ساماندهی مهاجران؟ فعلا دغدغه‌های دیگری داریم

زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز: در روزهای گذشته اخباری مبنی‌بر درگیری دو تن از مهاجران خارجی با تعدادی از شهروندان میبدی و در پی آن کشته شدن یک تن و زخمی شدن یک شهروند این شهرستان منتشر شد. همچنین فیلم‌هایی از درگیری و حمله مردم میبد به شهرک اتباع‌نشین این شهر نیز در روز گذشته دست‌به‌دست شد. «فرهیختگان» ماجرا را از سازمان مهاجران کشور پیگیری کرد. روابط عمومی این سازمان در پاسخ به «فرهیختگان» گفت: «در حد استانداری آنجاست و ما در این باره مصاحبه نمی‌کنیم. حوزه اتباع هم که باشد، استاندار و مدیرکل اتباع آنجا می‌توانند پاسخگو باشند. اتفاقی افتاده است و استان باید درباره آن پاسخگو باشد. در حد مساله کشوری نیست. ما در جریان همه اتفاقات از همان ساعات اول هستیم. اما شورای تامین استان باید در این باره پاسخگو باشد.» اما در تماس با یک منبع آگاه در استانداری یزد، این منبع آگاه ماجرا را این‌گونه شرح داد: «پنجشنبه حدود ساعت هشت شب، درگیری محلی میان سه الی چهار نفر از اهالی محله بیده میبد با دو نفر از اتباع ایجاد می‌شود. در این درگیری دو‌طرف دعوا همدیگر را دوره می‌کنند، گروهی زنجیر ‌کشیده و گروه مقابل چاقو می‌کشند. در این درگیری یک‌نفر از اهالی محله بیده کشته شده و یک‌نفر دیگر زخمی می‌شود. عاملان این اتفاق نیز متواری شده و همان روز درگیری هر دو عامل درگیری دستگیر می‌شوند. اما اهالی محله بیده موقع تشییع‌جنازه هم‌محله‌ای‌شان در شهرک افغانستانی‌نشین تجمع کرده و درخواست می‌کنند که شهرک باید جابه‌جا شود. مسئولان با صحبت و رایزنی، مردم را متفرق می‌کنند. ولی به‌هرحال برخی از مردم مطالبات و نکاتی نسبت به موضوع داشتند که از سوی مسئولان نیز پیگیری شد. قاتل شناسایی شده و تحویل مقام قضایی شد و قرار بر این است که احکام‌شان صادر شود. اکنون نیز در میبد آرامش کامل حاکم است.» این منبع آگاه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در ادامه عنوان کرد که مهاجران افغانستانی عامل درگیری، اتباع غیرقانونی نبودند. او تصریح کرد: «در یزد 25 هزار اتباع غیر‌مجاز داشتیم. تا به این لحظه 24 هزار و 500 نفرشان را در سه الی چهارماه اخیر از استان خارج کردیم. این شهرک، یک میهمان‌شهر برای افغانستانی‌هاست. ما سه میهمان‌شهر در استان در شهرهای اردکان، میبد و تفت داریم. این میهمان‌شهر چسبیده به محله بیده شهرستان میبد است. عمده اتباع ساکن در این منطقه، اتباع مجاز هستند و مساله‌ای در این باره ندارند. منتها درگیری‌ای بین اهالی محله بیده و ساکنان میهمان‌شهر افغانستانی‌نشین میبد ایجاد می‌شود. براساس گزارش اولیه پلیس، در این درگیری اتباع خارجی چاقو داشتند و طرف مقابل زنجیر. به‌هرحال قاتل دستگیر و تحویل مقام قضایی شده است. همچنین به‌زودی به پرونده آن رسیدگی می‌شود و تدابیری نیز برای ساماندهی اتباع خارجی در استان اتخاذ شده است.» در رسانه‌های محلی اما مساله تا جایی پیش رفته است که مردم درخواست داشته‌اند مهاجران افغانستانی جابه‌جا شوند و مسیر دیگری برای عبور و مرورشان در شهر مشخص شود. این منبع آگاه همچنین در پاسخ در این باره گفت: «میهمان‌شهرها قبلا خارج از شهر بود. شهر که توسعه پیدا می‌کند این میهمان‌شهرها نیز به شهر متصل می‌شود. مردم درخواستی مبنی‌بر جابه‌جایی این میهمان‌شهر دارند. جابه‌جایی مقداری زمان‌بر است و این‌گونه نیست که بتوان سریع کار را انجام داد. اما مردم درخواست دیگری نیز داشتند. اینکه ورودی این میهمان‌شهر که به‌سمت محله است، مسدود شود، این ورودی مسدودسازی شده و در دیگری تعبیه شد و از در دیگری عبور و مرور می‌کنند. همچنین ورود و خروج آنجا نیز مدیریت می‌شود که اتفاقی پیش نیاید. در میهمان‌شهر درحال‌حاضر آرامش حاکم است و مورد خاصی رویت نشده است.»
