چرایی غیبت نماینده داوری ایران در جام‌جهانی؛
محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق، خبرنگار گروه ورزش: داوری فوتبال ایران همچنان بسیار پر فراز و نشیب دنبال می‌شود. از یک سو تیم داوری کشورمان برای قضاوت در جام ملت‌های آسیا انتخاب شده و بدون آنکه قضاوت‌شان بحث‌بر‌انگیز شود، این تیم به کار خود در قطر پایان می‌دهد و از سوی دیگر برای رقابت‌های جام‌جهانی 2026 هیچ خبری از نمایندگان کشورمان نیست و تنها به انتخاب فغانی (که البته او هم مدتی است به‌عنوان یک داور استرالیایی فعالیت می‌کند) آن هم در لیست اولیه این رقابت‌ها بسنده می‌شود.
این درحالی است که هنوز تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی در فوتبال ایران به‌صورت رسمی وارد نشده و به‌تازگی خبرهایی در این زمینه به‌صورت نصف‌و‌نیمه مطرح شده است؛ هر چند در این زمینه اخبار امیدوارکننده‌ای درباره گرفتن لایسنس کمک‌داور ویدئویی درباره داوران فوتبال کشورمان شنیده می‌شود. حال و در این فرصت در گزارشی به ابهامات در رابطه با تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی خواهیم پرداخت. اینکه چرا در همه این مدت فقط یک داور از فوتبال ایران توانست لایسنس بگیرد تا سرنوشت VARهایی که تاج از آنها خبر داده بود به کجا انجامید.
سرنوشت VARهایی که وارد شدند
مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال هفته پیش از ورود 6 دستگاه VAR به کشور خبر داده و گفته بود اینکه استفاده از VAR چه زمانی شروع می‌شود به کمیته داوران بستگی دارد. حال اینکه سرنوشت این تعداد VAR که وارد کشورمان شده به کجا انجامیده و چه زمانی پروسه استفاده از این تکنولوژی در فوتبال ایران رسمی و نهایی خواهد شد شنیده‌های خبرنگار «فرهیختگان» حکایت از آن دارد دستگاه‌های مرتبط با شبیه‌ساز VAR تامین و آماده بهره‌برداری بوده و به‌محض تایید فیفا و حضور مدرسان آنها در تهران، کار در این خصوص آغاز خواهد شد.
دیدارهای مهم نیم‌فصل دوم با VAR
حال اینکه از چه زمانی تمامی رقابت‌های لیگ با VAR برگزار می‌شود این احتمال وجود دارد که به‌صورت کامل این پروسه برای فصل بعد اجرایی شود، اما در نیم‌فصل دوم بسته به نظر فیفا این احتمال وجود دارد که در چند دیدار حساس و مهم، شاهد حضور VAR باشیم. همچنین در‌حال‌حاضر 15 ورزشگاه در گردونه رقابت‌های لیگ برتر هستند و تنها ورزشگاه آزادی به‌صورت مشترک در اختیار سرخابی‌ها قرار دارد. این بدان معناست که اگر قرار باشد تمامی رقابت‌های لیگ برتر در فصل بعدی از تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی برخوردار باشند، باید تمامی این ورزشگاه‌ها به این تکنولوژی مجهز شده تا امکان استفاده از VAR در تمامی رقابت‌های لیگ وجود داشته باشد. البته تجهیز کردن ورزشگاه‌ها تا حدودی به باشگاه‌ها برمی‌گردد که آنها باید هرچه سریع‌تر در این راه قدم‌های لازم را بردارند.
ناظران فیفا بعد از عید در تهران
حال اینکه چه زمانی این تکنولوژی در فوتبال ایران به‌صورت کلی اجرایی خواهد شد، به زمان سفر مدرسانی مربوط می‌شود که قرار است برای آموزش VAR به داوران فوتبال کشورمان راهی تهران شوند. بر همین اساس و طبق قوانین داور، کمک‌داور ویدئویی و دستیاران کمک‌داوران ویدئویی باید حتما تحت آموزش حداقلی توسط مدرسان با‌تجربه قرار گیرند. این درصورتی است که آموزش اجباری داوران می‌تواند از طریق کمیته داوران فیفا یا کنفدراسیون و در همکاری با فیفا انجام شود که در همین راستا شنیده‌های خبرنگار «فرهیختگان» حکایت از آن دارد که قرار است این مدرسان در سال جدید و بعد از تعطیلات نوروز برای آموزش سایر داورانی که لایسنس ندارند، راهی تهران شوند.
