دکتر طهرانچی؛
دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در «نشست علمی تبیینی دانشگاه و جبهه مقاومت» که عصر روز گذشته در سازمان مرکزی برگزار شد، گفت: «معاونان فرهنگی دانشگاه آزاد سرداران فرهنگ این دانشگاه هستند که برای تحقق اهداف دانشگاه در عرصه فرهنگی در یک جهاد بزرگ حضور دارند.» دکتر طهرانچی به ارائه مطالبی درخصوص دانشگاه و مکتب مقاومت پرداخت و افزود: «بین دو موضوع دانشگاه به‌عنوان مکتبخانه دانشی و مکتب مقاومت به‌عنوان یک محور ایمانی در ظاهر امر هیچ ارتباطی میسر نیست اما قصد دارم در تبیین این موضوع که مکتب مقاومت صرفا یک مکتب ایمانی نبوده بلکه مکتبی با لحاظ مباحث چندگانه است، مسائلی مطرح کنم. بنابراین بین این دو موضوع تضادی وجود ندارد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با طرح سوالی مبنی‌بر اینکه محور دانشگاه دانشجوست یا دانش، تصریح کرد: «در این زمینه نظریه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی نظریه‌ها تاکید دارند دانشگاه فردی است و برخی دیگر اعتقاد دارند دانشگاه اجتماعی است. اساسا موضوع مهم این است آیا دانش معیار است یا دانشگاه؟ در نظامات رتبه‌بندی ظاهرا به سمتی رفته‌ایم که دانش به معیار تبدیل شود به این ترتیب هنگامی استاد از سطح مربی ارتقا پیدا می‌کند، مفروضاتش این است که باید در دانش برجسته بوده و بتواند دانش خوب تولید کرده و سازمان دانش را قوام بخشد. به همین دلیل دانش به معیار ارتقا تبدیل شده و ما اصل محور را فراموش کرده‌ایم.»
وی خاطرنشان کرد: «این موضوع در قرآن نیز مورد تاکید قرار گرفته به این ترتیب درست است که دانش عزیز است اما انسان‌محوری و تعالی فردی و اجتماعی بسیار مهم‌تر است. درواقع هدف دانشگاه، تعالی انسان در دنیا و آخرت است که در این خصوص آیات 11 سوره مبارکه مجادله (یَرْفَعِ اللَّه الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّه بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ)، آیه 10 سوره مبارکه فاطر (مَن کَانَ یُرِیدُ ٱلعِزَّةَ فَلِلَّه ٱلعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیه یَصعَدُ ٱلکَلِمُ ٱلطَّیِّبُ وَٱلعَمَلُ ٱلصَّـلِحُ یَرفَعُه وَٱلَّذِینَ یَمکُرُونَ ٱلسَّیِّـَاتِ لَهم عَذَاب شَدِید وَمَکرُ أُوْلَـئِکَ هوَ یَبُورُ) و آیه 201 سوره مبارکه بقره (وَمِنْهمْ مَنْ یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً) نیز به این موضوع تاکید ویژه داشته‌اند. دانشگاه، تلاقی‌دهنده دانش، فناوری و جامعه با هدف تعالی بشر است که باید به آن توجه شود.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه تضادی بین موضوع دانش و دانشجو در دانشگاه وجود ندارد، گفت: «اگر در این زمینه نگاه‌ها را تصحیح کنیم، متوجه می‌شویم که بین این دو موضوع یک رفت و برگشت در جریان است و هر دو مهم هستند. نمی‌شود در دانشگاه دانشجو را رها کرد.» دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «در سال 1383 اشتباهی رخ داد که نام وزارت فرهنگ و آموزش عالی که محور آن دانشجو بود را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تبدیل کردیم یعنی از دانشجومحوری به دانش‌محوری حرکت