سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه جهانشهر: غرب اهداف خود برای رهایی از بحران کنونی فلسطین را در راهکار «2دولتی» پیگیری میکند. این بحران با حمله 7 اکتبر و وقوع جنگ طوفان الاقصی وارد فاز جدیدی شده و موجودیت رژیمصهیونیستی به طور جدی مورد تهدید قرار گرفته است.
تا پیش از جنگ، غرب و صهیونیستها همچنان امیدوار بودند در کوتاه مدت و با بهکارگیری زور بتوانند قضیه فلسطین را حل و فصل کنند اما با طوفان الاقصی متوجه شدند این موضوع در کوتاه مدت قابل حل نیست؛ بااینحال امیدوارند در بلند مدت بالاخره بر فلسطینیها فائق شوند.
آنچه غرب به سرعت برای مدیریت اوضاع پس از 7 اکتبر به آن روی آورد راهکار «2دولتی» بود. بر مبنای این راهکار در سرزمین فلسطین دو کشور و یا دو دولت تشکیل میشود. با توجه به تاسیس رژیم، تنها دولت فلسطینی تشکیل نشده است.
صحبت از راهکار 2دولتی البته جدید نیست. پیش از پیدایش رسمی رژیم و بر مبنای طرح سازمان ملل، قرار بود سرزمین میان فلسطینیها و صهیونیستها تقسیم شود. این مساله در دهه 1990 نیز رخ داد و بر اساس توافقات اسلو قرار بود ابتدا تشکیلات خودگردان فلسطینی و سپس کشور فلسطین تشکیل شود. بااینحال غرب و صهیونیستها چنین طرحی را نیز خفه و از دستور کار خارج کردند.
با به بنبست رسیدن عملیات زمینی رژیم در غزه، راهکار 2دولتی که از ابتدای جنگ نضج گرفته بود با صدای بلندتری در میان کشورهای غربی و حتی خود صهیونیستها فریاد زده میشود.
آنتونی آلبانیز، نخستوزیر استرالیا روز گذشته (یکشنبه 15 بهمن) به تلویزیون ایبیسی گفت: «بخشی از آن (راهحل 2دولتی) ممکن است به این معنا باشد که به طور مثال، یک کشور فلسطینی غیرنظامی ایجاد شود. اینها مسائلی است که باید روی میز باشد.» او تاکید کرد: «میدانم آمریکا و همینطور انگلیس به دنبال این مسائل هستند. استرالیا و قطعا دولت من موضع حمایت از دو دولت را داریم.»
دیوید کامرون وزیرخارجه انگلیس نیز روز پنجشنبه هفته گذشته (14 بهمن) در جریان سفر به لبنان برای رایزنی پیرامون جنگ غزه، اعلام کرده بود مذاکرات آتشبس دائمی پس از توقف جنگ میتواند چندین سال به طول بینجامد اما احتمال دارد انگلیس پیش از پایان مذاکرات، کشور مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسد.
درحالیکه محور انگلوساکسونی با رهبری آمریکا-انگلیس خواستار تشکیل کشور فلسطین به شکل غیرنظامی است و استرالیا یکی از اعضای فرعی این محور آن را بیان کرده است، در میان صهیونیستها وضعیت متفاوت است. دولت راستگرای نتانیاهو به طور یکپارچه مخالف راهکار 2دولتی است اما این موضوع در میان اپوزیسیون و حتی راستگرایان خارج از دولت به نحوی متفاوت است. با توجه به مخالفت جامعه صهیونیستها با تشکیل کشور فلسطین، آنها نیز دست به عصا حرکت میکنند اما بر لزوم مدیریت سرزمینهای فلسطینینشین تاکید دارند. آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه و وزیر دفاع اسبق رژیم و رئیس حزب «اسرائیل خانه ماست» در مصاحبه روز جمعه خود با جروزالم پست ادعا کرده راهکار 2دولتی مرده و دیگر وجود ندارد اما در ادامه به راهکاری را پیشنهاد داده است که یک راهکار میانی بین تسلط کامل رژیم بر خاک فلسطین و تشکیل فلسطین است. لیبرمن پیشنهاد کرده کنترل نوار غزه باید به مصر سپرده شده و کنترل بخشهایی از کرانه باختری نیز باید به اردن سپرده شود. این سیاستمدار برجسته صهیونیست گفته است: «منطقه Aو بخشی از منطقه B از طریق اتحاد کنفدراسیونی تحت کنترل اردن قرار گرفته و اسرائیل کنترل باقی مانده مناطق ب و تمام منطقه C را در اختیار خواهد گرفت.»
