علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز: بعد از چهار ماه شکست مداوم نیروهای نظامی رژیم‌صهیونیستی از نیروهای مقاومت در خطوط نبرد و گرفتن تاوان این شکست‌ها از زنان و کودکان بی‌گناه اسرائیل به این درک رسیده است که چاره‌ای جز عقب‌نشینی و مذاکره با نیروهای مقاومت ندارد. ترک تدریجی باریکه غزه و بازگشت مردم به خانه‌هایشان نشانه‌هایی است که پایان جنگ را نوید می‌دهند. جنگ تمام می‌شود اما همه چیز به حالت عادی بازنمی‌گردد. ویرانی‌های گسترده ناشی از بمباران غزه و تصویر غزه پس از جنگ به این آسانی‌ها قابل ترمیم نیست. در ادامه تصاویری را مرور می‌کنیم که نشان می‌دهد چگونه جنگ می‌تواند رویای زندگی را بر سر مردم خراب کند.

دانشگاه اسلامی غزه

دانشگاه اسلامی غزه یک موسسه آموزش عالی مستقل در فلسطین است که تحت نظارت وزارت آموزش‌و‌پرورش و آموزش عالی فلسطین فعالیت می‌کند. این دانشگاه در سال 1978 تاسیس شده و عضو اتحادیه دانشگاه‌های عربی بود. 20 هزار دانشجوی دختر و پسر در این دانشگاه در رشته‌های مختلف تحصیل می‌کردند.

مسجد الخالدی غزه

مسجد الخالدی یا مسجد حاج یونس عبدالعزیز الخالدی، مسجدی در نوار غزه در ساحل شمال دریای غزه، ‌دریای جبالیه‌ است. سنگ بنای آن تحت حمایت اسماعیل هنیه گذاشته شد. این مسجد با طراحی معماری الهام‌گرفته از دوران عثمانی شناخته می‌شود و شامل یک حیاط بزرگ بود‌ که تقریبا 500 نمازگزار را در خود جای دهد. این مسجد همچنین یک حیاط بیرونی داشت که همین تعداد نمازگزار را در خود جای دهد و بالای آن دو مناره و یک گنبد بزرگ قرار داشته است. برخی آمارها از تخریب بیش از ۵۰ مسجد توسط رژیم صهیونیستی در ۴ ماه اخیر خبر می‌دهد.

اردوگاه جبالیا

اردوگاه آوارگان جبالیا (به عربی: مخیم جبالیا) پس از جنگ ۱۹۴۸ در شمال نوار غزه، جنوب شهر جبالیا ساخته شد و در ابتدا ۳۵ هزار نفر جمعیت داشت. در سال ۲۰۲۳ مورد هجوم اسرائیل قرار گرفت و حدود ۵۰ نفر کشته شدند. این اردوگاه در استان غزه شمالی و در نزدیکی مرز اسرائیل قرار می‌گیرد و 1.4 کیلومترمربع مساحت دارد. اردوگاه جبالیا یکی از متراکم‌ترین مناطق کره زمین است.

نخستین انتفاضه فلسطین در دسامبر ۱۹۸۷ از این اردوگاه آغاز شد. پیش از بسته‌شدن نوار غزه به دلیل درگرفتن انتفاضه الاقصی در سپتامبر ۲۰۰۰ بیشتر اهالی اردوگاه در اسرائیل یا مزارع کشاورزی بیت لاهیا کار می‌کردند. تعدادی از اهالی نیز فروشگاه‌های کوچکی در داخل اردوگاه دارند.

اردوگاه آوارگان الشاطی

حملات اسرائیل چندین بار اردوگاه آوارگان شاطی‌ را که به کمپ ساحلی نیز معروف است، هدف قرار داده است و 90000 ساکن آن را که در زمینی به وسعت 0.52 کیلومتر مربع (0.2 مایل مربع) زندگی می‌کنند، وحشت‌زده کرده است. در 9 اکتبر، حملات اسرائیل مسجد یاسین را ویران کرد، یکی از حداقل 11 مسجدی که از 7 اکتبر تخریب شده است. الشاطی در سال 1948 برای حدود 23000 فلسطینی که در جریان جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1948 از شهرهای یافا، لود و بئرشبه و همچنین روستاهای اطراف آن فرار کردند یا توسط نظامیان صهیونیست بیرون رانده شدند، تاسیس شد. در سال 1971، مقامات اسرائیلی بیش از 2000 پناهگاه را به منظور تعریض جاده‌ها به دلایل امنیتی تخریب کردند. حدود 8000 پناهجو مجبور به ترک کمپ به پروژه مسکونی در نزدیکی شیخ رضوان در شهر غزه شدند.

