زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: تنها چند هفته پیش از 7 اکتبر 2023 جو بایدن رفت و آمدش به آسیا را شدت بخشیده بود تا بلکه بتواند طرحی را اجرایی کند که با ظاهری اقتصادی اهدافی سیاسی را محقق می‌کرد. قرار بود با اجرایی شدن کریدور آیمک یک پیوند ژئواکونومیک بین رژیم‌صهیونیستی و کشورهای آسیایی ایجاد شود تا در دل آن جامعه آسیا بتواند در‌نهایت با موجودیت این رژیم خود را وفق دهد. به یکباره اما تونل‌های حماس همه را غافلگیر کرد. عملیات طوفان الاقصی نه‌تنها این پروژه را معلق کرد بلکه زبان سران کشورهای اسلامی را نیز علیه صهیونیست‌ها باز کرد. نتیجه این جنگ دامن حامیان رژیم‌صهیونیستی را در دریای سرخ نیز گرفت. یمن اکنون هفته‌هاست با هدف وادار کردن اسرائیل به توقف جنگ، کشتی‌هایی که به‌سمت سواحل سرزمین‌های اشغالی عازم هستند را هدف قرار می‌دهد. نتایج این حملات باعث شده ائتلاف دریایی‌ای که چندین کشور از‌جمله بحرین در آن حضور دارند و فرماندهی‌اش نیز به انگلستان سپرده شده، وارد تقابل با ارتش یمن شوند. تقابلی که آمریکا نیز در آن شراکت دارد. حال بعد بیش از سه ماه از آغاز جنگ، ادبیات حاکمان عربی نیز رو به تلطیف شدن رفته و عربستان‌سعودی اعلام کرده در‌صورت تحقق یک‌سری شروط حاضر است به‌رسمیت شناختن اسرائیل را در جریان بیندازد. برای بررسی تطبیقی شرایط فعلی حاکم بر روابط کشورهای منطقه با اسرائیل با دوران پیش از 7 اکتبر به سراغ مجید شاکری رفته‌ایم. شاکری معتقد است عملیات 7 اکتبر هم فرآیند عادی‌سازی و هم اجرایی شدن کریدور آیمک را فریز و معلق کرده است، اما همچنان این ایده‌ها روی میز قرار دارد. آمریکا و عربستان نیز تمایل دارند شرایط را به‌نحوی مدیریت کنند که پس از جنگ بار دیگر اجرایی شدن آن را در دستور‌کار قرار دهند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

ابرمعامله عادی‌سازی متوقف شد
مجید شاکری مهم‌ترین تاثیر عملیات طوفان الاقصی را متوقف کردن فرآیند عادی‌سازی دانسته و در این‌باره توضیح می‌دهد: «قبل از اینکه موضوع 7 اکتبر رخ بدهد عملا ابرمعامله عادی‌سازی با قدرت داشت پیش می‌رفت. آخرین قسمت آن روابط بین عربستان و اسرائیل بود. یک بسته‌ای آمریکایی‌ها برای این موضوع گذاشته بودند و مهم‌ترین بندش انعقاد یک پیمان دفاعی بین عربستان و آمریکا بود و عملا محقق شده و روی زمین تصور می‌شد و فقط مساله‌ زمان بود. اخباری که درز کرد نشان داد که برای آغاز معامله فقط منتظر انتهای سال میلادی بودند. یکی از مواردی که عملا عربستان در ابتدای موضوع عادی‌سازی به‌عنوان یک خواسته مطرح می‌کرد موضوع راه‌حل دودولتی بود اما در طول مذاکرات عادی‌سازی عملا از آن راه‌حل تا حد زیادی عربستانی‌ها فاصله گرفتند و از یک جایی به بعد کلا آن چیزی که ممکن بود روی میز بیاید چیزی شبیه منطقه‌بندی کرانه باختری به سه صورت A، B و C بود. در این وضعیت مقاومت یا درواقع حماس با تصمیم خودش و با عاملیت خودش اقدام به اجرای عملیات 7 اکتبر کرد که مستقیما از زاویه دید فلسطینی‌ها عادی‌سازی را هدف قرار می‌داد.»

کریدور آیمک قربانی عملیات 7 اکتبر
این کارشناس حوزه اقتصادی عادی‌سازی روابط را بخشی از یک کلان مساله اقتصادی به نام کریدور آیمک دانسته و اثر عملیات 7 اکتبر بر این پروژه که توسط بایدن پیگیری می‌شد را این‌گونه شرح می‌دهد: «7 اکتبر در یک معنا کلی‌تر تمام کریدور آیمک(IMEC) را تحت تاثیر قرار می‌داد. احداث این کریدور کمی قبل‌تر از 7 اکتبر توسط بایدن در G20 رونمایی یک طرح تبلیغاتی یا یک موضوع خلق‌الساعه نبود. ماجرایی بود و مسیری بود که آجر به آجر حداقل از 2015 به بعد آمریکایی‌ها روی آن کار کرده بودند و روی بعضی از واقعیات مهم منطقه بنا شده بود. مثل روابط امارات و هند که متاثر از زندگی یک جمعیت مهاجر بزرگ هندی‌تبار در امارات بود و علاقه‌ امارات برای استفاده از اسرائیل به‌عنوان یک وزنه‌ ایجاد کننده‌ رابطه‌ راهبردی با آمریکایی‌ها.»

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.