ابوالفضل مظاهری، دبیر گروه دانشگاه: روزهای پایانی ترم برای دانشجویان روزهای خاصی است؛ از یک طرف ایام تحویل پروژه‌های کلاسی بوده و از سوی دیگر فرصت‌های پایانی آمادگی تا آغاز فصل امتحانات است. درست در همین روزها سیستم آموزشی هر دانشگاه، نظرات دانشجویان نسبت به عملکرد هر یک استادان را دریافت می‌کند تا بازخوردی از سمت آنها داشته باشد. فرآیند ارزشیابی اساتید البته برای همه دانشجویان یک شکل نیست، برخی صرفا برای جلوگیری از موارد تنبیهی مثل جلوگیری از انتخاب واحد در ترم پیش‌رو آن را تکمیل می‌کنند و برخی به‌دنبال جبران رنج‌های طول ترم، هوای انتقام در سر می‌پرورانند و عده‌ای هم تلاش می‌کنند تا به شکلی فنی، نظرات خودشان را به امید بهبود کیفیت تدریس و البته اطلاع دانشگاه از وضعیت آموزشی مجموعه ثبت کنند. از سمت اساتید هم نگاه‌های مختلفی نسبت به کم و کیف این پیمایش‌ها وجود دارد؛ مقالات مختلفی در این سال‌ها موضوع «ارزشیابی اساتید» را مورد بررسی قرار داده است که برخی از آنها را مرور کرده‌ایم.

تاثیر چالش محرمانگی و اثرگذاری در کیفیت ارزشیابی اساتید
مطالعات نشان داده‌اند از دیدگاه اساتید وجود صبر و حوصله در دانشجو هنگام پرکردن برگه‌های ارزشیابی از مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار در کیفیت ارزشیابی است. ارزشیابی فرآیند پیچیده‌ای است و زمانی قابل اعتماد خواهد بود که از شرایط به‌خصوصی برخوردار باشد، یکی از این شرایط وضعیت روحی و روانی دانشجو در زمان پرکردن برگه‌های ارزشیابی و دقت و صبر و حوصله است. در مطالعه‌ای با عنوان عوامل تاثیرگذار بر میزان مشارکت دانشجویان در فرآیند ارزشیابی اساتید از دیدگاه اعضای هیات‌علمی و دانشجویان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز که امسال در مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی به چاپ رسیده است، دانشجویان نگرش منفی به پرسشنامه‌های دارای سوالات زیاد و تعداد بالای پرسشنامه‌ها داشتند و آن را وقت‌گیر دانستند. این امر می‌تواند ناشی از عدم‌انسجام و تکراری بودن و یا خارج از حیطه موضوع ارزشیابی بودن سوالات باشد که توجه جدی به این مقوله در باب طراحی سوالات و فرم‌های ارزشیابی را می‌طلبد. همچنین در سیستم ارزشیابی، اجازه خروج از سیستم و ثبت نظرات منوط به پاسخگویی به همه سوالات است در‌صورتی‌ که ممکن است برخی دانشجویان تمایلی به پاسخ دادن به برخی سوالات نداشته باشند. این مطالعه توصیفی مقطعی در دو قسمت اعضای هیات‌علمی و دانشجویان انجام شد. ابزار اصلی این پژوهش دو پرسشنامه ساخت محقق بود. 108 نفر دانشجو و 84 عضو هیات‌علمی پرسشنامه‌ها را تکمیل کردند. اطمینان از محرمانه ماندن اطلاعات یکی دیگر از عوامل مهمی است که هم دانشجویان و هم اساتید شرکت‌کننده در این طرح آن را بسیار مهم دانسته‌اند و در‌واقع عامل اساسی در ترغیب دانشجویان به مشارکت در ارزشیابی معرفی شده است.
در مطالعه‌ای که توسط آقاسی و شهسواری، اساتید دانشگاه آزاد در بین دانشجویان دندان‌‌پزشکی این دانشگاه در تهران انجام شده، نشان داده است مهم‌ترین ایرادی که دانشجویان به سیستم‌ ارزشیابی وارد دانسته‌اند عدم بها دادن به نتایج ارزشیابی آنها بود که در مطالعه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم نتایج مشابه‌ای حاصل شده است.‌ یا در مطالعه فریبا طرحانی در دانشگاه علوم پزشکی لرستان نشان داده شده است که تنها ‌27 درصد‌ از دانشجویان از محرمانه بودن پاسخ‌های ذکر شده در فرم‌های ارزشیابی مطمئن بودند، 43 درصد از دانشجویان معتقد به بی‌توجهی مسئولان به نظرات منعکس شده آنها در فرم‌های ارزشیابی بودند و فقط 27 درصد دانشجویان فرآیند ارزشیابی را وسیله‌ای برای رتبه‌بندی و ارتقای اساتید می‌دانستند. همین دغدغه در فضای مطالعه مورد بررسی هم دیده شده است.‌ براساس نتایج این مطالعه پژوهشگران معتقدند اطمینان دادن به دانشجویان در مورد محرمانه ماندن اطلاعات‌شان و دادن بازخورد در مورد نتایج به اساتید و مسئولان دانشکده مهم‌ترین عوامل موثر در تشویق دانشجویان به مشارکت در ارزشیابی اساتید است و بازنگری در تعداد و متن سوالات پرسشنامه‌های ارزشیابی اساتید نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.