دکتر طهرانچی در همایش علمی هیات و آیین‌های مذهبی:
همایش علمی هیات و آیین‌های مذهبی با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد. دکتر طهرانچی در این همایش با بیان اینکه هیات در دانشگاه امام صادق(ع) سال‌هاست که برگزار می‌شود، اظهار کرد: «رئیس دانشگاه امروز از خود می‌پرسد چرا باید هیات برگزار کنم و اصلا هیات کجای دانشگاه قرار می‌گیرد و هیات‌های دانشجویی اساسا در اصل دانشگاه است یا فرع آن. این سوالی است که باید بپرسیم و روشن شود که چگونه باید به آن فکر شود.» رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه سوال آن است که اگر دانشگاه را نهاد علم در نظر بگیریم اثرگذاری آن در سطح جامعه چگونه است، تاکید کرد: «ما دانشگاه را از غرب گرفتیم. اول باید بدانیم این نهاد برگرفته از مدرنیته چیست؟ اگر غرب هیات داشت با آن چه می‌کرد. تعریف انیورسیته عبارت از یک نهاد جامع و الگوی کوچک از جامعه درحال ساخت غرب برای خلق مفاهیم راهبران سیاسی در خلق تمدن غربی است؛ نه یک جامعه ساخته شده. یعنی انیورسیته همان گلخانه‌ای است که مرحله نشاء جامعه در آن شکل می‌گیرد و بعد به سطح جامعه می‌آید.» وی ادامه داد: «ما به لحاظ مساله تمدنی اسم آن را دانشگاه گذاشتیم درحالی‌که دانشگاه، انیورسیته نیست. نهادی که به ایران آمد انیورسیته بود.» دکتر طهرانچی عنوان کرد: «بعد از انقلاب صنعتی حداقل سه دوره دانشگاه داریم؛ دانشگاه نخبگانی، دانشگاه اجتماعی و دانشگاه شبکه‌ای. ما در دوره دانشگاه اجتماعی با نهاد دانشگاه آشنا شدیم، ولی رفتار دانشگاه نخبگانی را تسری می‌دهیم. غرب از ۱۹۴۶ و پس از جنگ دوران دانشگاه اجتماعی شروع شد. دانشگاه تهران بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفت. امروز وارد عصر شبکه‌ای و دانشگاه‌های شبکه‌ای شده‌ایم. فناوری‌های همگرا، ظهور فرادیسیپلین‌ها، مطالعات کوانتومی، هوش مصنوعی، تحولات اقتصادی، حضور امپراطورهای جهانی اقتصادی و اقتصاد دانش‌بنیان بحث‌های جدیدی است که باید متوجه آن باشیم.» وی خاطرنشان کرد: «آیا دانشگاه اجتماعی غرب با فرهنگ، قرابتی دارد یا خیر؟ اساسا وظیفه این دانشگاه اجتماعی ایفای نقش در آموزش گسترده است. قبل از جنگ جهانی، ۱۳ درصد دانش‌آموزان به مدرسه می‌رفتند که امروز به ۵۲ درصد رسیده است. نظام معلم به دانشجو تمام شده و انتشار جامع در سطح جامعه حاکم شده است. افراد دیگر به استاد منتسب نمی‌شوند بلکه به دانشگاه نسبت پیدا می‌کنند. این دانشگاه مفهومی تحت عنوان شهروندی را دنبال می‌کند.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تشریح کرد: «دانشگاه نخبگانی منشا جنگ سرد بود اما دانشگاه اجتماعی منشا فروپاشی شوروی شد. شوروی متوجه تغییر نسل دانشگاه در غرب نشد و توانستند با مفاهیم حقوق بشر و دموکراسی شوروی را زمین بزنند. این دانشگاه با دو جامعه ارتباط دارد؛ یک دانشگاه مدنی و یک دانشگاه جهانی، یعنی دانشگاه دیگر صرفا تولیدکننده دانش نیست بلکه نقش این نهاد شکل‌گیری و انتقال فرهنگ نیز هست و یک کنشگر اجتماعی است. این دانشگاه فقط کانون اصلی تولید دانش نیست، بلکه در قرن ۲۰، از این مفهوم نیز درحال خروج بود. مفهومی که درحال شکل‌گیری است جایگاه دانشگاه را در تبیین ارزش‌های فرهنگی و شکل‌گیری نهادهای اجتماعی که مقوم یکپارچگی اجتماعی است، قرار داده است. در حقیقت دانشگاه در غرب سازنده یکپارچگی اجتماعی است.» دکتر طهرانچی گفت: «مفهوم دیگری در دانشگاه‌های غرب پیدا شده تحت عنوان فرهنگ در کنار علم و فناوری که این فرهنگ مقوم همان یکپارچگی اجتماعی است. اساسا الگوی دانش در نظام فرهنگی نفوذ کرد که نظامات شغلی جدیدی را در جامعه به وجود آورد و یکپارچگی اجتماعی مبتنی‌بر دین و خانواده را با دانشگاه قرن ۲۰ به یکپارچگی اجتماعی مبتنی‌بر گروه‌های شغلی و وابستگی متقابل آنها و نخبه‌سالاری آموزشی متحول کرد. امروز از هویت و ملیت هم تحت عنوان یکپارچگی اجتماعی