«آسمان غرب»، آسمان همه ایران

سیدمهدی موسوی‌تبار، دبیر فرهیختگان آنلاین: «آسمان غرب» دومین ساخته محمد عسگری پس از «اتاقک گلی» است. یکی از چند فیلم جشنواره امسال است که به زندگی و زمانه فرماند‌هان دوران دفاع مقدس می‌‌پردازد. آسمان غرب سراغ سال‌‌های ابتدای جنگ با محوریت علی‌‌‌اکبر شیرودی رفته است. دورانی که مناسبات جنگی در جبهه غرب گره خورده است و در حکومت مرکزی، بنی‌‌‌صدر فرمانده کل قوا‌‌ست. پیش از این و در اوایل دهه 70 سریال «سیمرغ» هم ساخته شده بود که به زندگی شهیدان شیرودی و کشوری می‌‌پرداخت و در دوره خودش بینندگان زیادی داشت. حالا و پس از حدود 30 سال، سینما به سراغ شهید شیرودی رفته تا به بهانه نمایش رشادت‌‌‌ها و قهرمانی‌‌‌های او، به بررسی شرایط جنگ و جامعه آن روز بپردازد.
در آسمان غرب هر چند شعارهایی را در قالب دیالوگ می‌‌شنویم اما در‌‌‌مجموع با فیلمی واقعی و بدون اغراق مواجهیم. فیلمی که سعی می‌‌کند روابط فرماند‌‌هان و شهدا را قدسی و غیر‌قابل دسترس نشان ندهد و ابایی ندارد از اینکه نافرمانی‌‌‌ها و ناهماهنگی‌‌‌ها و گاهی سیاهی‌‌‌ها را هم صراحتا نشان دهد. عموما وقتی فیلمی درباره خلبان یا نیروی هوایی ساخته می‌‌‌شود با هیجانی ذاتی و سکانس‌‌‌های انرژیک و پر‌شور طرفیم. آسمان غرب از این ظرفیت به‌‌ ‌خوبی و به اندازه استفاده کرده است. سکانس‌‌‌های اکشنی که غرور ملی را برانگیخته کرده و گاهی هم قطره اشکی را از گوشه چشم‌‌‌ها روان می‌‌‌کند. تماشاگر آسمان غرب در حین و پس از پایان فیلم با سوالات متعددی روبه‌رو می‌‌شود که شاید نتوان برایش جوابی پیدا کرد. نافرمانی شهید شیرودی از دستورات مافوقش چقدر درست بوده و اصلا متر و معیار نافرمانی چیست و اندازه این دوگانه در تصمیم‌گیری شهید چقدر است؟ نسبت شهید شیرودی با فرمانده مافوقش باید چگونه می‌بود و کدام شیوه در آن دوره از جنگ صحیح بوده است؟ آیا تماشاگر در‌نهایت شیفته شرایطی نمی‌شود که وطن و مردم و شرایط موجود، فرماندهی اصلی را به دست می‌گیرند و شیرودی از آن دوگانه ذهنی و حتی سازمانی رها می‌شود؟ کارگردان اگر در پرداخت کاراکتر شهید شیرودی دقیق‌‌تر می‌بود، می‌توانست در پاسخ به این سوالات، مناسبات کاراکتر با دنیای پیرامونش را به‌‌درستی نشان دهد.
عسگری در آسمان غرب از ظهور کارگردانی باهوش، نترس و سینمابلد خبر می‌دهد و شاید اگر کمی دستش بازتر بود و نهادها و سازمان‌های مختلف اجازه مانور بیشتری به او می‌دادند خروجی بهتری را شاهد بودیم. سینمای دفاع مقدس و فراتر از آن سینمای ایران به فیلم‌‌هایی مانند آسمان غرب نیاز دارد و تماشاچی هم از دیدن این جنس فیلم‌ها استقبال خواهد کرد. فیلم‌هایی که هم از تاریخ می‌گویند و هم درباره همه ایران و همه مردم حرف می‌زنند و از تمام کسانی می‌گویند که در جنگ حضور داشتند و اثرگذار بودند. آسمانی که در این فیلم می‌بینیم صرفا به غرب تعلق ندارد و برای همه ایرانی است که درگیر جنگ بوده و همچنان با عوارض آن دست و پنجه نرم می‌کند.
بازی‌های آسمان غرب هم از نکات مثبت آن است، این فیلم می‌تواند برای میلاد کی‌مرام یک گام بلند در سینما و تاریخ جشنواره باشد. بازیگران نقش‌های کوتاه مانند نادر فلاح، امیرحسین آرمان و حتی کریم امینی هم در آسمان غرب حضور موثر و صحیحی دارند و همین‌ها در کنار جلوه‌های ویژه و کارگردانی آگاهانه و مسلط عسگری از آسمان غرب یک اثر قابل قبول و تماشایی ساخته است. پیش‌بینی می‌شود اگر شرایط اکران برای این فیلم به‌درستی فراهم شود، این اثر سینمایی بتواند در گیشه گلیم خودش را از آب بیرون بکشد. آسمان غرب فیلمی است که هم دفاع مقدسی است و هم جنگی و اکشن و پس از «عقابها» و «حمله به اچ3» نمونه مشابهی از آن را در سینمای ایران ندیده بودیم.