گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس؛
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «دورنمای بازار جهانی نفت در سال آتی میلادی و پیش‌بینی درآمد نفت در بودجه سال 1403» به بررسی وضعیت قیمت و تحولات جهانی نفت و همچنین وضعیت نفت در لایحه بودجه سال آینده پرداخته است. در این گزارش آمده است: «قیمت‌های نفت تحت‌تاثیر عوامل متعددی نظیر عرضه و تقاضا، حوادث و رخدادهای ژئوپلیتیکی، سطوح تولید و سفته‌بازی‌های بازار قرار دارد و قیمت‌ها عمدتا توسط در بازارهای بین‌المللی کالا متاثر از قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا و برنت انگلیس تعیین می‌شود. قیمت نفت یکی از مسائل اساسی در بودجه و اقتصاد کشورهایی است که کشورهای صادرکننده نفت هستند و عمده درآمد آنها بر پایه صادرات نفت تنظیم شده است. از این رو قیمت نفت صادراتی تعیین‌کننده منبع درآمدی آنها خواهد بود.»
رشد اقتصادی جهان
در بخش رشد اقتصادی آمده: «رشد اقتصادی محرک رشد تقاضا و به‌تبع آن قیمت نفت است و رابطه متقابلی میان رشد اقتصادی و تغییر نقطه تعادل عرضه تقاضای نفت در جهان وجود دارد. عواملی نظیر عدم قطعیت‌های ناشی از جنگ روسیه و اوکراین درکنار ناآرامی‌هایی که از ماه اکتبر سال ۲۰۲۳ در خاورمیانه شدت یافت، افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی، باعث عدم قطعیت در تحلیل‌های رشد اقتصادی جهان شده است. تشدید سیاست‌های پولی و محدودیت‌های مالی جهان روند رشد اقتصادی را در میان کشورهای آمریکای لاتین، کارائیب، جنوب آسیا و جنوب صحرای آفریقا کندتر کرده و این عوامل حتی بر رشد اقتصادی بازارهای نوظهور و کشورهای درحال‌توسعه تسری یافته است. نتایج بررسی گزارش‌های معتبر آمار رشد اقتصادی جهان نشان می‌دهد که عوامل فوق‌الذکر می‌توانند بر رشد اقتصادی این کشورها در سال جاری و سال ۲۰۲۴ اثرگذار باشند اما دامنه اثر آنها در مناطق مختلف متفاوت ارزیابی می‌شود. براساس این گزارش، صندوق بین‌المللی پول رشد اقتصادی جهان در سال آینده را 3 درصد، دبیرخانه اوپک 2.6 درصد، بانک جهانی 2.7 درصد و متوسط برآوردهای مذکور نیز حدود 2.8 درصد پیش‌بینی کرده است.»
قیمت جهانی نفت
درخصوص نفت در این گزارش آمده که با توجه به تصمیم عربستان مبنی بر کاهش روزانه یک‌میلیون بشکه نفت طی سه‌ماهه تابستان سال ۲۰۲۳ (جولای، آگوست و سپتامبر) و کاهش تولید نفت روسیه انتظار می‌رود زمینه افزایش قیمت‌های نفت جهان تا پایان سال مهیا شده باشد. عوامل موثر بر افزایش ذخایر شامل بازگشت عربستان به میزان تولید پیش از کاهش داوطلبانه حدود یک‌میلیون بشکه در روز رشد تولید نفت غیراوپک و کاهش رشد تقاضای نفت جهانی خواهد بود. با فرض کاهش ۶۰۰ هزار بشکه در روز از میزان ذخایر نفت جهان در فصل سوم سال ۲۰۲۳، این میزان در فصل چهارم به ۲۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد؛ همچنین با توجه به توافق کاهش تولید نفت اوپک‌پلاس و احتمال استمرار توافق در نیمه نخست سال ۲۰۲۴، قیمت نفت برنت که در فصل چهارم سال ۲۰۲۳ به بشکه‌ای 86.6 دلار به‌طور متوسط رسید به شرح زیر پیش‌بینی می‌شود. اداره اطلاعات انرژی آمریکا 83 دلار، موسسه فیچ سلوشن 83 دلار، موسسه گولدمن ساکس 70 تا 100 دلار؛ آکسفورد انرژی 86.6 دلار و موسسه مالی آمریکایی گروه سیتی نیز 73.7 دلار پیش‌بینی کرده‌اند.
چشم‌انداز نفت در بودجه 1403
درخصوص چشم‌انداز نفت در بودجه 1403 نیز آمده است: تداوم تحریم‌ها و فشارهای ژئوپلیتیکی همواره از عوامل اثرگذار در تعیین قیمت نفت در فروض بودجه سالیانه کشور درنظر گرفته می‌شود و هرسال سناریوهای پیش‌بینی درآمدهای نفتی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. بررسی روند تولید نفت کشور در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ نشان از افزایش تولید به میزان ۱۶۲ هزار بشکه در روز دارد که ناشی از برداشته شدن محدودیت‌های ناشی از کرونا و سیاست‌های افزایش تولید است. براساس گزارش اوپک این روند افزایش تولید به‌رغم توافق کاهش عرضه اوپک پلاس، روند مثبتی را برای کشور رقم زد و در فصل سوم سال ۲۰۲۳ به 2.9 میلیون بشکه در روز رسید. از طرف دیگر اتخاذ سیاست تنوع‌بخشی مقاصد صادرات نفت، علاوه بر چین، برخی کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقا نیز به مشتریان نفت کشور افزوده شدند، طی سال گذشته و استمرار جنگ روسیه و اوکراین متوسط قیمت سبد نفت اوپک از 100 دلار در نخستین روز سال ۲۰۲۲ به حدود ۸۳ دلار به ازای هر بشکه در سال جاری رسید.
با توجه به سناریوی تداوم، تحریم‌ها تنش‌های ژئوپلیتیکی خاورمیانه و اثرگذاری آن بر بازارهای جهانی و همچنین با درنظر گرفتن پیش‌بینی حد بالا متوسط و پایین موسسات بین‌المللی قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۴ به ترتیب ۹۱، ۸۳ و ۷۴ دلار به ازای هر بشکه خواهد بود و انتظار می‌رود درآمدهای نفتی کشور به ترتیب برابر 41، 33 و 28.5 میلیارد دلار باشد.
مطالب پیشنهادی