مبتنی‌بر هویت در جهان شبکه‌ای فراملیتی در حال عبور هستند.» وی اظهار کرد: «جاذبه و دافعه منشا تشکیل نظامات دنیا است. خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی را از دانشگاه انتظار داشت. این دانشگاه باید تربیت‌کننده قوه عاقله کشور باشد که این تربیت سه ساحت فرهنگ، علم و فناوری دارد. در این میان دانشگاه چهار نظام دارد؛ نظام آموزشی تربیتی که نقش تربیت نیروی انسانی، نیروی متخصص و ماهر و تبدیل دانایی فردی به توانایی اجتماعی را عهده‌دار است.» وی افزود: «نظام پژوهش وظیفه تولید علم را دارد. نظام نوآوری قدرت حل مساله و خلق فناوری ارزش‌آفرین و نظام فرهنگی دانشگاه توسعه فرهنگی تعالی‌بخش فردی و اجتماعی و اثرگذار در فضای عمومی و یکپارچگی عمومی را برعهده دارند.» عضو هیات امنای دانشگاه آزاد تاکید کرد: «اگر یک مولفه دانشگاه، فرهنگ است، دانشگاه باید بسان مولفه علم، نظام فرهنگی باید کارکرد و اجزا داشته باشد. ما که دارای پیشینه فرهنگی غنی هستیم، باید زودتر از دیگران به فرهنگ می‌پرداختیم درحالی‌که آن را کاملا رها کردیم. تا جایی که در سال ۱۳۸۳ عنوان فرهنگ را از وزارت فرهنگ و آموزش عالی برداشتیم و رکن سوم که فرهنگ بود را حذف کردیم درصورتی‌که حالا که باید فرهنگ‌ساز باشد، کلا فرهنگ را حذف کردیم.»
دانشگاه ما باید سبک زندگی اسلامی بسازد
دکتر طهرانچی گفت: «حیات طیبه افق نظام فرهنگی دانشگاه است. نظام علمی، دانشمند، نظام نوآوری، فناور و نظام فرهنگ باید کسانی که حیات طیبه را رقم می‌زنند، بسازد. ذیل آن، سلامت اجتماعی، عدالت اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی، افزایش سرمایه اجتماعی را تامین و در کف قاعده، سبک زندگی اسلامی را بسازد. دانشگاه ما باید سبک زندگی اسلامی بسازد، همان‌طور که دانشگاه غرب سبک زندگی غربی را می‌سازد.» وی با اشاره به اینکه منشا گسست اجتماعی دافعه و منشا یکپارچگی اجتماعی جاذبه است، تصریح کرد: «جاذبه بین انسان‌ها، مودت و دافعه بین انسان‌ها عداوت می‌شود. سبک ما در فرهنگ‌سازی دانشگاه باید چگونه باشد؟ باید توان جریان‌سازی، گفتمان‌سازی، شبکه‌سازی، نهادسازی، نمادسازی و رفتارسازی را داشته باشد. دانشگاه باید رفتارساز باشد که چنین مسیری را طی می‌کند.»
دانشگاه باید مقوم خدامحوری، الفت، اقتصاد و امنیت جامعه باشد
رئیس دانشگاه آزاد عنوان کرد: «امیرالمومنین(ع) در نامه به مالک اشتر تذکر به دو نکته می‌دهد؛ عدل که موجب پایداری می‌شود و دوم مودت مردم نسبت به تو که حاکم هستی. خداوند در سوره مبارک قریش، قریش را به‌عنوان یک جامعه در‌ام‌القرای جهان اسلام در نظر می‌گیرد و به ترتیب یکپارچگی مردم قریش، خدامحوری، آثار اقتصادی و امنیتی را برای آن جدی می‌بیند. دانشگاه باید مقوم خدامحوری، الفت، اقتصاد و امنیت جامعه باشد. این دانشگاه باید الفت‌ساز اجتماعی باشد تا یکپارچگی اجتماعی شکل بگیرد زیرا با گسست اجتماعی جامعه دوام پیدا نمی‌کند.» وی با بیان اینکه ولایت، مودت و رفتار اجتماعی با هم ارتباط مستقیم دارند گفت: «وقتی صحبت از مودت می‌شود، باید دوست بداریم و دوست داشته باشیم. زیارت امین‌الله روشن می‌کند که چه کسی را دوست داشته باشیم و توسط چه کسانی دوست داشته بشویم؛ بیان می‌دارد که «مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ أَوْلِیائِک و مَحْبُوبَةً فِی أَرْضِک وَ سَمَائِک» اگر ما هم محب باشیم و هم محبوب این جریان مودت در جامعه شکل می‌گیرد.» دکتر طهرانچی گفت: «تنها پیامبری که اجر خواست، پیامبر اسلام(ص) بود که اجر خود را یکپارچگی اجتماعی با محوریت «مودت فی القربی» خواست. اربعین یک نمونه عینی «مودت فی‌القربی» است که یکپارچگی اجتماعی را شکل داده که در آن با نام و جیبت کاری ندارند. نهاد دانشگاه علم‌آفرین، کلاس و نمادش دانشمندان و نهاد دانشگاه فناور، مرکز رشد و نمادش نوآوران است. نهاد دانشگاه فرهنگ‌ساز، هیات و نمادش باید اهل بیت(ع) باشد.»
