بازی در زمین متفاوت

مریم فضائلی، خبرنگار: ظاهرا فیلم و فوتبال دو دنیای جدا از هم هستند که هر کدام برای خودشان جذابیتی متفاوت دارند. حالا اگر این دو با هم همراه شوند، قطعا می‌تواند تصاویر و سوژه‌هایی فوق‌العاده را به تصویر بکشد. اسطوره‌هایی که فقط در مربع سبز فوتبال نمی‌بینیم‌شان و این‌بار با فیلم‌های ساخته شده از بازیکنان، آنان را در قامتی دیگر می‌بینیم و از راز و رمزهایی که در زندگی‌شان وجود دارد، باخبر می‌شویم. رازهایی که شاید هیچ‌گاه در زمین بازی متوجه‌شان نشویم. برای فوتبالیست‌های زیادی، فیلم و مستند ساخته شده است که در ادامه به چهار نمونه‌ آنها اشاره می‌کنیم.

من زلاتان هستم | I Am Zlatan

مستند سینمایی «من زلاتان هستم» به کارگردانی جنس سیوگرن در سال 2021 ساخته شده است. این اثر که در گونه بیوگرافی و درام تعریف می‌شود، محصول مشترک سوئد، دانمارک و هلند است. «زلاتان ابراهیموویچ» ستاره مطرح تیم ملی فوتبال سوئد است که به‌خاطر نوع رفتارهایش و روحیه جنگندگی که دارد در تیم‌های مختلف بازی کرده و به چهره‌ای خاص تبدیل شده است. زلاتان البته در نسلی بازی کرد که چهره‌های مطرحی چون مسی و رونالدو حضور داشتند و زلاتان زیر سایه این نام‌ها قرار داشت. با این حال جنس سیوگرن، کارگردان سوئدی فیلمی را براساس زندگی او ساخته است تا از اسطوره ورزش سوئد تجلیل کند و داستان متفاوتی از زندگی او را به تصویر بکشد. این فیلم از کودکی زلاتان شروع می‌شود و روایتگر دوره‌ای سخت از زندگی او است. تا اینکه به مدت چند دهه تبدیل به قهرمان فوتبال سوئد می‌شود.

این بازیکن یکی از پرافتخارترین فوتبالیست‌های تاریخ حساب می‌شود و از این شخصیت برای کاراکتر‌سازی استفاده شده است. در سریال «تدلاسو» ماکسیمیلیان اوسینسکی در نقش «زاوا»، یک فوتبالیست بااستعداد اما خیره‌سر و جویای توجه است. این شخصیت الهام‌ گرفته از زلاتان ابراهیموویچ است. اوسینسکی می‌گوید شخصیت زاوا ترکیبی است از شخصیت ابراهیموویچ و مهاجم فرانسوی اریک کانتونا.

پله: تولد یک افسانه | Pele: Birth of a Legend

پله، با نام واقعی ادسون آرانتس دو ناسیمنتو، به‌عنوان اسطوره فوتبال جهان سوژه‌ای است که می‌تواند هر کارگردانی را وسوسه به ساختن فیلمی کند که درباره‌ این بازیکن است. «پله‌: تولد یک افسانه»، مستندی در ژانر بیوگرافی و درام، به کارگردانی مشترک «جف زیمبالیست» و «مایکل زیمبالیست» و محصول سال 2016 سینمای آمریکاست. تولد یک افسانه به سال‌های جوانی پله می‌پردازد و تبدیل شدن او از یک فوتبالیست خیابانی به قهرمان جهان را به‌ تصویر می‌کشد. روابط خانوادگی پله و تاثیرات آنها بر موفقیت او نقش پررنگی در داستان این فیلم دارد و یکی از وجود اصلی این قصه این است که فقط سراغ موضوعات ورزشی نمی‌رود. در این فیلم، رشد سریع و درخشان فوتبالیست افسانه‌ای، پله اسطوره‌ای به تصویر کشیده شده است. او که از محله‌های فقیرنشین سائوپائولو توانسته خودش را به برزیل برساند و در سن 17سالگی، به اولین قهرمانی‌اش در جام‌جهانی برسد، قطعا روایتی پر از فراز و فرود دارد. در این فیلم پله در نقش خودش بازی نمی‌کند و کوین دپائولا در نقش این فوتبالیست افسانه‌ای به ایفای نقش می‌پردازد. پله در نقش مردی که در لابی هتل نشسته است، حضور افتخاری پیدا کرده است.

