درباره کمپینی که به درمان ایمن‌تر بیماران کمک می‌کند؛
فرهیختگان: همین چند روز گذشته بود که حضور وزیر بهداشت به همراه خبرنگار صداوسیما در حین عمل سزارین یک بانوی کرجی، خبرساز شد و انتقادهای بسیاری را به‌دنبال داشت؛ هرچند به‌دنبال حواشی ایجادشده برای این گزارش، وزارت بهداشت اعلام کرد برای تهیه گزارش از خانواده فرد اجازه لازم اخذ شده اما همچنان اصل حضور امری نادرست و قبیح بود. شاید برای شما و اطرافیان‌تان پیش آمده باشد که در حین سزارین یا هر نوع عمل جراحی دیگر، از حضور آقایان در اتاق عمل معذب باشید و تا مدت‌ها نیز بار روانی این مساله را به دوش بکشید. حضور وزیر بهداشت در اتاق عمل بهانه‌ای شد تا فعالان این حوزه بار دیگر موضوع درمان امن به معنی درمانی که بیمار دیگر نگران حریم خصوصی خود نباشد را پیش بکشند و از مسئولان کشور این مطالبه را داشته باشند که حقوق و شئون بیمار در حین عمل جراحی یا ویزیت توسط پزشک را حفظ کنند.
کارشناسان این حوزه معتقدند یکی از مکان‌هایی که امکان دارد زنان نسبت به فضا از لحاظ روانی آسیب ببینند و زمینه رخ دادن و قرار گرفتن در شرایط نامطلوب نیز بسیار است، مراکز درمانی‌اند؛ چراکه فرد ممکن است به شرایط خود آگاه نباشد یا در شرایطی قرار گرفته که تسلیم قدرت فرد مقابل خود و شرایط موجود باشد و درنهایت در فضایی باشد که امکان آسیب روانی نیز فراهم باشد. بنابراین لازم است نسبت به این آسیب‌های روانی در شرایط خاص مانند حین عمل آگاه باشیم و باید نسبت به آن بازخورد مناسبی داشته باشیم و در این مواقع کنش فعالی نسبت به امر از خودمان نشان دهیم؛ چراکه درد قربانی و کسی که آسیب‌دیده یک درد واقعی است و ممکن است تا آخر عمرش این درد همراه او باشد. بنابراین این نظارت نسبت به امر را باید گسترش دهیم.
زن مسلمان می‌تواند پوشش خود را انتخاب کند
کمیل حسینی، جامعه‌شناس و مشاور حوزه خانواده معتقد است: «این آزارهای روانی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و گاهی حتی حریم روانی بیمار به خطر بیفتد. مثلا بیماری وجود دارد که پوشیده بودن در برابر افراد غریبه برای او یک خط‌قرمز شرعی و اخلاقی است. بنابراین درمانگر باید این خط قرمز را ببیند و باید نسبت به او احترام بگذارد. حتی در موضوع لمس نیز قصه همین است. امکان دارد که فرد توسط لمس یک فرد غریبه حساس باشد؛ چراکه حتی با نگاه‌های انسان‌گرایانه نیز امکان دارد این لمس حریم‌شکنی باشد؛ هرچند ممکن است که این لمس برای فرد درمانگر عادی باشد.» حسینی در این باره می‌گوید: «در روایت‌هایی که از برخی دوستان خارج کشور دریافت کرده‌ایم، گفته شده است که زن مسلمان می‌تواند پزشک یا پوشش مورد نظرش را انتخاب یا رعایت کند. امکان استفاده از چیزی شبیه به مقنعه را به فرد می‌دهند. این نشان می‌دهد که در فرهنگ سکولار نیز احترام به نگرش و انتخاب افراد، وجود دارد. این باید دیده شود؛ چراکه این موضوع برای بیمار اهمیت دارد.» حسینی تاکید می‌کند مساله مورد مناقشه در اینجا، احترام به فضای روانی بیماران و افراد است و به‌جز ابعاد جسمی یک آزار باید ابعاد روانی آن را نیز برای فرد درنظر گرفت.
در بیمارستان‌ها به حوزه زیست جنسی بی‌توجهی می‌شود
حسینی می‌گوید: «با توجه به اتفاق اخیر، برای دریافت گزارش‌ها و روایت‌های خانم‌ها یک اعلام عمومی صورت گرفت و با انبوهی از روایت‌ها مواجه شده‌اند و در این باره نیز گفته بودند که در بیمارستان‌ها عموما به حوزه زیست جنسی آنها بی‌تفاوتی شده بود.» او درباره مثال‌هایی که برای افراد اتفاق افتاده نیز می‌گوید: «خانمی نقل کرده بود، برای عمل به او کلاه داده بودند و این کلاه برای او پوشش کامل نبود. این درحالی است که در کشورهای غربی به زن مسلمان اجازه پوشش کامل می‌دهند.» در یکی از نقل‌های دیگر همچنین درباره لباس بیمارستان گفته شده بود. آن‌گونه که نقل می‌کنند، به آن خانم برای عمل گان داده شده بود و گان پوشیدگی کاملی ندارد. حسینی می‌گوید روایت‌های نقل‌شده درخصوص نارضایتی نسبت به لباس‌ها بسیار بود.