دانشکده‌های فرهنگ و تمدن تغییر جدی دانشگاه برای رونق گردشگری است
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد همچنین در همایش ملی جامع گردشگری سلامت، با بیان اینکه گردشگری ماحصل مجموعه اقداماتی است که در یک زیست‌بوم رخ می‌دهد، اظهار کرد: «اگر کشوری مانند ایران صاحب تمدن و میراث تمدنی باشد در آن گردشگری تمدنی شکل می‌گیرد، یا اگر مانند کشور ما زیست‌بوم جغرافیایی و آب‌وهوای چهارفصل نیز داشته باشد، نوع دیگری از گردشگری در آن رونق می‌گیرد اما گردشگری سلامت، ناشی از مرجعیت علمی است که ابتدا باید رخ دهد و پس از آن گردشگری سلامت به‌عنوان یک معلول شکل بگیرد.» دکتر طهرانچی با تاکید بر اینکه تا مرجعیت علمی پیدا نکنیم و در حوزه سلامت الهام‌بخش نشویم، اتفاقی در گردشگری سلامت نخواهد افتاد، افزود: «مقدمه گردشگری سلامت، وجود مرجعیت علمی است پس باید در حوزه بهداشت و درمان به مرجعیت رسید، الهام‌بخش شد تا مردم به ما رجوع کنند.» رئیس دانشگاه آزاد با تاکید بر لزوم توسعه سازوکارهای فرهنگی و زیرساختی در حوزه گردشگری، گفت: «باید به سازوکارهای کلان نظارت‌پذیر و استفاده از ظرفیت علمی کشور در حوزه گردشگری توجه داشته باشیم. خوشبختانه در چند سال اخیر تعداد دانشجویان غیرایرانی کشور افزایش یافته و نظام گردشگری می‌تواند از این ظرفیت استفاده کند، تا بتوانیم در کنار تبلیغ نظام علمی، چهارچوب زیرساختی را نیز تقویت کنیم و این ظرفیت به‌عنوان کنشگر فعال در عرصه گردشگری به کار گرفته شود. ظرفیت‌های ایجاد شرکت‌های گردشگری سلامت و دیگر گردشگری‌ها را می‌توان با کمک این دانشجویان به تبادل گذاشت و برای ایجاد زیست بوم گردشگری از آن استفاده کرد.» دکتر طهرانچی با اشاره به راه‌اندازی دانشکدگان فرهنگ و تمدن در معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اظهار کرد: «این دانشکده‌ها به دنبال تقویت رشته‌هایی همچون ادبیات و فرهنگ ملل، جغرافیا، تاریخ و زبان و ادبیات فارسی توجه دارند و احیا این رشته‌ها یک مولد می‌خواهد تا آنها را از رشته پایه به شغل برساند. بنابراین تلاش داریم تا دانشجویان را به‌گونه‌ای تربیت کنیم که هم نسبت به آینده امیدوار بوده و هم بتوانند در آن چه سرمایه ایرانی است، تحصیل کنند. مجموعه دانشکده‌های فرهنگ و تمدن نگاه جدی ماست تا بتوانیم در عرصه گردشگری، حرکت کنیم. همان‌طور که بیمارستان محل عرصه برای رشته‌های علوم پزشکی است، گردشگری نیز محل عرصه این رشته‌هاست تا بتوانیم از این طریق به رونق رشته‌های میراث فرهنگی و گردشگری بپردازیم.» رئیس دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «گردشگری حوزه جدی است و درآمد برخی از کشورها از این حوزه بیشتر از درآمد صادرات نفتی ماست. همان‌طور در صادرات نفت، خام‌فروشی می‌کردیم از دانش و پیشرفت‌های علمی نیز جز مقاله به حوزه‌های دیگر نپرداختیم، گردشگری سلامت محلی برای بالا بردن ارزش افزوده علمی در حوزه پزشکی و رشته‌های دیگر گردشگری است.»