برای ساماندهی اتباع افغانستانی چه کاری کردید؟
چند ماهی می‌شود که یکی از مباحث داغ جامعه، مساله مهاجران افغانستانی است. پیرو ورود غیرقانونی برخی از مهاجران افغانستانی، برخی از هموطنان ناظر به فضای مجازی نسبت به بیشتر شدن بزه در جامعه ابراز نگرانی کردند و عده‌ای دیگر از آن سوی بوم افتادند، در نوک پیکان حمله به اتباع قرار گرفتند و نقد به حضور اتباع افغانستانی، به مهاجرستیزی تبدیل شد. پنجم مهر‌ماه امسال احمد وحیدی، وزیر کشور در حیاط دولت و در حاشیه جلسه هیات‌دولت گفت: «موضوع مهاجران و اتباع خارجی مساله قابل توجهی است که در دستور‌کار جدی دستگاه ذی‌ربط وجود دارد، آنچه در رسانه‌ها درباره عدد مهاجران بیان می‌شود به‌نوعی اظهارات غیر‌کارشناسی و ساختگی است و هیچ مرجع رسمی‌ای این عدد را تایید نمی‌کند. نسبت به ساماندهی اتباع خارجی اقدام خواهد شد. حدود پنج میلیون اتباع افغانستانی در کشور حضور دارند و تعداد آنها در دست ارزیابی است. اتباع غیر‌قانونی باید به کشور خود بازگردانده شوند و کسانی که مجوز حضور دارند، ساماندهی شوند.» 13‌‌مهر‌ماه در سفری استانی به بوشهر، وزیر کشور همچنین پس از تاکید بر مساله ساماندهی وضعیت اتباع خارجی عنوان کرد: «این مهم در جریان است و اخیرا تلاش‌ها و تبلیغاتی غیرمتعارف ایجاد شده که غیرمعمول است تا تنازعی در این حوزه نشان دهند که خلاف است. این مشکلات که باعث و بانی آن آمریکاست و کشور افغانستان را به این روز کشاند و ظلم‌های فراوانی به مردم افغانستان کرد، مردم چاره‌ای نداشتند و بخشی از آنها مهاجرت کردند ولی اصل موضوع از سوی ایران بحث ساماندهی آنهاست و در چهارچوب و نظمی که تعریف شده، سامان می‌یابند و کسانی که غیرمجاز هستند حتما نباید در کشور باشند و باید برگردند و دیگر مهاجران باید در چهارچوب‌های تدوین شده ساماندهی شوند و اینکه دشمنان نظام تلاش می‌کنند یک فضای ستیزگونه را تبلیغ و ایجاد کنند مورد قبول جمهوری اسلامی ایران نیست.»
21‌مهر‌ماه نیز وحیدی در صفحه شخصی خود نوشت: «حرکت مرموزانه درباره اتباع افغانستانی شروع شده که می‌خواهد ستیزی بین جامعه ایرانی و این مهاجران ایجاد کند؛ دستگاه‌های جاسوسی دشمن بعد از ناامیدی در ایجاد اغتشاش، روی این موضوع کار می‌کنند.» در تمام این مدت آنچه در دل جامعه اتفاق می‌افتاد متاسفانه علی‌رغم میل برخی از مسئولان، پیشبرد هدف دشمن، دامن زدن به اختلاف‌افکنی‌ها و درنهایت مهاجرستیزی بود. در این بین حتی در فضای مجازی نیز روایت‌هایی خلاف واقع به مهاجران افغانستانی منتسب می‌شد تا فضا را بیش از پیش ملتهب کنند. اما امری که در هیاهو و قیل و قال مهاجرستیزی به فراموشی سپرده شد، مطالبه عمومی ساماندهی اتباع قانونی و جلوگیری از ورود اتباع غیرقانونی بود. با وجود اینکه وزارت کشور بارها بر اهمیت مساله ساماندهی اتباع تاکید کرده و شخص وزیر کشور طی گفت‌وگوهای متعددی ساماندهی اتباع افغانستانی را لازم دانسته، اما پرسشی که در این بین مطرح است این است که عملکرد وزارت کشور به‌عنوان متولی امر در طول این چند ماه درخصوص مساله پراهمیتی مانند ساماندهی اتباع افغانستانی چه بود؟ وزیر کشور به‌درستی به ایجاد ستیز میان جامعه ایرانی و جامعه افغانستانی توسط دشمن اشاره کرد. امری که در این مدت و در مساله ساماندهی اتباع افغانستانی به فراموشی سپرده شده، دقیقا خطر امنیتی و احتمال ایجاد مساله‌ای در سطح بین‌المللی میان این دو ملت است. این روزها در جامعه، بولد شدن مسائل کم‌اهمیت‌تر و اتخاذ تدابیر کوتاه و بلند‌مدت برای حل معضلات اجتماعی کم‌اهمیت را می‌بینیم، اما به‌نظر می‌رسد اهمیت مساله‌ای مانند مهاجران افغانستانی در سطح کلان و برای مسئولان متولی امر به‌خوبی درک نشده که مسئولان برای حل ماجرا دست به اقدام نزده‌اند. در این بین نیز دشمن از غفلت مسئولان در پیشبرد هدف خود یعنی مهاجرستیزی بهره‌اش را برده است.