گاهی حرف نزدن‌ را هم تمرین کنید

صادق امامی، دبیرگروه جهان‌شهر: چهارشنبه هفته گذشته سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نشست خبری خود اشاره‌ای به عملیات «طوفان الاقصی» داشت و آن را «یکی از انتقام‌های محور مقاومت از صهیونیست‌ها برای شهادت شهید سلیمانی» خواند. او ناخواسته هزینه سنگینی را به ایران و محور مقاومت تحمیل و جنبش حماس را ناچار کرد تا بلافاصله در بیانیه‌ای «اعتبار» اظهارات سردار شریف را زیر سوال ببرد و تاکید کند که ‌انگیزه و دلیل طوفان الاقصی «در درجه اول خطرهایی است که مسجد الاقصی را تهدید می‌کند.» تکذیبیه حماس باعث شد به سیاق سابق، کمی بعد تلاش کند آن اظهارنظر را اصلاح کند اما به‌نظر می‌رسد آنچه سپاه‌نیوز به نقل از سردار شریف درباره «تفاوت علت و‌ انگیزه» عملیات طوفان الاقصی روی خروجی خود قرار داد هم نتوانست آن اشتباه را جبران کند؛ چراکه کمی بعد محمد الحورانی، عضو شورای انقلابی جنبش فتح وابسته به سازمان آزادی‌بخش فلسطین در گفت‌و‌گو با العربیه، حملات تندی به ایران و حماس کرد و ایران را متهم به استفاده از «خون فلسطینی‌ها به‌عنوان کارتی برای نمایش نفوذ منطقه‌ای خود» کرد و از حماس خواست «از ائتلاف‌های منطقه‌ای که رویکردشان سوءاستفاده از وضعیت فلسطین است خارج شوند.» او مدعی شد: «بخشی از جوانان عرب فریب شعارهای ایران را خورده‌اند.» جدا از مصاحبه‌های پرتعداد مخالفان حماس و ایران، اظهارنظر سخنگوی سپاه در شبکه‌های اجتماعی نیز طوفانی از انتقادها به ایران و به‌ویژه حماس را به‌راه انداخت. درنهایت یک روز بعد، در مراسم تشییع پیکر شهید سیدرضی موسوی، سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران به‌درستی عمل کرد و حاضر شد درباره موضع اشتباه سخنگوی سپاه سخن بگوید. او عملیات طوفان الاقصی را «مستقل» از «انتقام از شهادت حاج‌قاسم» خواند و گفت که «انتقام شهادت حاج‌قاسم در فضای خاص خود صورت می‌گیرد.» علاوه‌بر فرمانده کل سپاه، محمد محمدی‌گلپایگانی رئیس دفتر مقام‌معظم‌رهبری در سیزدهمین اجلاسیه سراسری جامعه مدرسین و علمای بلاد، موضع سخنگوی سپاه را رد کرد و درباره ‌انگیزه جنگ گفت که این جنگ «داستان فلسطینی‌هاست و بس و ارتباطی به ما ندارد.» با وجود هزینه‌های غیرقابل‌محاسبه اظهارنظر سخنگوی سپاه پاسداران، متاسفانه وی حاضر به پذیرش اشتباه خود در بیان مواضع یک ارگان نظامی نشد و از سوی سپاه پاسداران نیز بیانیه‌ای مبنی‌بر اینکه این اظهارنظر موضع شخصی سردار شریف بوده است، منتشر نشد تا این دومین اظهارنظر پرهزینه مقام‌های نظامی برای کشور و محور مقاومت در هفته اخیر باشد. چهار روز پیش از سخنگوی سپاه، سردار محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه نیز علاوه‌بر رژیم‌صهیونیستی به «آمریکا» برای تداوم کشتار و جنایت علیه مردم مظلوم غزه هشدار داد و گفت که با تداوم جنایت‌ها آمریکا و متحدانش باید منتظر تولد قدرت‌های جدید مقاومت و «بسته شدن بقیه آبراه‌ها و راه‌ها» روی خودشان باشند. او گفت که با ادامه جنایت‌ها، علاوه‌بر «باب‌المندب و دریای سرخ» به‌زودی باید منتظر «بسته شدن دریای مدیترانه و جبل‌الطارق و سایر آبراه‌ها» روی آنها باشند. این اظهارنظر در روزهایی بیان شد که مقام‌های غربی، شرکت‌های کشتیرانی و رسانه‌های غربی تلاش می‌کردند عملیات یمن علیه کشتی‌های اسرائیلی یا به مقصد سرزمین‌های اشغالی را به خطر افتادن امنیت کشتیرانی جا بزنند و از این طریق زمینه‌ساز اقدام علیه یمن شوند. با وجود اینکه یمن با هوشیاری پاسخ این تلاش‌ها را داد و اعلام کرد که به‌جز رژیم‌صهیونیستی مانعی برای عبور ایمن از تنگه باب‌المندب برای هیچ کشوری وجود نخواهد داشت، ‌انگیزه یک‌مقام رسمی نظامی ایران از تهدید آمریکا و متحدانش به بستن سایر آبراه‌های بین‌المللی، با چه هدفی صورت گرفته است؟ شاید معاون هماهنگ‌کننده سپاه این اظهارنظر را یک خط‌ونشان برای غرب بداند اما حاصل آن در حداقلی‌ترین حالت تحمیل فشار بی‌سابقه علیه یمن و الزام سایر کشورها به همراهی با آمریکا در ائتلاف دریایی علیه یمن است. تداوم این خطاهای کلامی از سوی فرماندهان عالی‌رتبه نظامی، یک خلأ بزرگ را نشان می‌دهد که اگر برای آن تدبیری اندیشیده نشود، در بحران‌ها دامنگیر کشور خواهد شد. سخنگوی سپاه پاسداران و سایر مقام‌های دیگر نظامی درواقع حلقه واسط بین فرماندهان میدانی و افکار عمومی هستند. در جنگ سوریه سردار سلیمانی به‌عنوان بالاترین فرمانده میدانی ایران به‌سادگی و واضح با مردم سخن می‌گفت و نیازی به این حلقه واسط نبود. شاید تدبیر سلیمانی و یارانش باعث شده افکار عمومی در بسیاری از مسائل بین‌المللی، همچون فرماندهان میدانی، درک روشن و درستی از فضا داشته باشند اما متاسفانه حلقه میانی با اظهارنظرهای نادرست ثابت کرده هم از میدان چند گام عقب‌تر است و هم در درک فضا دچار لنگش است، لذا برخلاف تصور دقیقا بحران و مشکلات زمانی خود را بروز می‌دهند که این حلقه واسط سخن می‌گوید و قصد دارد برای افکار عمومی فضا را تشریح کند. چه خوب بود که بابت چنین اشتباه پرهزینه‌ای جناب سخنگو عذرخواهی می‌کرد. حال در چنین وضعیتی بد نیست سپاه در این موقعیت به یک خانه‌تکانی جدی در حوزه ارتباط با افکار عمومی و سخنگویی فکر کند.