زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز: ‌ در تاریخ 25 تیر ماه 96 قانون هوای پاک توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و به دولت ابلاغ شد. طبق قانون هوای پاک، 23 دستگاه به‌طور مستقیم و غیرمستقیم و 11 دستگاه به صورت مستقیم در مدیریت کاهش آلودگی هوای کلانشهرها نقش دارند. دستگاه‌های مسئول در مدیریت آلودگی هوا شامل وزارت کشور، سازمان حفاظت محیط‌زیست، شهرداری‌ها، نیروی انتظامی، سازمان ملی استاندارد، وزارت صمت، وزارت نفت، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، وزارت نیرو، وزارت راه و شهرسازی، بیمه مرکزی، سازمان اداری و استخدامی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و امور دارایی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان صداوسیما، وزارت علوم و سازمان هواشناسی هستند. اما دستگاه‌هایی که به صورت مستقیم وظیفه مدیریت آلودگی کلانشهرها را برعهده دارند؛ وزارتخانه‌های نفت، نیرو، کشور و شهرداری‌ها، راه و شهرسازی، اقتصادی و امور دارایی، صمت، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، آموزش‌وپرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان حفاظت محیط‌زیست، معاونت راهنمایی و رانندگی، نیروی انتظامی و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی هستند. در قانون هوای پاک به وظایف مستقیم این دستگاه‌ها اشاره شده اما سازمان حفاظت محیط‌زیست وظیفه نظارت بر اجرای صحیح این قانون را برعهده دارد. متن قانون هوای پاک بسیار صریح و روشن است و وظایف هر دستگاه، مدت زمان اجرا و اقدامات لازم برای اجرا در قانون هوای پاک اشاره شده است. اما پرسش اساسی ما این است؛ چه می‌شود که با وجود 23 نهاد متولی، هر سال آلودگی کلانشهرها نسبت به سال قبل بدتر می‌شود و شهروندان در شهرهای مختلف صنعتی و غیرصنعتی، روزهای پاک کمتری را تجربه می‌کنند؟ مانند روز گذشته که شهروندان تهرانی با شاخص 147 کیفیت هوا روبه‌رو بودند و برای دومین روز پیاپی، هوای ناسالمی را تجربه کردند.

حل مشکل آلودگی هوا در آینده دور؟
او درباره اقداماتی که باید برای کاهش آلودگی هوا ایجاد شود نیز می‌گوید: «برای حوزه توسعه حمل‌ونقل عمومی، وزارت کشور برنامه‌ریزی‌های خوبی داشته است. برای ون، اتوبوس برقی و مترو هرکدام به‌صورت جداگانه برنامه دارد. برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز تا پایان سال 1404 وزارت نیرو برنامه دارد که 10 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر ایجاد شود. اکنون 870 مگاوات است و این یعنی کمتر از یک درصد سهم انرژی ما از نیروگاه‌های تجدیدپذیر است. در مساله از رده خارج کردن خودروهای فرسوده برای صادر کردن گواهی اسقاط برنامه‌ریزی کرده‌ایم که افراد 1.5 درصد پول فروش خودرو را به یک صندوق واریز کنند و پولی که در آنجا جمع‌آوری می‌شود صرف اعطای تسهیلات برای دارندگان خودروهای فرسوده با اولویت ناوگان‌های حمل‌ونقل عمومی و موتورسیکلت شود. آیین‌نامه‌اش نیز تا پایان ماه نهایی می‌شود.»
گلعلی‌زاده همچنین به مساله ارتقای کیفیت سوخت و برنامه دولت برای این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «وزارت نفت برنامه داده است و امیدواریم این برنامه تا پایان سال 1406 محقق شود. قرار است کیفیت سوخت کشور منطبق بر استاندارد ملی باشد و این استاندارد منطبق بر کیفیت یورو4 و یورو5 است، همچنین قرار است تولید مازوت برای مصرف در داخل با استاندارد 8 دهم باشد و شرایط بهبود می‌یابد. ارتقای راندمان کیفی نیروگاه‌ها اتفاق بیفتد. مصوباتی وجود دارد که براساس سیکل ترکیبی، راندمان به بالای 50 درصد برسد.»

برنامه کوتاه‌مدت پاسخگو نیست
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست در پاسخ به سوال «فرهیختگان» در رابطه با برنامه کوتاه‌مدت جهت کنترل کیفیت هوا می‌گوید: «برنامه کوتاه‌مدت پاسخگو نیست. مساله آلودگی هوا این‌گونه نیست که بخواهیم امروز کاری انجام دهیم و بگوییم به‌به! فردا مشکل آلودگی هوا حل شد؛ چراکه در ابتدا باید تکالیف انجام‌نشده را انجام دهیم. در مرحله بعدی باید بدانیم این تکالیف مستمر است، یعنی ما همیشه باید پیگیر توسعه و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی باشیم؛ چراکه سال‌به‌سال خودروهای فرسوده باید نوسازی یا از رده خارج شوند و همزمان به بحث نیاز به انرژی بیشتر هم، این نیاز را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنیم، همچنین فناوری‌های صنعتی‌مان را باید به‌روز کنیم. این صنایع مصرف انرژی‌مان را بیشتر می‌کند و مصرف زیاد انرژی، انتشار آلاینده را بیشتر می‌کند. به‌جز این موارد باید به نبایدها توجه کنیم، یعنی چه کارهایی نباید انجام دهیم تا شرایط بدتر نشود.» گلعلی‌زاده در ادامه تاکید می‌کند که آلودگی هوا چالش کشور نیست، بلکه مساله‌ای است که راه‌حل آن مشخص است و در عرض یک تا دو برنامه پنج‌ساله به‌طور کامل و به سادگی می‌شود آن را حل کرد. او می‌گوید: «مهم‌ترین موضوع در مساله آلودگی هوا انتشار منابع است. اگر منابع را کنترل کنیم، موضوع قابل‌حل است. با توجه به تحریم‌ها، منابع مالی کشور محدود شده است، باید براساس تکالیف اثربخش هدف‌گذاری و همچنین برای ورود بخش خصوصی به موضوع سیاستگذاری کنیم، مثلا در مساله انرژی‌های تجدیدپذیر یا ناوگان حمل‌ونقل عمومی، بخش خصوصی را می‌توان به‌راحتی ورود داد. نیاز نیست دولت هزینه کند. باید یک برنامه‌گذاری درستی ارائه شود که سرمایه سایر حوزه‌ها به‌سمت مساله آلودگی هوا سوق داده شود.»

ادامه مطلب را می‌توانید اینجا بخوانید.