مطهرهسادات قاسمی، خبرنگار گروه دانشگاه: شاید برایتان جالب باشد که پرورش، خرید و فروش گل و گیاه در جهان دارای یک جایگاه تجاری است تا جایی که در چند سال اخیر این تجارت در همه جای دنیا رونق گرفته و سودآوری خوبی داشته است. حتی تولید و صادرات هوشمندانه و اصولی گل و گیاه بهعنوان یکی از پرسودترین تجارتهای حال حاضر جهان و بهخصوص ایران شناخته میشود. بهطور کلی گلخانهداری و پرورش گلهای زینتی در یک دهه اخیر بسیار چشمگیر بوده و تمام کشورهای جهان و حتی ایران به پرورش و کاشت گیاهان زینتی مشغول شدهاند. در برخی از کشورها شرایط تولید گل مساعدتر است که ایران نیز یکی از همین کشورها محسوب میشود.
تولیدکنندگان و مصرفکنندگان گیاهان زینتی در جهان
هلند دارای بزرگترین بازار گل جهان و پس از آن کشور کلمبیا دومین کشور صادرکننده گل به جهان است. هلند با اینکه کشور کوچکی است اما به تنهایی بیش از 42 درصد بازار صادرات گلهای زینتی جهان را در دست دارد و حتی بخشی از منابع صادراتی خود را از کشورهای دیگری مانند اتیوپی، کنیا، ایران و... وارد میکند. همچنین 40 درصد گلهای آمریکا نیز محصول کشور کلمبیا است و این کشور سالانه بیش از یک میلیارد دلار از صادرات گل درآمد دارد. بین صادرکنندگان مطرح گل زینتی در دنیا نام کشورهای اکوادور و کنیا نیز به چشم میخورد. از طرف دیگر کشورهای غرب اروپا و آسیای شرقی مصرفکننده نیمی از گلهای تولیدی در جهان هستند و کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، فرانسه، انگلستان، سوئیس، سوئد، نروژ، دانمارک، ایتالیا، ژاپن، تایلند و... بهعنوان واردکنندههای اصلی گل و گیاه شناخته میشوند. در این میان گلهای رز، داوودی، لاله، زنبق، بابونه آفریقایی، ارکیده، لیلیوم و میخک از محبوبترین و پرفروشترین گلها در جهان هستند که طبیعتا کشورهایی که به تجارت گل و گیاه مشغولند باید به این مساله نیز توجه کافی را داشته و با تولید این نوع از گلها سود قابل توجهی جذب کنند.
ایران تولیدکننده گل و گیاه زینتی
همانطور که بیان شد ایران نیز به دلیل آب و هوای مساعد و گوناگون در شهرهای مختلف کشور، جزء مناسبترین سرزمینها برای پرورش گیاهان زینتی است. حتی زمانی که صادرات گل و گیاه هنوز بهعنوان تجارت سودمند شناخته نشده بود، گل رز ایرانی در دوره صفوی به ترکیه، روسیه و بلغارستان فرستاده و پس از مدتی در سراسر جهان تولید شد که درحال حاضر نیز رز ایرانی از پرطرفدارترین گلهای جهان است. این مساله نشان میدهد که ایران در پرورش و صادرات گل از باتجربهترین کشورها است. امروز گیاهان زینتی به دو شکل فضای باز و گلخانهای در کشور تولید میشوند. همچنین سالانه ۶۱۰ میلیارد عدد گل و گیاهان زینتی در سطح ۶۴۰ هزار هکتار در جهان کشت میشود که ایران با تولید بیش از ۴ میلیارد عدد در بین کشورهای آسیایی دارای رتبه پنجم جهان است. آمارها نیز نشان میدهد که بیشترین حجم صادرات گل ایران به کشورهای عراق، ارمنستان، آذربایجان، اوکراین، گرجستان، قزاقستان، روسیه و... بوده است.
