چرا باز گول تتلو را می‌خورید؟

زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز: روز پنجشنبه خبری مبنی‌بر ورود پلیس ترکیه به ماجرای ویدئوهای منتشر‌شده از خانه امیر تتلو منتشر شد. خبرگزاری «ایهلاس» در ترکیه گزارش داده پلیس این کشور در پی انتشار ویدئوهایی در فضای مجازی و گزارش‌هایی که از فعالان حقوق زنان دریافت کرده، تحقیقاتش را درباره منزل مسکونی ‌امیر تتلو‌، خواننده ایرانی آغاز کرده است. در بسیاری از ویدئوهای خبرساز، افرادی ادعا کرده‌اند که دختران جوان و نوجوانی در منزل این خواننده مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. با جست‌وجوی نام امیر تتلو یا همان امیرحسین مقصودلو در یوتیوب، فیلم‌های زیادی از دورهمی‌هایش با دختران نوجوان و جوان دیده می‌شود. در بین این ویدئوها اما، تصاویری از ضرب‌و‌شتم و جراحت بعضی از هواداران نوجوان و جوان امیر تتلو هم موجود است. در یکی از فیلم‌ها، دختری نوجوان توسط گروهی دیگر از دختران هم‌سن‌وسالش کشیده شده و این‌گونه به نظر می‌رسد که قصد دارند او را برای انجام کاری مجاب کنند. دقیقا با انتشار این ویدئو و چند ویدئوی دیگر از خانه امیر تتلو، پلیس ترکیه به ماجراهای خانه تتلو ورود و اعلام کرد که تا نتیجه قطعی تحقیقات، دسترسی رسانه‌ها به جزئیات محدود خواهد بود. اما واقعیت این است که امیر تتلو چه داخل مرزهای ایران باشد و چه خارج از مرزها، نامش همیشه حاشیه‌ به دنبال داشته ‌است. البته اگر این واقعیت را کنار بگذاریم، آنچه که در این بین و در حاشیه اخیر امیرتتلو مورد سوال و انتقاد است، این است که چه می‌شود که دختران نوجوان و جوان در خانه تتلو حضور پیدا می‌کنند و تن به انجام هرکاری می‌دهند.

مساله هواداری و چند پرسش
واکاوی مساله هواداری، نه در این مقال می‌گنجد و نه از عهده هرکسی بر‌می‌آید. اما در کنار سایر پدیده‌های اجتماعی دیگر، مساله و شاید پدیده هواداری، امری غیرقابل انکار در جهان امروز است و تنها مختص به هواداران امیر تتلو و یا مثلا هواداران محمدرضا گلزار نیست. هوادار معمولا از طریق مشارکت در جامعه هواداران، به خود تشخص می‌دهد و برای همین سلبریتی و هواداری از او برایش جذاب است. اگر در سنین نوجوانی باشد، این علاقه دو‌چندان است. کسی هوادار یک تیم فوتبالی می‌شود، شخصی هوادار سلبریتی خارجی و دیگری هوادار امیر تتلو. در کلیت ماجرا، هواداری و جذابیت آن برای نسل جدید در هر جامعه‌ای وجود دارد و ایرانی یا فرانسوی بودن هوادار اصلا تفاوتی ندارد. هوادار در تخیلش با سلبریتی محبوبش زندگی می‌کند، داستان می‌سازد و روزمره می‌گذراند. اما چه اتفاقی می‌افتد که این هوادار به خود اجازه می‌دهد که سلبریتی از ساحت‌های اخلاقی عدول کند و به هوادار تعدی کند؟ پرسش دقیق‌تر این است که چه می‌شود فردی مانند تتلو، دست به آزار و اذیت هوادارانش می‌زند و علاوه بر تمام اینها، اساسا چه می‌شود که هوادار امیر تتلو به او اجازه تعدی و عدول از ارزش‌های اخلاقی انسانی می‌دهد؟ آنچه که در مساله هواداری زنگ خطر به حساب می‌آید، وقتی است که به هر نحوی هوادار بخواهد ارادت و علاقه قلبی‌اش را به سلبریتی ابراز کند. همین چند ماه گذشته دیدیم که هواداران رونالدو برای دیدن او، از پشت شیشه اتوبوس هم که شده، در اطراف هتل‌اسپیناس باعث ایجاد ازدحام شدند. اینکه تصویر به‌وجود‌آمده از آن صحنه‌ها، تصویر نازیبایی بود، امری منطقی و قابل‌قبول است. اما آنچه که نباید فراموش کرد، این است که ما در سایر نقاط جهان نیز شاهد چنین صحنه‌هایی بودیم. اینکه هواداران یک سلبریتی برای دیدار چند‌لحظه‌ای هم که شده، خودشان را هر طور که شده به آن سلبریتی می‌رسانند و در آن موقعیت به این امر توجه نمی‌کنند که آیا خلق چنین صحنه‌ای امری قابل پذیرش است یا خیر. به‌هرحال، هوادار هر جور هم که شده قصد دارد ارادت قلبی‌اش را به سلبریتی ابراز کند. گاه در قامت بک‌گراند صفحه گوشی، گاه پوستر و گاهی ایجاد یک فن‌پیج در اینستاگرام به نام آن سلبریتی. اما وقتی مساله ابراز ارادت به سلبریتی به زنگ خطر تبدیل می‌شود که آن هوادار، دست به هر کاری برای ابراز علاقه و ارادت قلبی‌اش می‌زند. مثلا چه کاری؟ نمونه عریان‌شده‌اش را شاید این روزها در رفتار هواداران امیر تتلو بتوانیم ببینیم. امیر تتلو به دلیل تجاوز به دختران زیرسن قانونی، در بسیاری از کشورهای اروپایی اجازه برگزاری کنسرت ندارد. همچنین هر ‌از ‌گاهی و هر چند مدت یک‌بار، روایت‌ها و فیلم‌هایی از آزار جنسی امیر تتلو در فضای مجازی منتشر می‌شود. اما با این وجود می‌بینیم که دختران کم‌سن‌و‌سال و اغلب نوجوان، در خانه امیر تتلو حضور پیدا می‌کنند. تقریبا پیش از انتشار ویدئوهای آزار دختران توسط امیر تتلو، او فراخوانی از طریق استوری صفحه اینستاگرامش می‌کند و از دختران 15 تا 20 ساله ساکن استانبول درخواست می‌کند که در خانه‌اش حضور پیدا کنند و از واژه «حرمسرای سلطان» استفاده می‌کند. پیرو این درخواست و به‌رغم تمام‌ روایت‌های منتشر‌شده از امیر تتلو در رابطه با آزار دختران، اما دختران نوجوان و جوان زیادی همچنان در خانه امیر تتلو حضور یافتند.

