وضعیت امنیتی قفقاز پیچیده شده است

زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: برای بررسی چرایی اهمیت سفر رئیس‌جمهور به مسکو و مهم‌ترین محورهای مورد بحث در این سفر با شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه و مدیر موسسه مطالعات جهان معاصر به گفت‌وگو پرداخته‌ایم. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.

سفر رئیس‌جمهور به روسیه از بعد روابط بین دو طرف و نیز مسائل منطقه چه مسائلی را در بر می‌گیرد و اهمیت چگونه قابل تشریح است؟
هم از جنبه روابط دو جانبه و همکاری‌هایی که دو کشور در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی با هم دارند می‌شود موارد را بررسی کرد و هم از جنبه بین‌المللی. هر دو جزء دستورکارهای دو‌طرف هستند و می‌شود از هر دو زاویه به آن پرداخت. یکی از جنبه‌های مهم روابط ایران و روسیه که در سال‌های اخیر با تاکید طرفین همراه بود بحث توسعه مناسبات اقتصادی بین دو کشور است. دو طرف تلاش بسیار گسترده‌ای را شروع کرده‌اند تا بتوانند روابط اقتصادی خودشان را گسترش دهند. اخیرا هم با توجه به سندی که در دیدار وزرای خارجه ایران و روسیه در سفر آقای امیر عبداللهیان به مسکو امضا شد که از آن به‌عنوان سند مقابله با تحریم‌ها یاد می‌شود، عملا دو کشور گام‌های مهمی را برداشتند برای اینکه بتوانند مبادلات و ‌تعاملات اقتصادی خودشان را در همه حوزه‌ها افزایش دهند. این سند می‌تواند یک مبنای بسیار مناسب باشد برای همکاری در برابر تحریم‌های یکجانبه‌ای که از سوی آمریکا علیه دو کشور اعمال شده است. در گذشته مساله تحریم‌های غرب همواره یک مانع در برابر توسعه اقتصادی ایران و روسیه بود. به‌هرحال برخی از شرکت‌ها و موسسات پولی و بانکی ملاحظاتی را در این زمینه داشتند، اما الان با توجه به اینکه خود روسیه هم به‌لحاظ تحریمی به اولین کشور جهان تبدیل شده است، عملا موانع در این خصوص برداشته شده و در‌عین‌حال دو طرف راهکارها و راه‌حل‌های همسویی را هم دنبال می‌کنند. به‌عنوان مثال موضوع حذف دلار از مبادلات تجاری دو جانبه و ‌چند‌جانبه یکی از مسائل مهم در حوزه اقتصادی دو کشور محسوب می‌شود که حائز اهمیت است. هر دو طرف تمایل دارند که در این راستا گام‌های جدی بردارند. علاوه بر این در حوزه‌هایی مثل فروش انرژی و همچنین حوزه‌های اقتصادی دیگر نیز تحت تحریم‌ قرار گرفته‌اند، ظرفیت‌هایی برای همکاری بین دو کشور به‌وجود آمده است. بنابراین در این سفر هم یکی از محورهای اصلی مورد بحث می‌تواند موضوعات اقتصادی و نحوه توسعه مناسبات اقتصادی باشد.

در مورد مسائل منطقه‌ای از‌جمله در مورد قفقاز چه نکاتی مورد توجه دو طرف خواهد بود؟
دو کشور همکاری‌های قابل توجهی را هم در حوزه اقتصاد منطقه‌ای در سال‌های گذشته انجام داده‌اند که مهم‌ترین آنها بحث تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. اساسا ایران با توجه به موقعیت و جایگاهی که روسیه در این اتحادیه داشت موفق شد یک توافقنامه ترجیحی در حوزه رفع محدودیت‌های تعرفه‌ای با اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا کند. این امر در سه سال گذشته موجب شد بیش از ۵۰۰ قلم کالای ایرانی یا نزدیک به صفر به کشورهای اوراسیایی صادر شود. الان قرار است دو طرف گام‌های جدی‌تری بردارند برای اینکه بتوانند این توافقنامه را به یک توافقنامه مهم‌تری ارتقا دهند و روابط اقتصادی بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیش از گذشته گسترش پیدا کند و موانعی که در این خصوص وجود دارد هم برداشته شود. بنابراین در حوزه همکاری‌های اقتصادی، موضوع اقتصاد منطقه‌ای را در چهارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا داریم که قاعدتا یکی از موضوعات اقتصادی بسیار مهم در این سفر خواهد بود. در کنارش موضوعات همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در چهارچوب سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس هم بسیار مهم است. به‌هرحال روسیه نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای در عضویت ایران در این ساز‌و‌کارهای منطقه‌ای و بین‌المللی داشت و قاعدتا رایزنی‌های دو طرف در این حوزه نیز حائز اهمیت است؛ در کنار همه مسائل دو جانبه‌ای که می‌تواند مورد بحث طرفین باشد.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.