محمدرضا ولیزاده، فرهیختگان آنلاین: سرانجام دور گروهی جام ملتهای آسیا به پایان رسید و مدعیان، رقبای خود را در مرحله یکهشتم نهایی شناختند. تیم ملی ایران نیز با ۹ امتیاز و تفاضل گل ۵+ بهترین عملکرد را در میان تمام تیمهای حاضر در مرحلهگروهی داشت تا امیدها نسبت به موفقیت شاگردان «امیر قلعهنویی» در جام هجدهم بیش از گذشته شود. هرچند عملکرد تیمملی در سه دیدار ابتدایی جام، سایهروشنهای متعددی داشت که باید به آنها پرداخت؛ از عملکرد قابلقبول تیم در فاز تهاجمی و انگیزه بازیکنان و ذهنیتبرنده ایجاد شده، تا ضعف مشهود در سازمان دفاعی و مصدومیتهای متعدد که هر کدام میتواند در مرحله حذفی اثرگذار باشد. آنهم در شرایطی که حالا تیمملی نسبت به دیگر مدعیان کسب جام شرایط مطلوبتری دارد و تقویت نقاط قوت و رفع کموکاستیها میتواند از قطر، سفر بهیادماندنیتری بسازد.
با این مقدمه شرایط اصلیترین مدعیان قهرمانی در جام ملتها را در مرحله گروهی بررسی میکنیم:
قطر: میزبانِ مقتدر
شاید کمتر کسی پیشبینی میکرد با برکناری «کارلوس کیروش» از سرمربیگری تیمملی قطر، عنابیها چنین نمایش مقتدرانهای را در دور گروهی جام ملتها داشته باشند، اما برخلاف تصورات، میزبان با هدایت «مارکز لوپز» با امتیازات کامل و بدون گلخورده به مرحله حذفی رسید تا خود را یکی از مدعیان جدی جام معرفی کند. قطریها برای تکرار عنوان قهرمانی در اولینگام با فلسطین روبهرو میشوند و در این راه، امید اول آنها در کنار ساختار منسجم خط دفاعیشان به درخشش المعز علی، اکرم عفیف و حسن الهیدوس خواهد بود.
استرالیا: مدعیِ اقتصادی جام
تیمملی استرالیا از دیگر مدعیانِ قهرمانی در جام ملتها است که مرحله گروهی را با صدرنشینی به اتمام رساند. اما مهمترین نکته در بازیهای شاگرادان «گراهام آرنلود»، سبک فوتبال تدافعی آنها است؛ کانگوروها به سختی از سد هند و سوریه گذشتند و برابر ازبکها متوقف شدند و در هر سه نمایش خود، کیفیت بالایی را در بخش تهاجمی نشان ندادند. شاید در مرحله بعد نیز اندوزی حریف چندان دشواری برای این تیم نباشد، اما این فوتبال کُند و بدون خلاقیت میتواند در مراحل بالاتر و در رویارویی با رقبای قدرتمندتر برای استرالیاییها دردسرساز شود.
ژاپن: متزلزل و دور از انتظار
بدونشک، پیش آغاز جام ملتهای آسیا، ژاپن جدیترین مدعی قهرمانی در این رقابتها بود. تیمِ «هاجیمه موریاسو» با ثبت آمار بینظیر ۱۱ پیروزی متوالی به قطر رسید اما برخلاف پیشبینیها در دور گروهی شکل و شمایلی از یک تیم کامل نشان نداد تا شباهتی به آن قهرمان دستنیافتنی که تصور میشد، نداشته باشد. مهمترین شاخص منفی در فوتبال ساموراییها ضعف مشهود دروازهبان و مدافعان این تیم بود؛ مسئله نگران کنندهای که در صورت تداوم میتواند ژاپن را مجبور به وداع با جام کند. هرچند ژاپن با تیم یکدست و پرستارهای که در اختیار دارد، با پیروزی برابر بحرین و افزایش روحیه تیمی، توانایی بازگشت به جام را خواهد داشت.
کرهجنوبی: مصلحتاندیش و غیر قابل پیشبینی
دقیقه ۱۰۵ بازی بود که فرار بزرگ شاگردان «یورگن کلینزمن» رقم خورد؛ با تساوی سه بر سه برابر مالزی و تغییر مسیر در جدول مرحله حذفی. کرهجنوبی با ۵ امتیاز پایینتر از بحرینی که با سه گل شکست داده بود، در رده دوم جدول قرار گرفت و حریف عربستان شد تا با ژاپن و ایران روبهرو نشود. هر چند فارغ از ابهامات دیدار سوم که میتواند در ادامه جام، فشارها را هم روی ببرها بیشتر کند، درباره کیفیت فوتبالِ آنها در جام هجدهم هم نکات متعددی وجود دارد. کره هم شبیه به ژاپن در فاز دفاعی با ایرادات مشهودی دستهوپنجه نرم میکند و بیش از حد وابسته به تواناییهای فردی بازیکنان است. هر چند با تمام این موارد از قدرت و تجربه شاگردان کلینزمن نباید گذشت، زیرا آنها برای شکست طلسم ۶۴ ساله قهرمانی خود در جام ملتهای آسیا انگیزههای بالایی برخوردارند و نمیتوان تنها به نمایشهای دور گروهی اکتفا کرد.
عربستان: کمرمق و پرحاشیه
پس از نتایج ضعیف در دیدارهای تدارکاتی، تیمملی عربستان با هدایت «روبرتو مانچینی» تورنمنت عجیبی را هم در قطر سپری میکند. در ابتدا کنار گذاشتن ستارههای اصلی تیم، نواف العقیدی، سلمان الفرج، سلطان الغنام و... اردوی عربستانیها را با جنجالهای متعددی روبهرو کرد، در ادامه نیز شاهد نمایشهای چندان امیدوارکنندهای از آنها نبودیم تا عربستان هم انتظارات را در مرحله گروهی برآورده نکند. البته حضور ستارههای متعدد جهان فوتبال در عربستان و بازی نکردن ملیپوشان در لیگ داخلی را هم باید از عمده دلایل این عملکرد دانست و اینکه سرمربی ایتالیایی آنها عربستان را در حد و اندازههای قهرمانی نمیبیند نیز در بیانگیزگی بازیکنان بیتاثیر نیست. بدونشک، جدال با کره نقطه آغاز یا پایان سبزپوشان در جام خواهد بود.
عراق: شگفتیساز، شبیه به قهرمان ۲۰۰۷
یکی از جذابترین تیمهای قطر ۲۰۲۳، عراقِ خسوس کاساسِ اسپانیایی است. تیمی که با امتیازات کامل راهی دور حذفی رقابتها شد و حالا برای رویارویی با اردن و ادامه ماجراجویی در جام آماده میشود. عراقیها با درخشش آیمنِ حسین باتجربه و ستارههای جوانی چون علی جاسم با سه نمایش درخشان، یکی از شایستهترین تیمهای جام بودند و با شکست ژاپن حالا نگاههای بیشتری را به خود معطوف کردهاند. عراق یکی از تیمهای پرقدرت رقابتها است، تیم جنگندهای که پس از سالها شبیهترین ورژن به تیم رویایی ۲۰۰۷ است؛ همان شگفتیسازی که با یونس محمود فاتح جام چهاردهم شد. البته برای تکرار تاریخ، مسیر دشواری پیشروی آنها است.
بههرحال،اتفاقات مرحلهگروهی میتواند نویدبخش رقابتهای جذاب دور حذفی باشد و اکنون باید منتظر مشخص شدن هشت تیم برتر جام ماند.