کرانه باختری رود اردن بر اساس توافق اسلو به قسمت تقسیم شده است که نحوه مدیریت امور مدنی و امنیتی در هرکدام با یکدیگر متفاوت است. برمبنای طرح لیبرمن، بخشی از مناطق فلسطینینشین کرانه باختری باید با اردن تبدیل به یک کشور شوند. بااینحال منطقه C که 60 درصد مساحت کرانه باختری است به همراه بخشهایی از منطقه B به طور کامل به خاک رژیم ملحق میشوند.
هردو طرح محور آنگلوساکسونی و صهیونیستها، بر مبنای خرید زمان برای نهایی کردن قضیه فلسطین و تسلط بر سراسر فلسطین طراحی شدهاند.
چرا راهکار 2دولتی مطرح شده است؟
مطرح شدن راهکار 2دولتی مزایای قابلتوجهی برای غرب و صهیونیستها در فضای کنونی دارد. بخشی از این مزیت به دلیل مسدود بودن دیگر مسیرهاست. مجموعه غرب و متحدانش میدانند در مسیر مبارزه علیرغم برتری از لحاظ تجهیزات و نفرات، راه به جایی نخواهند برد. برجستهترین پدیده در این ناکامی، شکست تهاجم زمینی در دستیابی به اهدافی مانند نابودی یا تضعیف جدی حماس و همچنین آزادی اسرا است. در ادامه به بخشی از مزیتهای راهکار 2دولتی برای غرب و رژیم پرداخته شده است.
1.تقویت مجدد جناح سازشکار در برابر گروههای مقاومت
جناح سازشکار فلسطینی به دلیل افزایش تجاوز صهیونیستها به قضیه فلسطین مانند اماکن مقدس و محل سکونت مردم، با رویگردانی مواجه شده است. با به بنبست رسیدن مسیر سازش از نگاه مردم گرایش آنها به مسیر مبارزه و مقاومت افزایش یافته است. از این رو پشتیبانان این جناح با مطرح ساختن راهکار 2دولتی به دنبال تقویت بنیه مردمی آنها هستند؛ چهاینکه به زعم آنها هزینههای بالای جنگ برای مردم باعث میشود آنها از هراس ناشی از وضعیت دشوار زندگی، ناچار به سازش روی آورند.
2.کاهش پایداری مردم
براساس تحلیل دستگاههای اطلاعاتی و تحلیلگران سیاسی-اجتماعی، مردم فلسطین خواهان مقاومت تا جایی بودند که مشکلشان بار دیگر در عرصه جهانی مطرح شده و بتوانند بخشی از حقوق خود را به دست آورند. به زعم غرب احتمال دارد مردم فلسطین با مطرح شدن مجدد راهکار 2دولتی و با توجه به عدم وجود دورنمای نزدیکی از اخراج کامل صهیونیستها از فلسطین، به این برداشت برسند که مقاومتشان به نتیجه مطلوب رسیده و حالا باید در میز مذاکره آن را بهدست آورند.
3.نمایش تسلط بر تحولات
غرب که در جنگ شکست خورده به دنبال جاروجنجال است تا بگوید همچنان نبض تحولات را در دست دارد و ریلگذاری آینده در دستانش است.
4.تقویت ورود کشورهای عربی به مدیریت فلسطین
اگر بحث فلسطین در جنگ غزه خلاصه شود، کشورهای عربی قادر به مدیریت اوضاع به نفع غرب نیستند. چگونه در حین تداوم جنایات صهیونیستها که تاکنون 26 هزار شهید برجای گذاشته است، طرفهای عربی به نفع تلآویو ورودی آشکار و پرقدرت به تحولات فلسطین داشته باشند؟ مطرح شدن راهکار 2دولتی ایجاد پوششی جهت ورود متحدان عربی آمریکا و رژیم به تحولات فلسطین است.
5.بدیلسازی از میدان جنگ
ناکامی صهیونیستها در میدان نظامی و ناتوانی آمریکا از مدیریت وضعیت امنیتی منطقه که در هدفگیری کشتیهای رژیم توسط یمن مشهود است، این طرفها قصد دارند با بدیلسازی، رویارویی را از میدان نظامی به میدان سیاسی منتقل کنند. اگر در میدان نظامی جنگ غره علاوه بر مقاومت حاضر در غزه، گروههایی در لبنان، سوریه، یمن و عراق نیز حاضر هستند، در میز مذاکرات سیاسی غرب نه اکثر بازیگران بلکه تمام بازیگران را تحت مدیریت خود دارد و هیچ یک از اعضای مقاومت در آن حضور ندارند.