خان یونس

خان یونس بزرگ‌ترین محله غزه از نظر مساحت با 108 کیلومتر مربع (42 مایل مربع) است و 430000 نفر در آن زندگی می‌کنند. در مرکز آن اردوگاه پناهندگان خان یونس قرار دارد که حدود 90000 نفر در آن زندگی می‌کنند. ارتش اسرائیل با وجود دستور به مردم غزه برای حرکت به سمت جنوب، به حملات خود به خان یونس و سایر مناطق جنوبی ادامه داده است. هزاران فلسطینی در چادرهای محقر در جنوب غزه تجمع کرده‌اند و بسیاری از آنها بدون آب و غذا هستند.

محله رفح

رفح نام شهری مرزی در نوار غزه و مرکز استان رفح و نزدیک مصر است. رفح جنوبی‌ترین ناحیه غزه با حدود 275000 نفر جمعیت است. رفح همچنین نام گذرگاهی با مصر است که در آنجا قرار دارد. گذرگاه رفح دسترسی جنوبی نوار غزه و تقاطع رفح در نقطه مرزی با مصر است که همچنین به عنوان خط فیلادلفیا شناخته می‌شود. گذرگاه رفح به مرز میان غزه و مصر گفته می‌شود. دولت مصر، گذرگاه رفح را در سال ۲۰۰۷، زمانی که حماس کنترل غزه را به‌دست گرفت بست.

محله الزهرا

مدینه الزهرا در سال 1998 میلادی در کنار شهرک نتزاریم با تصمیم یاسر عرفات و با هدف جلوگیری از گسترش شهرک‌ نتزاریم تاسیس شد. این شهرک از غرب با دریای مدیترانه همسایه است، از شرق توسط شهر المغرقه، از جنوب توسط دره غزه، و از شمال توسط شهرک نتزاریم احاطه شده است. ساخت این محله با حدود 30 برج آغاز شده و محله مدرنی محسوب می‌شد. برج‌ها و ویلاها و خیابان‌های آسفالت عریض از ویژگی‌های آن بود. مناطق غربی و جنوبی آن تحت سلطه زمین‌های کشاورزی قرار داشت. از محله الزهرا اکنون چیز به‌جز تلی از خاک باقی نمانده است.

محله بیت حانون

بیت حانون یا بیت حانون (عربی: بیت حانون) یک شهر فلسطینی در لبه شمال شرقی نوار غزه است. بر اساس گزارش اداره مرکزی آمار فلسطین، این شهر در سال 2017 دارای 52237 نفر جمعیت بوده است. بیت حانون به طور کامل خالی از سکنه شده و تقریبا‌ تمام سازه‌های آن به دلیل آسیب‌های شدید پس از جنگ اسرائیل و حماس یا ویران شده یا غیر قابل استفاده شده است.

بافت قدیمی شهر غزه

شهر قدیمی بخش اصلی هسته غزه را تشکیل می‌دهد. تقریبا‌ به دو ربع تقسیم می‌شود. محله شمالی دراج (همچنین به عنوان محله مسلمانان شناخته می‌شود) و محله زیتون جنوبی (که محله‌های یهودی و مسیحی را در خود جای داده است‌). بیشتر بناها مربوط به دوران عثمانی هستند و برخی نیز روی سازه‌های قبلی ساخته شده‌اند. بخش باستانی شهر قدیمی حدود ‌1.6 کیلومتر مربع (0.62 مایل مربع) است. هفت دروازه تاریخی برای شهر قدیم وجود داشت: باب عسقلان، باب الدروم، باب البحر، باب مرناس، باب البلدیه، باب الخلیل و باب المنتر. بازار طلا (قیصریه)، مسجد سید‌هاشم که قدیمی‌ترین مسجد غزه محسوب می‌شود، کلیسای سنت پورفریوس، مسجد کاتب الولایه و حمام السمره (حمام سامری) در این بخش باریکه غزه قرار دارند.

محله ریمال

این محله که در امتداد خط ساحلی قرار دارد، مرفه‌ترین محله غزه به حساب می‌آمد. خیابان اصلی که از غزه می‌گذرد، خیابان ریمال به بخش‌های ریمال جنوبی و ریمال شمالی تقسیم می‌شود. این محله محل چندین وزارتخانه دولتی است و در طول جنگ جاری 2023 اسرائیل و حماس به شدت آسیب دیده است.

این محله بیشتر خط ساحلی شهر غزه و بیشتر منطقه بین خط ساحلی و شهر قدیمی را در‌بر‌می‌گیرد. پس از ساخت محله، مرکز فعالیت تجاری از شهر قدیمی به ریمال تغییر مکان یافت. ریمال شامل کاخ فرمانداری، باشگاه ساحلی سازمان ملل، مرکز فلسطینی حقوق بشر، بیمارستان اصلی الشفاء و شورای قانونگذاری فلسطین است.