گلخانه فرهیختگان و صادرات گلهای زینتی به کشورهای خارجی
کاکتوس بهعنوان یکی از اعضای مجموعه گلهای آپارتمانی، در دهه اخیر به جهت دوام و نحوه نگهداری آسان مورد استقبال افراد زیادی قرار گرفته است. گلخانههای بسیاری در ایران این گل را تولید و به فروش میرسانند. گلخانه فرهیختگان دانشگاه آزاد نیز بهعنوان یکی از بزرگترین گلخانههای ایران که دارای انواع مختلفی از گیاهان آپارتمانی و درختچههای زینتی است، به دلیل استقبال بازار خارجی نسبت به این گیاه، تمرکز زیادی بر تولید انبوه کاکتوس دارد و با توجه به اینکه کشور ترکیه مانند دیگر کشورها دارای فروشگاههای زنجیرهای متعدد است، مسئولان گلخانه فرهیختگان از طریق اتاق بازرگانی با بازار گل و گیاه و فروشگاههای زنجیرهای این کشور ارتباطی ایجاد کردهاند که درنهایت به صادرات کاکتوس به ترکیه منجر شده است.
محسن تجری رئیس سرای نوآوری پرورش گلهای زینتی واحد گرگان در رابطه با صادرات گلهای زینتی به کشورهای خارجی میگوید: «مساله صادرات نیاز به آمادهسازی و پیشزمینههای مختلف دارد. برای معرفی ظرفیتهای خود در رابطه با تولید گیاهان زینتی نیاز است که بازار بینالمللی نسب به فعالیت ما شناخت داشته باشد که با توجه به این مساله، حضور در نمایشگاههای بینالمللی برای ایجاد ارتباط با بازار گل و گیاه کشورهای خارجی میتواند عملکرد مفیدی باشد که همکاران ما در این راستا در نمایشگاه بینالمللی گل و گیاه هلند حضور پیدا کردند. همچنین در یک ماه آینده نمایشگاه دیگری در شهر آمستردام برگزار خواهد شد که شرایط حضور در آن فضا را نیز فراهم خواهیم کرد.» البته صادرات گلهای زینتی به ترکیه اولین تجربه سرای نوآوری گیاهان زینتی واحد گرگان نیست و دو سال پیش درختچههای زینتی فراوانی به کشور قرقیزستان صادر شد. به گفته تجری گلخانه فرهیختگان عضو انجمن گلهای زینتی ایران است. حدود یکسال قبل در نشریه این انجمن تمام فعالیتهای سرای نوآوری گل و گیاه انعکاس داده شد و در حال حاضر به دو زبان در حال ترجمه و انتشار بینالمللی است که این اقدام در معرفی این گلخانه به کشورهای خارجی بسیار موثر خواهد بود. تجری با اشاره به روند صادرات به ترکیه بیان کرد: «ما در ابتدا از طریق اتاق بازرگانی استان گرگان رایزنیهایی با بازار گل و گیاه کشور ترکیه داشتیم و متوجه شدیم که این کشور در زمینه فروش گیاهان کاکتوس بازار مناسبی دارد. گلخانه فرهیختگان انواع مختلفی از گیاهان زینتی و کاکتوسها را پرورش میدهد که در حال حاضر کاکتوس اچینو را به ترکیه صادر میکنیم. بهطور کلی سه کانتینر که هرکدام از آنها دارای چهار هزار گلدان هستند در دو مرحله به ترکیه ارسال خواهد شد.»
گلخانه فرهیختگان تولیدکننده اصلی بازار گل سراسر ایران
گلخانه فرهیختگان در حال حاضر گیاهان زینتی خود را به سراسر ایران ارسال میکند زیرا این گلخانه دارای تنوع محصولات در زمینه گلهای فصلی، گیاهان آپارتمانی، کاکتوس، درختچههای زینتی و... است. به گفته رئیس سرای نوآوری گیاهان زینتی واحد گرگان، گلخانه فرهیختگان دارای دو میلیون کاکتوس است که سطح استقبال از آن در بازار داخلی پایین آمده اما در کشورهای خارجی مانند ترکیه یا امارات بازار بسیار خوبی دارد که به دلیل بستر مساعد برای ایجاد ارتباط با بازار گل و گیاه ترکیه به سمت صادرات به این کشور متمایل شدند. این اقدام حدود یک میلیارد و 500 میلیون تومان برای دانشگاه آزاد سود داشته است. همچنین سرای نوآوری گلهای زینتی واحد گرگان با همکاری انجمن گل و گیاه زینتی ایران درحال برگزاری یک همایش بینالمللی درباره چالشهای تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی است.