف نمی‌شود.» دکتر طهرانچی در پایان تاکید کرد: «حیات دانشگاه به دانشجو است. اگر دانشجویان درس خواندن در دانشگاه را مفید ندانند، به دانشگاه نمی‌آیند.»