تعمیم منطق درست حق پخش تلویزیونی

سیدمهدی موسوی‌تبار، دبیر فرهیختگان‌آنلاین: فردا قرار است قطر و لبنان افتتاحیه بازی‌های جام ملت‌های آسیا در قطر را برگزار کنند. قبل از تمام مسابقات مهم، خبر پخش یا عدم پخش آن به یکی از مسائل مهم تبدیل می‌شود. روز گذشته بود که تصویر یک نامه از طرف ساترا در فضای مجازی دست‌به‌دست شد که در آن از مدیران رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی خواسته شده بود با توجه به اینکه حقوق پخش تلویزیونی رویدادهای جام ملت‌های آسیا 2023 در محدوده مرزهای جغرافیایی ایران به طور انحصاری به سازمان صداوسیما واگذار شده لطفا از پخش این بازی‌ها (زنده یا تولیدی) به هر نحو جلوگیری به عمل آید؛ خبری که خیلی زود واکنش‌های مختلفی را برانگیخت. پای نامه منتشرشده اسم و امضای حسین زارعی، مدیرکل صدور مجوز ساترا دیده می‌شد؛ فردی که پس از انتشار این خبر مصاحبه کرد و گفت اولا سازمان صداوسیما به لحاظ قانونی و براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی انحصار حق پخش زنده را در اختیار دارد و این یعنی هیچ نهاد و سازمان دیگری به‌جز سازمان صداوسیما نمی‌تواند به موضوع حق پخش زنده ورود کند. ثانیا هر پلتفرمی که بخواهد مجوز پخش مسابقات را داشته باشد، باید درخواستش را از طریق یکی از IPTV‌های معاونت فضای مجازی صداوسیما اعلام کند و حق پخش بازی‌ها را داشته باشد؛ و این دومی ظاهرا روالی بوده که در جام جهانی قبلی و مسابقات المپیک هم برقرار بوده است.
یکی از اولین واکنش‌ها به نامه ساترا، خبر محرومیت پلتفرم‌ها از پخش مسابقات فوتبال جام ملت‌ها بود؛ خبری که با توضیحات زارعی و شرایطی که گفته شد خیلی سریع تکذیب شد. او توضیح داد که براساس مصوبه سازمان صداوسیما و در جهت حمایت از کسب‌وکار و انتشار محتوای صحیح، «آی‌فریم» مسابقات فوتبال جام ملت‌های آسیا را به رسانه‌های درخواست‌کننده می‌دهند، تا آنها هم بتوانند مسابقات را پوشش دهند. آی‌فریم یعنی پخش کامل و بدون تغییر آنچه از صدا‌و‌سیما پخش می‌شود در پلتفرم‌ها و این یعنی پلتفرم‌ها نمی‌توانند حین پخش فوتبال، تبلیغات خودشان را پخش کنند و فقط محدود به قبل و بین دو نیمه و بعد از بازی می‌شود. حتی نمی‌توانند روی گزارش صدا‌و‌سیما صدای گزارشگر دیگری بگذارند. البته به‌جز این حالت، حالت دیگری هم وجود دارد که سکوها می‌توانند با IPTV قرارداد ببندند. شبیه به کاری که روبیکا در سال گذشته کرد و دیگر تحت نظارت ساترا نیست و به بخش فضای مجازی ارتباط پیدا می‌کند. در این مدل دوم، پلتفرم می‌تواند گزارشگر را هم تغییر دهد و اگر برنامه مستقلی دارد مجوزش را بگیرد و پخش کند.

عددها چه می‌گویند؟
با کمی جست‌وجو در فضای مجازی، تعرفه پخش مسابقات جام ملت‌های آسیای قطر را پیدا می‌کنیم. جدولی (جدول1) که نشان می‌دهد سه گروه برای پخش تیزر آگهی‌شان باید چه مبلغی را پرداخت کنند. نکته جالب اینکه در این جدول، تعرفه پخش بازی‌های ایران با سایر بازی‌ها برابر است. طبق فرمول عجیبی که در این جدول آمده ذیل هر سه گروه 35 را به اضافه دو هزار و 200 درصد کرده‌اند و این برای همه بازی‌ها یکسان است. شاید برای شما هم مثل ما سوال باشد که این 35 چیست. 35 درواقع طبقه‌ای است که متعلق به فوتبال است و برنامه‌ها را براساس همین طبقات تقسیم‌بندی کرده‌اند. 2200 درصد هم بالاترین میزان نرخ تعرفه در محاسبه است که به زمان و آن برنامه ارتباط پیدا می‌کند. این تمام ماجرای تعرفه‌ها نیست. اگر شما بخواهید سفارش آگهی بدهید باید مشخص کنید که قبل، حین، بعد یا به عنوان زیرنویس قرار است آگهی‌تان پخش شود یا همه موارد. در جدول دیگری (جدول 2) انواع نرخ تعرفه طبقه 35 دیده می‌شود. در این جدول از رقم حدود 130 میلیون تومان که بالاترین میزان است وجود دارد تا 26میلیون تومان. حالا و طبق گفته‌های پیشین هر کدام از این ارقام را می‌توان به اضافه 2200درصد کرد. مرحله بعدی محاسبه میزان زمان تیزر است. مثلا اگر تیزر شما 15 ثانیه باشد باید عدد به‌دست‌آمده از جمع نرخ ثانیه تعرفه و 2200درصد ضرب‌در 15ثانیه شود. (جدول 3) اعداد به‌دست‌آمده شگفت‌آور هستند. ممکن است دوستان بازرگانی صدا‌و‌سیما باز هم بگویند این خبرها نیست و اعداد اغراق‌شده هستند و پای کلی تخفیف یا حتی تهاتر در میان است. برای اینکه این مشکل را حل کرده باشیم یک جدول خالی هم گذاشته‌ایم تا مدیران محترم سازمان صدا‌و‌سیما آن را پر کنند. (جدول 4).
این اعداد صرفا متعلق به تعرفه جام ملت‌های آسیای امسال است. تعرفه لیگ برتر امسال هم موجود است (جدول 5) پیش از این و در پنج شهریور سال گذشته در گزارشی با عنوان «فوتبال؛ معدن طلای تلویزیون» اشاره کردیم که طبق تعرفه رسمی صدا‌و‌سیما تنها برای پخش زنده ۶۰ بازی سرخابی‌ها در فصل جاری تلویزیون بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان درآمد دارد. (جدول 6) گزارشی که با واکنش رسانه ملی و البته روزنامه این ارگان همراه بود. آنها این رقم را بالاتر از رقم‌های حق پخش لیگ برتر انگلیس و اسپانیا و ایتالیا می‌دانستند و پرداختش را البته محال؛ اما هیچ‌وقت نگفتند که عدد واقعی درآمد و عددی که به حساب باشگاه‌ها واریز شده چقدر است.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.