کردیم. این در‌حالی است که لازم بود نام این وزارتخانه به وزارت فرهنگ، علم و فناوری تبدیل می‌شد. این اتفاقی بود که نتیجه آن را در بستر دانشگاه دیدیم و باعث زدودن و پاک کردن فرهنگ از سردر جایی بود که مخاطبانش می‌خواستند امر فرهنگی انجام دهند. حذف این نام در پایان دوره اصلاحات، سیاستی بود که ضربه آن در سال‌های بعد به دانشگاه وارد آمد و پس از آن فقط برای تعارفات معمول معاونت فرهنگی به دانشگاه‌ها اضافه شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در غرب موضوعات و شعارهای مهمی درخصوص دانشگاه و علم وجود دارد، گفت: «ما کاری به غرب و شعارهای آن نداریم. از دیدگاه ما، دانشگاه برای تعالی فردی و تعالی اجتماعی است و این تعالی هم شامل تعالی ایمانی می‌شود و هم دانشی. این تعالی برای ما عزت به‌دنبال داشته و باعث رفعت در عمل و دانش خواهد شد.» وی تاکید کرد: «در‌صورتی‌که نگاه ما این باشد دانشگاه باید بستر علم، فرهنگ و فناوری باشد، می‌توانیم دانشگاه را به مکتب مقاومت وصل کنیم.»
وی با تاکید بر اهمیت اندیشه درست و کلام نیکو در قرآن کریم، گفت: «خداوند در قرآن به این موضوع در آیات 100 سوره مبارکه مائده (قُلْ لَا یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَالطَّیِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیثِ فَاتَّقُوا اللَّه یَا أُولِی الْأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ) و آیات 24 تا 27 سوره مبارکه ابراهیم (أَلَمْ تَرَکَیْفَ ضَرَبَ اللَّه مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثَابِتٌ وَفَرْعُها فِی السَّمَاءِ * تُوتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَیَضْرِبُ اللَّه الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهمْ یَتَذَکَّرُونَ * وَ مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَها مِنْ قَرَارٍ * یُثَبِّتُ اللَّه الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ وَیُضِلُّ اللَّه الظَّالِمِینَ وَیَفْعَلُ اللَّه مَا یَشَاءُ) اشاره و تاکید کرده کلام طیب به شما ثبات قدم می‌دهد و سپس می‌توانید بودن و مقاومت را از این امر استخراج کنید.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دو تعریف برای دانشگاه وجود دارد، اظهار داشت: «یک نگاه به دانشگاه این است آنچه در جریان خلقت صورت می‌گیرد، نتیجه عصیان بشر است. نگاه دیگر این است اساسا علم یقین‌آور است و یقین به ما عبودیت می‌دهد. پس بین یقین و عبودیت رابطه وجود دارد و علم ارزش دارد و اساسا ارزش انسان به علم مربوط به قبل از به این دنیا آمدن انسان است.» وی افزود: «نگاه دیگری وجود دارد و در باب دوم آیه 16 و 17 سفر پیدایش در عهد عتیق انجیل آمده است: «خداوند آدم را امر فرموده و گفت از همه درختان باغ بی‌ممانعت بخور اما از درخت معرفت نیک و بد زنهار نخوری زیرا روزی که از آن خوردی، هر آینه خواهی مرد.» این نگاه نمی‌تواند با مکتب مقاومت ارتباطی بگیرد با تعریفی که ما از انسانیت داریم، ارتباطی ندارد؛ چراکه ما مفتخریم به اینکه وقتی خداوند ما را به این دنیا آورد، ابزار شناخت را نیز به ما داد.» دکتر طهرانچی با بیان اینکه بشر مسلح به علم