وقتی هوادار برای ابراز ارادت دست به هر کاری می‌زند
مساله دقیقا همین‌جاست. وقتی است که هوادار می‌داند در صورت نزدیکی بیشتر به سلبریتی مورد علاقه‌اش، آن سلبریتی به او آسیب جسمی و روحی وارد می‌کند اما همچنان خودش را به صف افرادی می‌رساند که قصد دارند دست به هر کاری برای ابراز علاقه‌شان بزنند و برایشان مهم نباشد که سلبریتی به چه شکل و سیاقی از آن‌ها سوء‌استفاده خواهد کرد. امری که در این بین مهم است و شاید سوژه ناب تحقیقات و پژوهش آکادمیک جامعه‌شناختی فرهنگی هم باشد، رفتار تتلو نیست؛ چرا‌که وضعیت سلامت روان امیر تتلو دیگر برای اطرافیانش نیز واضح و روشن است. آنچه که محل واکاوی است، حضور هواداران امیر تتلو در خانه او با وجود تمام روایت‌های منتشر‌شده از آزار جسمی و جنسی سایر دختران است. چه می‌شود که یک هوادار برای اثبات علاقه هواداری‌اش حاضر می‌شود از سوی سلبریتی مورد آزار قرار بگیرد؟ چه می‌شود که یک هوادار نوجوان تنها راه ابراز علاقه‌ به سلبریتی مورد علاقه‌اش را در سوءاستفاده او از خودش ببیند و با این مساله کنار بیاید؟ به نظر می‌رسد مجموع اتفاقاتی که در این بین برای دختران نوجوان اطراف تتلو می‌افتد، با استدلال دیده شدن توسط سلبریتی مورد علاقه‌شان توجیه شود. یعنی یک دختر نوجوان، همین که در مجموعه دختران اطراف امیر تتلو قرار بگیرد و این فرد از او نام و نشانی بداند، احتمالا برایش جذاب است. یا اینکه اگر توسط او مورد آزار واقع شود، این را یک نوع انتخاب شدن توسط سلبریتی مورد علاقه‌اش بداند و برایش مهم نباشد‌ آنچه که به سرش می‌آید دور از‌ شأن اوست. واقعیت این است که باید از فاصله‌ای دورتر، وقایع خانه امیر تتلو را دید. به جز اینکه خود امیر تتلو یک نمونه برای مطالعه روانشناختی است، موضوع هواداری و تن دادن به آزار توسط چنین شخصیتی نیز محل سوال است. نباید به این بسنده کنیم که امیر تتلو امروز خارج از مرزهای ایران است و هر کاری که انجام می‌دهد، از سوی پلیس آن کشور مورد بازخواست قرار می‌گیرد؛ بلکه باید رفتارهای او و طرفدارانش را ذیل مساله هواداری، مورد بررسی قرار دهیم و بپرسیم‌ چه می‌شود که یک نوجوان حاضر است برای رسیدن به حرمسرای تتلو مورد آزار قرار بگیرد؟