حق انتخاب کادر درمان امن و آرام
او همچنین نقل می‌کند: «خانمی انتخاب کرده بود پزشک معالج او زن باشد و بنا بر این فرض، این اطمینان برای او حاصل شده بود که توسط پزشک زن معالجه شود. اما هنگامی که وارد اتاق عمل شده، متوجه شد که تمام تیم جراحی مرد است و از نظافتچی گرفته تا متخصص بیهوشی همه مرد هستند و در ریکاوری این موضوع برای او آزار‌دهنده است. این فضای بیمارستان حتی برای زنی که قرار است زایمان را تجربه کند هم آزار‌دهنده است و زنی که یک عمر حدود شرعی و اخلاقی را در حضور دیگران رعایت می‌کرد به یکباره با موقعیتی مواجه می‌شود که باید جلوی دیگران برهنه یا بسیار برهنه باشد.»
این امر هم وقتی ابراز شده است، با بازخورد بد مواجه شده بود. آن‌گونه که حسینی می‌گوید این امر از سوی کادر درمان نیز مطرح شده و درباره شوخی‌های جنسی هنگام مواجهه با موضوع نیز گفته شده است. البته این آزارها تنها هنگام عمل‌های جراحی یا مثلا پوشش نیست. در ادامه حسینی به فضاهای حاکم بر مراکز درمان ناباروری نیز اشاره می‌کند: «در مراکز ناباروری گاهی مرد مجبور است که برای ادامه درمان اسپرم بدهد اما در آن مراکز، فضایی برای رابطه جنسی وجود نداشته و فرد مجبور به خودارضایی شده است. اگر کسی اعتقاد داشته باشد که این عمل حرام است، در اینجا این اعتقاد او نادیده گرفته می‌شود. درحالی‌که باید این اعتقاد دیده می‌شد و فضایی برای مسائل تدارک دیده می‌شد.»
رعایت نکردن حریم شخصی امکان تبعات روانی برای جامعه دارد
اما چرا این مسائل مهم است و چرا این حرف‌ها را باید مطرح کرد؟ زیرا این فضای ناامن روانی برای یک جامعه مسلمان، درحال شکل دادن تبعات روانی است. «افراد هنگام بازگو کردن آن خاطرات، امکان دارد که دچار تنش عصبی یا پنیک شوند. یا اینکه موقعیت‌هایی مانند مادری کردن را به‌دلیل اضطراب و استرس‌هایی از این شکل، از دست می‌دهند. این فضا حتی برای مردان نیز درحال شکل‌‌گیری است و مرد نمی‌تواند همسرش را به چنین فضایی بسپارد. خانمی می‌گوید قصد دارد برای بار دوم باردار شود اما وقتی به اتاق عمل فکر می‌کند، منصرف می‌شود. این حتی برای تجربه فضای درمان نیز مطرح شده و فرد می‌گوید به‌دلیل بار روانی اتاق عمل، به‌طور کلی از عمل منصرف شده است.»
مطالبه درمان آرام و امن از سیستم درمانی کشور
حسینی می‌گوید وقتی ماجرا و کمپین درمان امن و آرام برای رعایت حریم شخصی بیماران را آغاز کرده، فکر نمی‌کرد که ماجرا تا به این اندازه از قشر و تیپ‌های مختلف افراد بازخورد داشته باشد و روایت‌های فراوانی نسبت به عدم‌رعایت حریم شخصی دریافت کنند، یعنی اگر در بیمارستانی از لباس و کادر درمان صحیحی استفاده می‌شود یا رفت‌و‌آمد به اتاق عمل کنترل می‌شود؛ استثنا است. حسینی با اشاره به باورهای اجتماعی و اعتقادی‌مان تاکید دارد این رفتارها خلاف آموزههای اعتقادی ماست. «در جامعه‌ای که مدام پیام غیرت، خویشتن‌داری و حفظ حریم شخصی ارائه می‌شود، به یکباره می‌بینیم فردی که در این سال‌ها حریم خود را حفظ کرده، با شرایطی هنگام عمل جراحی روبه‌رو می‌شود که خلاف آموزههای اعتقادی او است.» او تاکید می‌کند باید فضای رعایت حریم شخصی در درمان را گسترش داد و استثناها را به امری رایج در فضای درمانی پیش برد. این استثناها عموما در بیمارستان‌های خصوصی و برای اقشار پردرآمد جامعه بوده و این درحالی است که باید سیستم درمان عمومی‌مان این امنیت را حفظ کرده و فضای امنی را با رعایت حریم شخصی در درمان ایجاد کند.
مطالب پیشنهادی