شد و براساس آن تمدن ساخت، گفت: «البته تمدن‌هایی که توسط بشر ساخته شد، قوام نیافت و این یک سوال مهم است که بشر از خداوند دارد چرا وقتی به ما ابزار کسب علم دادی و ما براساس آن تمدن ساختیم، نمی‌توانیم تمدن را نگه داریم و نتیجه آن بمب‌ها و سلاح‌های عجیب و غریب شده است. خداوند در پاسخ می‌فرماید: « فَمَا أَغنَى عَنهم سَمعُهم وَلَا أَبصَرُهم وَلَا أَفدَتُهم مِّن شَیءٍ إِذ کَانُواْ یَجحَدُونَ بِـَایَتِ ٱللَّه وَحَاقَ بِهم مَّا کَانُواْ بِه یَستَهزِءُونَ» یعنی یک موضوع مهم دیگر در کنار علم وجود دارد اگر آن موضوع نتواند با علم درگیر شود، نمی‌تواند منشأ سعادت شود. رئیس دانشگاه آزاد ادامه داد: «بسیاری تمدن‌ها وجود داشتند که به سبب ظلمی که کردند، نابود شدند. همین سرنوشت برای رژیم‌صهیونیستی نیز پیش‌بینی شده؛ چراکه به‌صورت آشکار ظلم می‌کند و این یک وعده الهی است. خداوند به این موضوع در آیات سوره مبارکه الحج اشاره کرده و می‌فرماید: «فَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ أَهلَکْنَاها وَهیَ ظَالِمَةٌ فَهیَ خَاوِیَةٌ عَلَى عُروش‌ها وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِیدٍ.» همچنین خداوند تاکید می‌کند تعجب نکنید عده‌ای مسائل روشن را نمی‌بینند. اینها قدرت خردورزی و نظریه دارند، قدرت درک و مشاهده دارند، به ظاهر می‌بینند اما درواقع نمی‌خواهند متوجه شوند. این دسته افراد همان کسانی هستند موضوعات غزه، سردار سلیمانی، کرمان و یمن را می‌بینند اما چون چشم دل آنها باز نیست، این موضوعات و به تبع آن مکتب مقاومت را درک نمی‌کنند. خداوند به این موضوع در آیه «أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها أَوْ آذَانٌ یَسْمَعُونَ بِها فَإِنَّها لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ» به‌صورت کامل و واضح اشاره کرده است.» وی خاطرنشان کرد: «خداوند فرموده است جسم انسان که شکل گرفت؛ من از روح خودم در آن می‌دمم. وقتی روح خداوند در انسان دمیده می‌شود، از آنجا که این روح امری ربانی است، سه جلوه نفس، عقل و دل در انسان به‌وجود می‌آید و شاکله انسان شکل می‌گیرد.»
دکتر طهرانچی با تاکید بر اینکه مقاومت امری مبتنی‌بر کنش انسانی است، گفت: «این مقاومت پشتوانه‌اش بینش، دانش و گرایش است. در این مکتب، انسان باید بداند البته آدم‌های زیادی می‌دانند که باید جلوی رژیم‌صهیونیستی بایستند اما به‌خاطر منافعی که دارند، این کار را نمی‌کنند و حیات دنیا را به حیات آخرت ترجیح می‌دهند. بنابراین دانستن تنها مهم نیست، بلکه درک این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است. درواقع دنیاگرایی جلوی مقاومت را می‌گیرد. ایمان که وجود نداشته باشد، مقاومت نیز وجود نخواهد داشت. مکتب مقاومت جلوه ایمانی، دانشی و نفسانی دارد.»
رئیس دانشگاه آزاد تصریح کرد: «در برخی موارد علم و ایمان درهم وحدتی ندارند و مستقل هستند، برای مثال دل ما باور دارد اما رفتار و عمل ما متفاوت است و نشانه‌ای از مکتب مقاومت در آن نیست، یعنی بسیاری از ما زمانی که باید در مبانی دانشی جوهره تفکر مقاومت را بسازیم، این کار را نمی‌کنیم. این موضوع مهمی است که باید در این زمینه وارد عمل شد.»
