رفراندوم در تایوان

سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه جهان‌شهر: برای سومین‌بار مردم تایوان در انتخابات سراسری (ریاست‌جمهوری و پارلمان) به نامزد حزبی رای دادند که در مواضعش بیشترین واگرایی را نسبت به چین داشت. در این انتخابات سرنوشت‌ساز ویلیام لای چینگ‌ته نامزد حزب حاکم با حدود یک‌میلیون رای اختلاف، پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام شد. انتخابات تایوان بین حزب حاکم دموکراتیک مترقی DPP و حزب مخالف کومینتانگ KMT بیش از تایوان، برای پکن و واشنگتن دارای اهمیت بود. سیاست حزب کنونی حاکم (DPP) مصر بر دور نگه داشتن تایوان از نفوذ پکن است اما حزب رقیب(KMT) خواستار گسترش روابط تجاری با چین است و بر این باور است که این سیاست، خطر بروز جنگ احتمالی را کاهش می‌دهد. از دیگر سو حزب مردم تایوان TPP که حزبی تازه محسوب می‌شود و در سال ۲۰۱۹ تاسیس شده درنظر دارد تعامل با چین را احیا کند.
این نخستین‌بار از زمان تصویب روند انتخابات مستقیم ریاست‌جمهوری تایوان در سال 1996 است که یک حزب توانسته برای سه دوره متوالی، قدرت را در انحصار خود نگاه دارد. به‌دلیل مداخلات آمریکا در تایوان، پکن با حساسیت زیادی این انتخابات را دنبال می‌کرد و حتی آن را گزینه بین «جنگ یا صلح» خوانده بود. چین، تایوان را بخش جدایی‌ناپذیر از سرزمین اصلی خود می‌داند و از همین رو شی جین پینگ، رهبر چین چند هفته پیش اتحاد تایوان با سرزمین مادری (چین) را موضوع «غیرقابل‌اجتناب تاریخی» خوانده بود اما سرنوشت انتخابات به‌ گونه دیگری رقم خورد و مردم تایوان به فردی رای دادند که چین در آستانه انتخابات، او را یک «جدایی‌طلب خطرناک» می‌خواند و درخواست‌های او برای گفت‌و‌گو را رد می‌کرد.
پکن تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای خنثی کردن هرگونه تلاش برای تایید یا استقلال تایوان افزایش داده است و پس از اینکه این جزیره ویلیام لای چینگ‌ته از حزب دموکراتیک مترقی را به‌عنوان رئیس‌جمهور بعدی خود انتخاب کرد، برای خطرات بیشتر از طریق تنگه آماده شده است. چین هرگونه حرکت به‌سمت استقلال رسمی تایوان را «به معنای جنگ» می‌داند.
پکن، تایوان را خط قرمز خود می‌داند. شی جین پینگ اواخر سال گذشته به بایدن هشدار داد که تایوان «بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین موضوع» در روابط ایالات‌متحده و چین است. اکثر کشورها، ازجمله ایالات‌متحده، تایوان را به‌عنوان یک کشور مستقل به‌رسمیت نمی‌شناسند و حتی جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا بلافاصله پس از اعلام نتایج انتخابات گفت: «ما از استقلال [تایوان] حمایت نمی‌کنیم» اما واشنگتن در عمل رفتارهایی از خود نشان می‌دهد مرحله مرحله تایوان را به‌سمت استقلال یا حداقل تقابل نظامی با چین سوق می‌دهد. یکی از این اقدامات، تعهد واشنگتن به تسلیح این جزیره است.
با وجود نتایج انتخابات سراسری، برخی تحلیلگران معتقدند نتیجه آنقدرها هم به‌ضرر چین نبوده است. در این انتخابات DPPدر حفظ اکثریت خود در پارلمان ناکام بماند و این برای پکن یک پالس مثبت است. حزب دموکراتیک خلق از 113 کرسی پارلمان تنها 51 کرسی یعنی 10 کرسی کاهش نسبت به آخرین انتخابات در سال 2020. در مقابل اما KMT که دوستدار روابط با پکن است 52 کرسی را به دست آورده است. حزب کوچک‌تر مردم تایوان هشت کرسی را به دست آورد، درحالی‌که مستقل‌های همسو با KMT دو کرسی باقی‌مانده را به دست آوردند. اکثریت مطلق حداقل به 57 کرسی نیاز دارد. با نتیجه انتخابات روز شنبه تایوان، دولت بعدی این جزیره، با سه چالش کلیدی پیش‌رو است که چین درحال ظهور تنها یکی از آنهاست.

1- پکن ناراضی خواهد بود
این نتیجه‌ای است که پکن از آن می‌ترسید و علاقه‌ای به آن نداشت. در پاسخ به این انتخابات، چن بینهوا، سخنگوی دفتر امور تایوان چین گفت کهDPP نماینده افکار عمومی جریان اصلی در جزیره نیست: «این انتخابات نمی‌تواند الگوی و جهت اصلی روابط بین تنگه‌ای را تغییر دهد و نمی‌تواند مانع از این روند عمومی شود که سرزمین مادری سرانجام و ناگزیر به هم پیوند خواهد خورد.» پکن هشت سال پیش یعنی از زمان انتخاب تسای اینگ ون، ارتباطات رسمی خود را با تایپه قطع کرده است. رئیس‌جمهور منتخب متعهد شده مسیر تعیین‌شده توسط تسای را ادامه دهد. گفته شده دولت بایدن قصد دارد در آینده نزدیک یک هیات غیررسمی را برای دیدار با دولت آینده به تایوان بفرستد. در این زمینه کاتلین کالدروود و شین یون وو در مقاله‌ای در ABC استرالیا از احتمال نوعی واکنش نظامی پکن در هفته‌های آینده نسبت به تحولات تایوان خبر دادند.

2- حکومت برای لای آسان نیست
انتخابات ریاست‌جمهوری تایوان به‌طور سنتی بین دو حزب اصلی - حزب حاکم فعلی دموکراتیک مترقی (DPP) و اپوزیسیون اصلی، کومینتانگ- برگزار می‌شود. تایوان از نظر تاریخی مشارکت بالایی در رأی‌دهندگان دارد. نزدیک به 72 درصد از واجدین شرایط رأی دادن در روز شنبه رای دادند. اما این بار، سومین رقیب جدی وجود داشت، حزب مردم تایوان (TPP) و رسما سیاست تایوان وارد یک سیستم سه حزبی شده است. TPP با کسب حدود یک‌چهارم آرا، با حضور در قوه مقننه قادر خواهد بود به ایفای نقش اقلیت تعیین‌کننده بپردازد. این وضعیت یک زنگ بیدارباش برای DPP است که جوانان- که قبلا بخش مهمی از پایگاه رای‌دهندگان آن بودند- به حزب دیگری روی آورده‌اند.

3- طرف برنده باید مذاکره کند
آنچه DPP نتوانست انجام دهد، این است که اکثریت را در پارلمان تایوان به دست آورد. لو ناچمن، دانشمند علوم سیاسی از دانشگاه ملی چنگچی در تایپه می‌گوید حرکت در این مسیر برای لای و دولتش یک چالش خواهد بود: «بسیار واضح است که TPP مایل است با هر کسی که بهترین معامله را به آنها می‌دهد، کار کند.TPP اکنون در جایگاه پادشاهی قرار دارد.» لای گفته به مطالعه سیاست‌های مخالفانش می‌پردازد و اگر به‌نفع تایوان باشد، آنها را در دستورکار خود قرار خواهد داد. یکی از نقاط تنش که TPPمی‌تواند کلید آن را داشته باشد، هزینه‌های دفاعی است.»