6.انتقال هزینهها
اداره امور کرانه باختری و نوار غزه به لحاظ امنیتی به شدت هزینهزاست. گفته میشود هزینههای اقتصادی جنگ غزه به بالای 50 میلیارد دلار میرسد. این هزینهها جدای از تلفات نظامیان و شهرکنشینیان صهیونیست در جنگ است. این درحالی است که با تشکیل یک دولت یا شبهدولت فلسطینی امور امنیتی با پول و خون کشورهای عربی حلوفصل میشود.
7.آمادهسازی زمینههای اخراج
مسئولیت اردن در کرانه باختری و مصر در نوار غزه زمینهسازی احاله مسئولیت ابدی اداره ساکنان این دو منطقه به این دو کشور است. در صورت اخراج ساکنان سرزمینهای 1967، اردن و مصر مسئول جذب بخشهای متعلق به خود خواهند بود.
8.خلاصی از اتهامات اشغالگری و نسلکشی
با تشکیل دولت فلسطینی و یا احاله مسئولیت آن به کشورهای عربی، دیگر این صهیونیستها نیستند که با اتهام اشغالگری و خونریزی روبهرو میشوند، بلکه مزدوران عربی با این اتهام روبهرو میگردند.
9.ایجاد درگیری عربی
صهیونیستها از اختلاف میان گروههای فلسطینی از سال 2007 به ظاهر خشنود بودند و به اختلافات فلسطینی-فلسطینی دامن میزدند، زیرا اینگونه درگیری صهیونیستی-فلسطینی کمرنگ میشد. بااینحال اگر با کنترل کرانه باختری توسط اردن و نوار غزه توسط مصر، فلسطینیها به مقاومت ادامه دهند، درگیریها به فلسطینی-عربی تبدیل میشود.
10.ایجاد اجماع جهانی
رژیم به دلیل جنایت در غزه با محکومیت جهانی مواجه شده و در انزوا قرار گرفته است. تاکید غرب بر راهکار 2دولتی که پشتیبانی جهانی دارد، همزمان با پیگیری دیگر اهداف، تلاش دارد گفتمان مقاومتی را که خواستار آزادی سراسر فلسطین است، به گوشه رینگ ببرد.
11.تثبیت رژیم در 1948
موجودیت رژیم در مرزهای رسمی خود که در چهارچوب سرزمین 1948 قرار میگیرد همچنان توسط گروههای مقاومت غزه و کرانه باختری و همچنین فلسطینیان ساکن در سرزمین 1948 تهدید میشود. غرب تلاش دارد با صحبت از طرح 2دولتی، حتی در میان صهیونیستهایی که مخالف آن هستند، اینگونه القا کند که رژیم تثبیت شده است. صهیونیستهایی را در نظر بگیرید که با حمله 7 اکتبر به سرزمین 1948 و احتمال تکرار واقعهای مشابه در شمال، نگران زندگی در رژیم هستند. این صهیونیستها حتی اگر مخالف تشکیل کشور مستقل فلسطینی یا همان راهکار 2دولتی باشند، با پررنگتر شدن رسانهای آن، اینگونه به آنها القا میشود که رژیم حداقل در مرزهای 1948 تثبیت شده است.
نهایت ماجرا
قضیه فلسطین به این آسانی نیست که با طرح جنگ روانی بخواهد به اتمام برسد. این قضیه بار دیگر در سراسر منطقه مطرح شده و از غرب تا شرق تا جنوب منطقه درگیر آن شدهاند. مسدود شدن دریای سرخ برای کشتیهای رژیم و حملات مداوم به پایگاههای آمریکایی در منطقه که تعداد آنها به نزدیک 200 حمله رسیده است، بغرنج بودن اوضاع را نشان میدهند. صهیونیستهای ساکنشده در فلسطین اشغالی باید در ماهها و سالهای آتی پایداری زیادی از خود برای باقی ماندن در این سرزمین از خود نشان دهند.
غرب و صهیونیستها میدانند طرح نخنمای 2دولتی راه به جای نمیبرد و نهایت کار به سمت تکدولتی خواهد رفت.