در جست‌وجوی بازار جهانی ماهواره

فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار گروه دانشگاه: یکی از پایه‌های مهم دنیای فناوری‌های جدید ماهواره‌ها هستند که از مسائل استراتژیک تا تعاملات روزمره برمدار آنها رقم می‌خورد. همین موضوع باعث شده تا در جهان اقتصاد مهمی مبتنی‌بر آن شکل بگیرد و یکی از مسیرهای مهم رشد فناوری، تقویت حوزه فضایی کشورها باشد. در ایران اما با گذشت دو دهه از نخستین اقدامات جدی در حوزه فضایی، فراز و فرودهای متعدد صنعت فضایی موجب شده هنوز تا جایگاه مطلوب کشور فاصله جدی وجود داشته باشد. یکی از مثال‌هایش هم می‌توان جریان مشارکت بخش خصوصی در تولید ماهواره باشد. اتفاقی که حسین شهرابی‌فراهانی، مدیرعامل و بنیانگذار شرکت امیدفضا آن را چندی پیش در نشست کاشتن برای آینده روایت کرده است. او رئیس کنسرسیوم شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه فضایی است که ساخت ماهواره «کوثر»، نخستین ماهواره بخش خصوصی را برعهده داشته است. ماهواره کوثر یک ماهواره سنجش از راه دور است و با پنل‌های خورشیدی بازشونده، دارای سنجنده‌هایی با نور مرئی و NIR (نزدیک مادون قرمز) است که مشخصات نور مرئی آن 3.4 متر و NIR آن حدود 5.5 متر است. این ماهواره قرار بود آذرماه امسال از پایگاه فضایی «وستوچنی» روسیه به فضا پرتاب شود اما طبق اعلام شهرابی از آنجایی که تاخیری در موشک پرتابگر رخ داده است، پرتاب این ماهواره با ۶ ماه تاخیر صورت می‌گیرد و احتمالا در سه ماه اول یا نیمه‌اول سال ۱۴۰۳‌، کوثر پرتاب خواهد شد. 

صنعت فضا را به دو قسمت صنعت سنتی و صنعت نوین تقسیم می‌کنیم. اگر بخواهم خیلی ساده بگویم صنعت سنتی بسیار پیچیده، گران و دولتی است؛ این چند واژه در ذهن‌تان بماند. صنعت نوین در برابر صنعت سنتی شکل گرفت. شرکت‌های کوچک و دانش‌بنیان این صنعت را شکل دادند. ابتدای کار در واقع یک‌سری ادعاها از سوی شرکت‌هایی مطرح شد اما کسی حرف‌های آنها را باور نمی‌کرد که می‌توان در صنعت فضا اتفاقات بزرگی را رقم زد. به مرور در فاصله زمانی 10 تا 15‌ساله همه فهمیدند حرف‌هایی که می‌زدند درست بوده است. صنعت نوین چیست؟ همان‌طور که اشاره شد، برعکس صنعت سنتی؛ پیچیده، گران و دولتی را می‌توانید از صنعت نوین برداشت کنید. صنعت نوین به‌شدت ارزان است، در آن کوچک‌سازی رخ داده و موتور محرکه این اتفاق جایی به‌جز بخش خصوصی نبوده است. در‌واقع تابوی بخش دولتی در صنعت فضا را بخش خصوصی شکست. 

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.