مارادونا | Maradona by Kusturica

فیلم مستندی است که امیر کوستاریکا در سال ۲۰۰۸ درباره دیگو مارادونا، اسطوره‌ فوتبال آرژانتینی ساخته است. دیگو مارادونا، زندگی خود را برای امیر کوستاریکا، کارگردان صربستانی تعریف می‌کند و مستند جذاب مارادونا با تکیه بر این شخصیت تاریخی ساخته می‌شود. مارادونا در زندگی شخصی خود حاشیه‌های زیادی داشته که در این مستند به آنها پرداخته می‌شود. قانون‌شکنی‌ها و رفتارهایی که در چهارچوب‌های معمول ورزش نمی‌گنجد، شاید بخشی از محبوبیتش در بین طرفداران فوتبال باشد و البته هیچ‌کدام از این حاشیه‌ها ذر‌ه‌ای به محبوبیتش لطمه‌ای نزد. این کارگردان در این فیلم به سه وجه مختلف از شخصیت مارادونا می‌پردازد: مارادونای فوتبالیست، مارادونای سیاست‌پیشه، مارادونای معتاد. در بخش‌هایی از فیلم مارادونا و کوستاریکا درباره گلی که مارادونا در مرحله یک‌چهارم نهایی جام‌جهانی فوتبال ۱۹۸۶ به انگلیس زد و بعدا به «دست خدا» مشهور شد، اشاره می‌کند. اظهارات مارادونا باعث شد برخی این فیلم را یک اثر ضد انگلیس بدانند. برخی صحنه‌های فیلم درخشان است. مصاحبه با مارادونا در یکی از بدنام‌ترین بارهای بوینس‌آیرس یکی از بخش‌های جنجالی این فیلم بود یا فیلمبرداری از صحنه ازدواج بین دو عضو کلیسا که در وسط زمین فوتبال رخ داد و عروس توپ فوتبال را به سمت میهمانان پرتاب می‌کند. البته برای مارادونا فیلم‌های زیادی ساخته شده است، برای مثال دست خدا در سال ۲۰۰۷، «مارادونا» در سال ۲۰۱۸، «دیگو مارادونا» ۲۰۱۹ که حاوی صحنه‌های آرشیوی دیده نشده از او است.

رونالدو | Ronaldo

فیلم- مستند «رونالدو» در سال 2015 به کارگردانی آنتونی وانک و محصول کشور انگیس است. فیلمبرداری این کار بیش از 14 ماه طول کشید و برای اولین‌بار تصاویری از این بازیکن را نشان می‌دهد طرفداران فوتبال را به پشت درهای بسته‌ زندگی کریستیانو رونالدو می‌برد.

در سال ۱۹۸۴، زمانی ‌که مادر کریستیانو رونالدو به‌دلایل مسائل مالی قصد نداشت او را به دنیا بیاورد، نمی‌دانست در‌حال انجام دادن چه اشتباه بزرگی در حق جامعه‌ فوتبال است. فیلم سینمایی و مستند رونالدو، نگاهی عمیق به زندگی شخصی و اتفاقات ریز و درشت زندگی این ستاره پرتغالی دارد؛ از مرگ پدر او در سال ۲۰۰۵، به‌دلیل استفاده زیاد از نوشیدنی‌های الکلی تا کسب عنوان بهترین بازیکن جهان در سال‌‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به‌‌صورت پیاپی. این فیلم پر از نکته‌های جالب و دیدنی درباره‌ زندگی شخصی او است و درباره‌ روابط بسیار دوستانه و صمیمی بین کریستیانو رونالدو و لیونل مسی، رقیب همیشگی او صحبت می‌شود. از زمان پیوستن کریستیانو رونالدو به رئال‌مادرید، یک دوربین به‌صورت دائم، در‌حال تهیه تصاویری از بازی‌ها و لحظات دیدنی این بازیکن فقط برای استفاده در این فیلم بوده است. با دیدن این فیلم و آشنا شدن با زندگی شخصی این ابر‌ستاره پرتغالی که هواداران بی‌شماری در کشور ما دارد، شناخت نسبی از او پیدا خواهید کرد.