ترمیم پاشنه‌آشیل واردات نهاده‌های دامی

مهدی عبداللهی، دبیر گروه اقتصاد: براساس گزارش‌های رسمی، بیش از 80 درصد از نهاده‌های دامی مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. این مقدار وابستگی به واردات نهاده‌های دامی و اقلام اساسی باعث شده ایران در رتبه‌های یکم تا دهم جهان در واردات اغلب نهاده‌ها همچون ذرت، کنجاله، دانه‌های روغنی و جو دامی قرار گیرد. این موضوع از این منظر حائز اهمیت است که بررسی‌های اجمالی نشان می‌دهد حدود ۷۰ درصد قیمت تمام‌شده‌ محصولات پروتئینی ازجمله گوشت قرمز، مرغ، شیر، تخم‌مرغ و... متکی بر قیمت نهاده‌های دامی از‌جمله کنجاله سویا، ذرت و جو است. از همین رو نوسانات در قیمت و همچنین نوسانات در تامین نهاده‌های موردنیاز بخش تولید، تهدیدهایی است که مستقیما سفره خانوار را درگیر می‌کند‌. فعالان بازار نهاده‌های دامی و کارشناسان می‌گویند به‌رغم آنکه آمریکایی‌ها مدعی هستند تامین مواد غذایی معاف از تحریم بوده و مجوز اوفک را دارد، اما آنها همواره سعی کرده‌اند با ایجاد مشکل در نقل‌و‌انتقال پول، مستقیما در روند واردات نهاده‌های دامی دخالت کرده و از همین مسیر به کشورمان آسیب وارد کنند. دولت سیزدهم از دو سال گذشته برای غلبه بر این پاشنه آشیل در واردات نهاده‌های دامی، اقدامات مختلفی انجام داده است. فعالان اقتصادی می‌گویند طی یک‌سال اخیر با فعال شدن بخش بازرگانی وزارت جهادکشاورزی و هم‌افزایی بین دولت و بخش‌خصوصی، چهار اتفاق مثبت در بخش واردات نهاده‌های دامی رخ داده است. این چهار مورد شامل 1- متنوع‌سازی مبادی واردات، 2- متنوع‌سازی تامین‌کنندگان، 3- متنوع‌سازی سبد اقلام وارداتی و 4- متنوع‌سازی روش‌های پرداخت است. به گفته آنان، این چهار اتفاق باعث شده نوسانات در میزان واردات و قیمت نهاده‌های دامی به حداقل برسد، امری که موجب تقویت هر چه بیشتر امنیت غذایی کشور خواهد شد.

متنوع‌سازی مبادی واردات
یکی از مشکلات اساسی واردات نهاده‌های دامی ایران، محدود بودن تعداد مبادی وارداتی و حتی فاصله و دروی بسیار زیاد مبادی با کشورمان است. برای مثال به‌گفته فعالان دام و طیور اگر هم فرضا کشورمان به‌واسطه تحریم‌های ظالمانه آمریکا و تعداد محدود مبادی وارداتی دچار مشکل نمی‌شد، بازهم به‌واسطه اینکه بخشی از واردات از کشورهایی همچون برزیل تامین می‌شد، در صورتی که کشور در یکی از نهاده‌ها به‌صورت مقطعی و ناگهانی دچار کمبود می‌شد، فرآیند واردات از برزیل 60 روز زمان می‌برد و این زمان‌بر بودن واردات موجب آسیب‌های جدی به تولید و التهاب در بازار گوشت و پروتئین و لبنیات وارد می‌شد. آنطور که یکی از فعالان صنعت دام و طیور به «فرهیختگان» می‌گوید امسال برخی نهاده‌ها مانند ذرت و کنجاله از طریق صادرات مجدد از ترکیه تامین شده است. واردات کنجاله از هند به ایران نیز به‌تازگی انجام شده است. یکی از تامین‌کنندگان نهاده‌های دامی می‌گوید اهمیت واردات از کشورهای منطقه و هند این است که اگر روزی دچار کمبود مواد غذایی در کشور شویم واردات از برزیل 60 روز زمان می‌برد و این درحالی است که امکان واردات کالای اساسی از ترکیه و هند ظرف مدت دوهفته انجام می‌شود. به‌گفته وی بسترهای مربوط به واردات مانند تنوع مبادی و منابع مناسب و در دسترس توسط وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شده و تلاش می‌شود که از حداکثر ظرفیت سایر کشورها نیز استفاده شود. گفته می‌شود برای تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان در آمریکای لاتین سعی‌شده از ظرفیت‌های مختلف سایر کشورها نیز برای تامین نهاده استفاده شود. یکی از فعالان صنعت دام و طیور به «فرهیختگان» می‌گوید طی هفت‌ماهه اخیر با همراهی بخش خصوصی، بخش بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی سازوکاری را طراحی کرده‌اند تا بتوانیم از مبادی دیگری نیز واردات داشته باشیم. در این راستا یکی از مبادی در دسترس‌ حوزه اوراسیاست. در سال جاری این مهم با واردات صددرصدی گندم از قزاقستان و روسیه محقق شده است. واردات ذرت از روسیه و کشورهای اوراسیا انجام شده و افزایش یافته است. گفته می‌شود طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، در مذاکره مستقیم شرکت امور پشتیبانی دام و طیور با روسیه سازوکاری ایجاد شده که براساس آن قرار است دو مسیر ارتباط بانکی میان بانک‌های بزرگی دو کشور فراهم شود تا تامین‌کنندگان و وارداکنندگان ایرانی بتوانند در قالب اعتبار اسنادی، ال‌سی و گارانتی خرید مدت‌دار از روسیه داشته باشند. این ظرفیت پیش از این در سازمان توسعه تجارت ایجاد شده و اکنون نیز در وزارت جهاد کشاورزی استفاده می‌شود. از سوی دیگر تفاهمنامه‌ای میان صندوق ضمانت صادرات با بیمه صادراتی روسیه منعقد شده که براساس آن، مقرر شده تامین‌کنندگان روغن، جو، ذرت و سایر نهاده‌ها به‌صورت اعتباری به مشتریان ایرانی کالا بفروشند. نکته حائز اهمیت اینکه جهت بهره‌مندی بلندمدت کشورمان از این زیرساخت، طرفین به توافق رسیده‌اند و می‌توان گفت یک زیرساخت بلندمدت برای متنوع‌سازی مبادی وارداتی صورت گرفته است.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.