یک کارشناس فضای مجازی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مطرح کردفرهیختگان: همه‌گیر شدن فضای مجازی به عنوان فضای دوم و بخشی از زندگی واقعی امروز، ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود را دارد.
جوامع تدریجاً به سمت استفاده مثبت از فناوری‌ها می‌روند
به همین دلیل است که باید برای استفاده و حضور در این فضا همانند دنیای واقعی قانون و مقرراتی تعیین کرد؛ مقرراتی که پویا و به‌روز باشد و کاربران را در این محیط هدایت کند. البته نباید فراموش کرد که وجود قانون و محدودیت با هم متفاوت است. محدودیت در این فضا طبیعی است و در تمام کشورهای دنیا وجود دارد؛ اما نباید فراموش کرد که این محدودیت‌‌ها نباید به گونه‌ای باشد که مانع استفاده صحیح و مثبت از این فضا شود. امیرحسین هاشمی، کارشناس حوزه فضای مجازی و مشاور حوزه فضای مجازی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از وضعیت این فضا در کشور، زیر‌ساخت و قوانین آن می‌گوید.
وضعیت استفاده از فضای مجازی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروز جهان به سمت استفاده از فضای مجازی در تمام ارکان زندگی رفته است. در حال حاضر ما با این ابزار‌ها در بخش‌های مختلف زندگی روزمره خود سرو‌کار داریم؛ از طریق پیام‌رسان‌ها با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار می‌کنیم، از نقشه‌ها برای مسیریابی و رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنیم، خرید می‌کنیم و فیلم‌ها و تصاویر خود را به اشتراک می‌گذاریم. همچنین از این فضا برای دیدن فیلم و سریال و شنیدن موسیقی استفاده می‌کنیم. تا چند سال پیش این امکانات وجود نداشت و از کاست ویدئویی و بعدها از سی‌دی برای این کار استفاده می‌شد اما حالا کم کم عادت کرده‌ایم سریال‌ها را دانلود کنیم یا حتی به صورت آنلاین مشاهده کنیم. این موضوع به این دلیل است که زیرساخت‌های ارتباطی برای این ماجرا در کشور و دنیا شکل گرفته است.
وضعیت کشور به لحاظ زیرساخت‌های فضای مجازی چگونه است؟
پروژه‌های دولت در راستای شبکه ملی اطلاعات در زمان مهندس جهرمی پیشرفت خوبی داشته است. درباره وضعیت فضای مجازی باید بگویم کشور در حال حاضر به لحاظ زیرساخت‌ها به بلوغ لازم رسیده است؛ موضوعی که تا پیش از این باعث می‌شد فعالیت در فضای مجازی با محدودیت‌هایی همراه باشد. ما امروز در یک نقطه تاریخی قرار داریم، به این معنی که امروز مرحله ورود به فضای مجازی در سطح ملی و به معنای واقعی کلمه است؛ به طوری که عموم مردم به این فضا روی آورده‌اند. اگر تا پیش از این فضای مجازی و استفاده از اینترنت در جهت منافع برخی سازمان‌ها و شرکت‌ها بود؛ اما حالا موضوع فرق می‌کند و باید با دید ملی به آن نگاه کرد. البته این نگاه در تمام ابعاد فنی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی باید وجود داشته باشد. در کشور ما از لحاظ زیرساختی و تنظیم مقررات چند سال پیش شورای عالی فضای مجازی به عنوان سومین شورای عالی کشور تشکیل شد. شورای امنیت ملی و شورای عالی انقلاب فرهنگی اوایل انقلاب به دستور امام خمینی(ره) تشکیل شد. تشکیل سومین شورای عالی در چند سال گذشته نشان‌‌دهنده اهمیت موضوع فضای مجازی و نگاه استراتژیکی است که نسبت به این حوزه وجود دارد. در دولت هم سازمان تنظیم مقررات وجود دارد تا از این طریق هم مقرراتی برای استفاده از این فضا وجود داشته باشد. اخیرا هم سازمان صدا و سیما فعالیت‌هایی را در این حوزه انجام داده است. در‌واقع همه ما در زمین بازی جدید هستیم. بنابراین حالا که گریزی از آن وجود ندارد باید قوانین بازی مشخص باشد.
استفاده از فضای مجازی در کشور با آسیب‌هایی همراه است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
واقعیت این است که در طول تاریخ وقتی ابزار جدیدی برای استفاده در جامعه باب می‌شود، استفاده از آن در راستای اهداف خوب و بد است. اما موضوع این است که عموما استفاده از این ابزار بعد از مدتی و با بلوغ ذهنی افراد جامعه به سمت استفاده مثبت می‌رود. در واقع فرهنگ جامعه نیز استفاده از این ابزار را کنترل می‌کند. به عنوان مثال زمانی که تلفن همراه و بعدها تلفن همراه هوشمند در جامعه مورد استفاده قرار گرفت، در ابتدا به‌هم‌ریختگی‌هایی به وجود آمد اما به مرور زمان به دلیل وجود خرد‌جمعی به سمت استفاده‌های صحیح و مثبت سوق داده شد.
البته نمی‌توان منکر استفاده‌های ناصحیح از سوی برخی افراد جامعه از این ابزار و فضای مجازی شد. برداشت من این است که باید از این ابزار استفاده کنیم و قطعا آسیب‌های آن را بشناسیم. این به معنای حذف کامل نیست. فیلترینگ به عنوان امری اجتناب‌‌ناپذیر در سراسر دنیا وجود دارد؛ اما باید توجه داشت که دایره این مساله نباید به حدی گسترده شود که جلوی استفاده‌های صحیح و درست از فضای مجازی را بگیرد و اهانت به شعور مخاطب تلقی شود.یعنی باید توجه داشت که تدوین قوانین فضای مجازی در کشور باید با نهایت ظرافت انجام شود تا استفاده‌های مثبت و صحیح از این فضا را تحت‌الشعاع قرار ندهد و مانع شکوفایی و خلاقیت جوانان نشود.
مطالب پیشنهادی