وی با اشاره به موضوع عالم ملک و ملکوت گفت: «خداوند در این زمینه می‌فرماید أَوَلَمْ یَنْظُرُوا فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللَّه مِنْ شَیْءٍ. در دین ما ملک و ملکوت درهم آمیخته و باید اصول حاکم بر سنت‌های الهی درباره انسان و پدیده‌ها را استخراج کرد و بر این مبنا تا زمانی که در دانشگاه پیچیدگی‌های عالم ملکوت درک نشده و سنت‌های الهی را در آن ورود ندهد، نمی‌توان مکتب مقاومت را انتظار داشت. دانشگاه باید رابطه بین ملک و ملکوت را ایفا کرده و درحقیقت به باطن امور ورود کند. حکمت صحبت از باطن امور است.»
دکتر طهرانچی افزود: «برخی اعتقاد دارند علم امروز که از غرب آمده و ما در دانشگاه آن را تدریس می‌کنیم، مدعی امر ملکوتی نیست و به علت‌العلل کاری ندارد و اساسا رابطه‌ای بین ملک و ملکوت قائل نیست اما ما معتقدیم ملک و ملکوت با هم ارتباط دارند. ما پیرو مکتبی هستیم که نماز صبح که امری ملکوتی است طوری تنظیم می‌شود که با فجر و طلوع آفتاب که یک امر ملکی است، هماهنگ باشد. بنابراین راه نگاه به ملکوت برای ما باز است.» رئیس دانشگاه آزاد تاکید کرد: «ورود در امر ملکی باید در کسب دانش در ما جهت داشته باشد. درواقع دانشگاهی که در آن علم و حکمت همزمان وجود داشته باشد، مکتب مقاومت نیز در آن شکل خواهد گرفت.»
وی خاطرنشان کرد:«مقام‌معظم‌رهبری در تفسیر آیه 11 سوره تغابن می‌فرمایند براساس این آیه؛ اگر انسان خداوند را با صفات حقیقی خدا، یعنی همان صفاتی که خود پروردگار و بندگان شایسته‌اش ما را به آن صفات هدایت کردند، بشناسد، دل انسان به حوادث عالم هدایت می‌شود. خداوند دل‌های مومن را با زوایای پنهان و مخفی زندگی که انسان نمی‌تواند آن زوایا را با عقل و فهم معمولی خودش بفهمد، هدایت می‌کند. درواقع حکمت این است که انسان حقایق عالم و آن چیزهایی که در باطن این عالم در جریان است، درک کند.»
دکتر طهرانچی با تاکید بر اینکه مکتب مقاومت تنها ایستادگی جلوی رژیم‌صهیونیستی نیست، گفت: «مکتب مقاومت به‌معنای ایستادگی درمقابل تمام نظام سلطه است؛ برای اینکه حق را پیاده کنند، این استقامت و مقاومت درست است. مکتب مقاومت نیاز به تربیت از مدرسه و دانشگاه دارد. باید به مکتب مقاومت در دانشگاه ارزش داده شود. مقاومت یک کنش انسانی است که محصول بینش، دانش و گرایش است.»
رئیس دانشگاه آزاد تصریح کرد: «مقاومت یعنی باور داشتن و دانشگاهی که در آن بینش اعتقاد به آخرت وجود داشته باشد، می‌تواند مکتب مقاومت را درک کند. درواقع دنیاگرایی و عدم ایمان و نبودن علم باعث می‌شود مکتب دانشگاه در دانشگاه شکل نگیرد و این مسیر به یقین ختم نشود. خداوند به این موضوع در سوره النحل در آیات 9 تا 108 به‌طور کامل اشاره کرده است.» وی در پایان ابراز امیدواری کرد که دانشگاه بتواند با نگاهی نو در تمام مبانی فرهنگ، عاریه نبوده و در متن حرکت کند و وظیفه خود را در تحول علم انجام دهد.
ادامه مطلب را اینجا بخوانید.
مطالب پیشنهادی
