جدیدترین آمار فعالیت‌های توسعه کشور چه می‌گوید؟

فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار گروه دانشگاه: آمار و ارقام در حوزه تحقیق و توسعه از بودجه‌های مرتبط با این حوزه گرفته تا تعداد قراردادهای منعقد شده و جمعیت محققان و فعالان از اهمیت بالایی برخوردار است. اعدادی که وضعیت حوزه پژوهش کشور را از جهات مختلفی روشن می‌کند. اما واقعیت این است که هرچند این آمار از دهه‌ها قبل از سوی مرکز آمار ایران رصد می‌شد اما توجه به آنها و رصد تغییرات این حوزه، تا همین چند سال اخیر چندان مورد توجه مسئولان قرار نمی‌گرفت، درحالی‌که اگر وضعیت این حوزه زودتر زیر ذره‌بین مسئولان می‌رفت، طبیعتا امروز احتمال اینکه شرایط متفاوتی‌ را در بخش پژوهش کشور شاهد باشیم، وجود داشت. در اصل مرکز آمار ایران برای پاسخ به نیازها، آمارگیری از فعالیت‌های تحقیق و توسعه را از سال 76 آغاز کرد و تقریبا هر دو سال یک‌بار اجرا کرده است. طرح آمارگیری از فعالیت‌های تحقیق و توسعه در سال 1401 اجرا شد. مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی و کارگاه‌های صنعتی و 50 نفر از افرادی که به صورت مستقیم با فعالیت تحقیق و توسعه ارتباط داشته اما محقق نیستند و معادن دارای واحد یا بخش تحقیق و توسعه و شرکت‌های دانش‌بنیان مورد بررسی قرار گرفتند. اما موضوع قابل توجه در این زمینه سهم اندک پرداختی 7 میلیون تومانی به محققان تحقیق و توسعه است که عملا نشان می‌دهد چرا تمایلی به انجام چنین فعالیت‌هایی از سوی این افراد وجود ندارد.

در طی سال‌های 91 تا 1400، تعداد پروژه‌های تحقیق و توسعه از 83 هزار و 827 به 185 هزار و 565 افزایش داشته است. به عبارت دیگر باید گفت که پروژه‌های تحقیق و توسعه رشدی معادل 101 درصد داشتند. در تمام این سال‌ها پروژه‌های کاربردی با دارا بودن سهم 55 درصدی، بیشترین سهم را در بین انواع پروژه‌های تحقیق و توسعه داشته‌اند. در سال 1391 بیش از 83 هزار پروژه تحقیق و توسعه داشته‌ایم که از این میزان 23 درصد سهم پژوهش‌های بنیادی، 58 درصد سهم پژوهش‌های کاربردی و 18 درصد سهم پژوهش‌های توسعه‌ای بوده است. در سال 1392، 84 هزار و 678 پژوهش تحقیق و توسعه صورت گرفته است که 21 درصد در حوزه بنیادی، 59 درصد در حوزه کاربردی، 19 درصد در حوزه توسعه‌ای بوده است.

در سال 1394، 108 هزار و 500 پژوهش تحقیق و توسعه توسط محققان انجام شد که 18 درصد سهم پژوهش‌های بنیادی، 53 درصد کاربردی و 27 درصد توسعه‌ای بوده است. بعد از آن در سال 1396، 122هزار و 482 پژوهش تحقیق و توسعه انجام شد که 17 درصد سهم بنیادی، 53 درصد کاربردی و 28 درصد توسعه‌ای بوده است. در سال 98، 125 هزار و 97 پژوهش تحقیق و توسعه توسط محققان انجام شد که 18 درصد آن پژوهش‌ بنیادی، 55 درصد کاربردی و 26 درصد توسعه‌ای بود. پژوهش‌های تحقیق و توسعه از سال‌91 تا 1400، با 121 درصد رشد مواجه بوده که پژوهش‌های بنیادی با 106 درصد رشد، پژوهش‌های کاربردی با 112 درصد و پژوهش‌های توسعه با 168 درصد رشد همراه بوده‌اند.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.