چرا فقط موعود؟
نکته قابل توجه و مهم این است که در رویدادهای اخیر که کنفدراسیون فوتبال آسیا برگزار کرد ازجمله جام ملت‌های آسیا و لیگ قهرمانان، تنها موعود بنیادی‌فر به نمایندگی از داوران ایرانی در این رقابت‌ها شرکت کرده و از سایر داوران ایرانی در رقابت‌های رسمی برون‌مرزی خبری نبود. این درصورتی است که بنیادی‌فر به دفعات در ماه‌های اخیر در رقابت‌های بین‌المللی حاضر شده و به قضاوت رقابت‌های مختلف پرداخت. حال اینکه چرا فقط بنیادی‌فر به این مهم دست پیدا کرده است این موضوع به آن بر می‌گردد که این چهره داوری فوتبال ایران به همراه علیرضا فغانی توسط کنفدراسیون آسیا انتخاب و دوره‌های لازم را سپری کرده و لایسنس گرفته‌اند اما سایر داوران ایرانی در مراحل بعدی در کشورهای دیگر بعضا با هزینه فدراسیون فوتبال اقدامات لازم درباره اخذ لایسنس را به عمل آورده و همین مورد عاملی می‌شود تا فاصله طولانی‌مدتی بین مجوزی که بنیادی‌فر از AFC می‌گیرد با سایر داوران ایرانی بیفتد.
گزینه‌های دربی 103 بیشتر می‌شوند!
تا پیش از دربی 102 تنها یک داور ایرانی لایسنس VAR داشت که به همین دلیل سوت قضاوت در حساس‌ترین بازی باشگاهی در نیم‌فصل اول به وی رسید. درواقع در نیم‌فصل اول موعود بنیادی‌فر تنها داور ایرانی بود که لایسنس قضاوت با کمک‌داور ویدئویی را داشت، اما با تلاش مسئولان فدراسیون فوتبال و کمیته داوران سه داور دیگر هم مجوز قضاوت با VAR دریافت کرده‌اند. امیر عرب‌براقی، مرتضی منصوریان و حسن اکرمی بعد از حضور در کافا و قضاوت مسابقاتی در ازبکستان مجوز قضاوت با VAR را دریافت و بعد از این می‌توانند در رقابت‌هایی که از تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی برخوردار است به قضاوت بپردازند.
نکته قابل توجه اینکه 3 داور دیگر به نام‌های بیژن حیدری و برادرش پیام به همراه وحید کاظمی نیز به احتمال زیاد با سفری که آخر هفته جاری انجام خواهد شد پروسه اخذ لایسنس VAR خود را کامل کرده و آنها می‌توانند به چرخه داورانی که از توانایی قضاوت در دربی 103 برخوردار هستند، اضافه شوند. همه اینها در حالی است که به مانند دیدار رفت، قرار است در بازی برگشت هم برای قضاوت در این بازی حساس، از VAR استفاده شود. البته پیش از این به این مورد اشاره کردیم که طبق اعلام یکی از اعضای کمیته داوران به «فرهیختگان»، این احتمال وجود دارد که از داور خارجی برای این مسابقه استفاده شود.
چرا بنیادی‌فر برای جام‌جهانی انتخاب نشد؟
لیست اولیه کاندیداهای داوری آسیا برای قضاوت در جام‌جهانی 2026 درحالی اعلام شد که از ایران نام هیچ داوری به چشم نمی‌خورد. پیش از این خسروی به «فرهیختگان» گفته بود از ابلاغ‌های اخیر AFC برای داوران ایرانی می‌شد این امر را پیش‌بینی کرد! در این خصوص یکی دیگر از مسئولان فدراسیون فوتبال نیز به «فرهیختگان» گفته بود: «اینکه ایران در جام‌جهانی نماینده‌ای در بخش داوری ندارد اصلا خوب نیست. این درحالی است که در همه دوره‌های اخیر ما کاندیدای حضور در جام‌های‌جهانی گذشته را داشتیم. البته کاندیداها هنوز نهایی نیستند و هنوز چیزی قطعی و مشخص نیست و شاید در آینده اتفاقاتی بیفتد. البته بنیادی‌فر لایسنس دارد و می‌توانست در این لیست باشد، اما شاید تجربه و تعداد بازی‌هایی که سایر داوران کشورهای دیگر که در لیست اولیه قرار گرفته‌اند از بنیادی‌فر بیشتر بوده که نماینده ایران انتخاب نشده است.»
